Trên vùng lòng hồ thủy điện sông Đà, mô hình nuôi cá lăng của anh Lò Văn Sơn, nhiều năm nay là điểm sáng về phát triển kinh tế nông thôn của xã Chiềng Ơn, huyện Quỳnh Nhai. Với tầm nhìn nhạy bén, đầu óc sáng tạo của tuổi trẻ, mô hình nuôi cá lăng lồng bè trên lòng hồ sông Đà của anh Sơn đã góp phần thay đổi tập quán đánh bắt cá tự nhiên, nâng cao công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo tổn nguồn mã gen quý của loài cá lăng. Tạo ra hình mẫu về phát triển kinh tế cho cộng đồng dân cư sinh sông ven lòng hồ sông Đà, từng bước thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng sơn cước khấm khá và sung túc.
Tận dụng lợi thế và tiềm năng của mặt nước lòng hồ rộng lớn, nhiều hộ dân trên lòng hồ sông Đà ở xã Chiềng Ơn đã gặt hái được nhiều thành công trong việc nuôi cá lăng phát triển kinh tế. Trong đó, có gia đình anh Sơn là 1 trong những hộ đi đầu trong việc nuôi cá lăng ở bản Đồng Tâm. Nhờ chuyển sang nuôi cá lăng, cuộc sống kinh tế của gia đình anh ngày càng dư giả và sung túc.
Anh Sơn đang kiểm tra quá trình phát triển của đàn cá lăng.
Chia sẻ với chúng tôi về cơ duyên đến với nghề nuôi cá lăng, anh Lò Văn Sơn cho hay: Trước đây tôi chủ yếu làm nương rẫy, và hành nghề đánh bắt cá ngoài tự nhiên trên sông Đà để kiếm sống. Nhưng về sau xuất hiện nhiều thuyền bè đánh cá, nên sản lượng cá đánh bắt giảm đi đáng kể, thu nhập cũng giảm. Ngô, sắn thì liên tục mất giá nhiều năm, tôi nghĩ nếu không tìm hướng đi mới thì sẽ không bám trụ được trên sông nước. Với lợi thế mặt nước sông Đà rộng lớn, quanh năm nước trong vắt và tĩnh lặng, tôi nghĩ tại sao mình không thử sức với nghề nuôi cá lăng lồng bè trên sông.
Sau đó tôi tham gia các lớp tập huấn khuyên snoong, khuyến ngư và lên mạng internet tìm hiểu; học hỏi kinh nghiệm mô hình nuôi cá lăng ở các chủ trại lớn ở tỉnh Hòa Bình, rồi trở về đầu tư xây dựng 30 lồng nuôi cá lăng. Sau 1 thời gian nuôi cá lăng, tôi thấy cá phát triển rất tốt, ít bị dịch bệnh, cách chăm sóc đơn giản, không tốn nhiều chi phí đầu tư".
Anh Sơn cho cá lăng ăn cá tép dầu và cá mương là chủ yếu.
Nói đến cá sông Đà, không ít người nghĩ ngay đến những con thủy quái (cá lăng) to nặng bằng cả thân người lớn, từng được nhắc đến nhiều trên truyền thông. Không những to, hiếm mà những con cá lăng này còn có chất lượng thịt thơm ngon, trở thành đặc sản được nhiều người săn đón. Nhưng đó là câu chuyện trước kia, còn bây giờ cá lăng vài chục cân được nuôi rộng rãi trên lòng hồ sông Đà, phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng.
Anh Sơn đang dùng vợt để bắt cá lăng bán cho khách hàng và thương lái đến thu mua.
Nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi, nên đàn cá lăng của anh Sơn phát triển rất tốt và thịt săn chắc.
Với sự chuyển mình trong phát triển kinh tế, anh Sơn đã có những bước đi táo bạo, bởi từ trước đến nay chưa có hộ gia đình nào nuôi cá lăng với mô hình lên tới 30 lồng như anh Sơn. Nhờ sự kiên trì, chịu khó, dám nghĩ, dám làm anh Sơn đã gặt hái được thành công sau những năm tháng nuôi cá lắng trên lồng bè. Hiện thu nhập kinh tế của gia đình anh đã tăng lên gấp 3 lần so với thời điểm trồng ngô và làm ruộng.
Sản phẩm cá lăng của gia đình anh, nuôi đến đâu thương lái và người tiêu dùng đặt mua hết đến đó. Do anh Sơn nuôi cá lăng chủ yếu bằng cá mương, được đánh bắt ở ngoài tự nhiên, nên chất lượng cá săn chắc và thơm ngon. Trong quá trình nuôi, anh Sơn nói không với thuốc tăng trọng và các loại thuốc kích thích trong nuôi cá, vì vậy nhiều khách hàng luôn tin tưởng và lựa chọn thu mua cá của gia đình anh.
Nét mặt vui mừng của anh Sơn khi thấy đàn cá lăng phát triển tốt và khỏe mạnh.
"Nuôi cá lăng nhàn, không vất vả như nuôi các loại cá khác. Khâu quyết định đến sự thành bại trong nuôi cá lăng, đó chính là khâu thiết kế lồng. Lồng nuôi cá lăng cần thông thoáng, đủ rộng để tạo điều kiện cho cá phát triển. Tôi thiết kế mỗi lồng cá rộng 36 m2, bình quân mỗi lồng tôi thả 1.000 con. Khi cá lớn thì tôi tiến hành tách đàn 400 con/lồng để cá sinh trưởng tốt hơn.
Để phòng bệnh cho cá lăng tôi thường cho cá ăn tỏi, lá xoan và dắt vôi xung quanh lồng cá. Với phương pháp này cá lăng sẽ có sức để kháng tốt hơn, vi khuẩn không ký sinh được vào làn da của cá, bởi làn da của cá lăng rất nhảy cảm. Tôi chủ yếu cho cá lăng ăn cá tép dầu, cá mương, vì vậy chất lượng thịt cá lăng luôn đảm bào thơm ngon", anh Lò Văn Sơn cho biết thêm.
Đến thời điểm cá trưởng thành, thương lái đến tận lồng bè nuôi cá lăng của anh Sơn thu mua.
Trong quá trình tham quan và tìm hiểu mô hình nuôi cá lăng của anh Sơn, chúng tôi được biết trên 30 lồng nuôi cá của anh Sơn chủ yếu là cá lăng đen, cá lăng vàng. Gia đình anh Sơn nuôi gối, nên lúc nào trong lồng cũng có sản phẩm bán ra thị trường. Đối với cá lăng vàng tôi bán với giá 130.000 đồng/kg, cá lăng đen 100.000 đồng/kg. Theo anh Sơn chia sẻ: "Sau khi trừ chi phí, tôi lãi gần 350 triệu đồng/năm. Tôi nuôi cá lăng đến nay cũng được hơn 8 năm, giờ gia đình tôi đã xây được nhà cửa khang trang, thu nhập của gia đình đã tăng lên gấp 3 lần làm nương rẫy trước đây".
Hiện nay anh Sơn có 30 lồng nuôi cá lăng, anh nuôi theo phương pháp gối nên lúc nào cũng có sản phẩm bán ra thị trường.
Trao đổi với PV báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt/Trang Trại Việt, ông Hoàng Tiến Cường, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La cho biết: "Cá lăng vốn là cá bản địa, sống tự nhiên ở sông hồ nước ngọt. Nuôi cá lăng trên lồng bè là mô hình mới được bà con sinh sống ven lòng hồ sông Đà nhiều năm trở lại đây. Từ hiệu quả mô hình nuôi cá lăng mang lại, thời gian tới chúng tôi sẽ chỉ đạo, định hướng các cơ quan chuyên môn, tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật cho bà con nông dân học tập để nhân rộng mô hình. Cá lăng là loại cá đặc sản, có sớ thịt săn chắc và thơm ngon, đây có thể coi là hướng đi mới, hứa hẹn mang lại thu nhập cao cho bà con nông dân.
Hiện nay, các xã ven lòng hồ sông Đà có quỹ đất dành cho sản xuất còn ít và bạc màu, năng xuất trên các diện tích cánh tác kém hiệu quả. Vì vậy nghề nuôi cá lồng trên lòng hồ sông Đà đang là hướng đi nhiều tiềm năng, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều nông hộ, giúp bà con thoát nghèo và vươn lên làm giàu".