Diêm dân Ninh Thuận vững tâm sản xuất, việc tiêu thụ đã có Hợp tác xã này lo

Chỗ dựa cho diêm dân

Một ngày cuối tháng 4, chúng tôi theo chân ông Trần Thanh – Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất-kinh doanh-dịch Vụ muối Khánh Nhơn (HTX muối Khánh Nhơn) ở xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải (Ninh Thuận) để chiêm ngưỡng những cánh đồng muối bạt ngàn, đang kết tinh trắng xóa bên chân những dãy núi ở cung đường ven biển đẹp nhất Ninh Thuận.

Chỉ tay về những diêm dân đang tất bật cào muối trên đồng, ông Thanh cho biết, trước đây khi nhắc đến nghề muối thì diêm dân đều lắc đầu ngao ngán vì hạt muối làm ra luôn lâm cảnh được mùa mất giá theo thương lái.

Nhưng từ khi có HTX thu mua muối với giá cả ổn định thì bà con diêm dân đã yên tâm sản xuất để vươn lên làm giàu từ nghề muối truyền thống ở địa phương.

Nhớ lại những ngày đầu mới thành lập HTX vào tháng 12/2018, ông Thanh cho hay, lúc đó HTX có 11 thành viên với tổng diện tích muối khoảng 30ha.

"Lúc bây giờ HTX chưa có địa điểm văn phòng chính thức, chưa có kho bãi để bảo quản muối cho xã viên nên trữ lượng muối sau khi thu mua thường xuyên bị thất thoát.

Ngoài ra, do chưa được nhiều doanh nghiệp biết đến nên việc tìm đầu ra cho sản phẩm vì thế cũng gặp nhiều khó khăn…", ông Thanh cho hay.

Năm đầu tiên hoạt động với số vốn chỉ 800 triệu đồng, HTX vừa thu mua muối cho xã viên, vừa liên kết với một số vựa muối và doanh nghiệp địa phương để tiêu thụ sản phẩm cho HTX.

Nhờ nguồn cung ổn định và chất lượng hạt muối luôn đảm bảo nên ngày càng có nhiều đơn hàng tìm đến với HTX muối Khánh Nhơn, sản lượng muối được ký kết hợp đồng cũng vì thế ngày càng tăng.

"Trong vụ muối năm đó (năm 2019), sản lượng muối đầu ra của HTX đạt hơn 1.750 tấn, doanh thu đạt được gần 1,5 tỷ đồng…", ông Trần Thanh, Giám đốc HTX muối Khánh Nhơn cho hay.

Diêm dân HTX muối Khánh Nhơn thu hoạch và vận chuyển muối. (T/h: Đức Cường)

Liên tiếp những vụ muối sau đó, sản lượng muối bán ra của HTX ngày càng tăng cao. Gần nhất là vụ muối năm 2022, sản lượng muối đầu ra của HTX hơn 63.000 tấn, doanh thu đạt gần 11 tỷ đồng.

"Có được nguồn doanh thu ổn định và được địa phương tạo điều kiện, HTX đã đầu tư cơ sở vật chất từ văn phòng làm việc đến hệ thống trạm cân và kho chứa hàng với quy mô gần 500 triệu đồng để sản xuất và cung ứng muối. Sản phẩm muối của HTX vì thế đã có mặt tại nhiều tỉnh thành trong cả nước…", ông Thanh cho hay.

Thay đổi tư duy sản xuất muối của diêm dân

Chứng kiến hoạt động hiệu quả của HTX muối Khánh Nhơn, nhiều diêm dân xã viên rất phấn khởi và yên tâm với nghề muối truyền thống của địa phương.

Là một trong những người tiên phong tham gia HTX muối Khánh Nhơn từ những ngày đầu, diêm dân Nguyễn Văn Thành với hơn 40 năm kinh nghiệm làm muối ở thôn Khánh Nhơn 1, xã Nhơn Hải (huyện Ninh Hải) cho hay, trước đây khi chưa có HTX muối thì diêm dân mạnh ai nấy làm, đến ngày cào muối thì gọi thương lái đến thu mua tại ruộng.

"Lúc đó, thương lái mua giá bao nhiêu thì chúng tôi bán bấy nhiêu chứ không có nhiều lựa chọn. Có lúc giá muối rẻ bèo thì gọi mãi không ai đến mua, để mặc diêm dân sống chết với hạt muối…", ông Thành cho hay.

Cũng theo lời ông Thành, từ khi tham gia HTX muối Khánh Nhơn, gia đình ông không còn lo cảnh bị thương lái ép giá, hơn nữa hạt muối làm ra luôn được thu mua hoàn toàn với giá cả ổn định.

Tuy nhiên, để hạt muối xuất bán được thuận lợi thì HTX cũng vận động xã viên nâng cao chất lượng hạt muối qua mỗi vụ. Đồng thời có kế hoạch sản xuất bài bản ngay từ đầu vụ để luân phiên thu hoạch, đảm bảo sản lượng đầu ra ổn định cho bạn hàng.

"Hiện nay, 9 sào muối (9.000 mét vuông) của gia đình cho thu hoạch hơn 12 tấn/lần (1 tuần thu hoạch muối 1 lần). Với giá thu mua của HTX hiện nay khoảng 1,2 triệu đồng/tấn (cao hơn 500 đồng so với thương lái) thì gia đình tôi thu về gần 15 triệu đồng/tuần, khoảng 60 triệu đồng/tháng…", diêm dân Thành cho hay.

Ông Trần Thanh - Giám đốc HTX muối Khánh Nhơn cho biết, do đa phần đơn hàng của HTX đều là những đầu nậu thu mua muối số lượng lớn, không thông qua các thương lái nhỏ lẻ ở địa phương nên giá thu mua muối của HTX cao hơn so với mặt bằng chung.

"HTX chỉ đứng ra làm cầu nối để bán muối cho xã viên chứ không thu lời. Sau các đợt bán muối, HTX sẽ tổng kết và thanh toán cho xã viên vào mỗi thứ 7 hàng tuần. Dịp này, mỗi xã viên sẽ trích lại 5.000 đồng/tấn muối để giúp HTX duy trì hoạt động cũng như chi trả cho nhân sự kế toán. Nếu còn dư sẽ tổng kết để chia đều cho xã viên theo tỷ lệ góp vốn vào dịp cuối năm…", ông Thanh cho hay.

Nghề muối tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới ở địa phương

Nhờ "ăn nên làm ra" với hạt muối nên uy tín HTX muối Khánh Nhơn ngày càng được khẳng định. Sắp tới đây, HTX sẽ kết nạp thêm 4  thành viên mới và nâng vốn điều lệ lên 1,1 tỷ đồng. Quá đó, hứa hẹn nâng sản lượng muối đầu ra lên 100.000 tấn, nâng tổng doanh thu lên 20 tỷ đồng trong năm 2023.

Hiện nay, trung bình mỗi ngày HTX muối Khánh Nhơn cung cấp ra thị trường hàng trăm tấn muối, đóng góp không nhỏ vào việc phát triển kinh tế cho địa phương xã Nhơn Hải nói chung.

Theo ông Trần Thanh - Giám đốc HTX muối Khánh Nhơn, để đáp ứng nhu cầu đơn hàng ngày càng nhiều, ngoài bao tiêu sản phẩm của xã viên, hiện nay HTX cũng đã liên kết thu mua gần 30ha muối của diêm dân khác.

"Việc này nhằm giúp diêm dân địa phương có đầu ra ổn định để nâng cao thu nhập, mặt khác HTX cũng đảm bảo được sản lượng muối đầu vào để cung cấp đầu ra cho các đơn vị thu mua…", ông Thanh cho hay.

HTX muối Khánh Nhơn cũng đã thành lập 2 tổ đội với 100 thành viên tham gia bốc xếp muối cho HTX. Trong đó, có 20 lao động thường xuyên với thu nhập ổn định từ 500.000 – 600.000 đồng/ngày, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho lao động địa phương.

Ông Lê Thành Tâm - Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải (huyện Ninh Hải) cho biết, việc thành lập và đi vào hoạt động có hiệu quả của HTX muối Khánh Nhơn đã góp phần tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân về mô hình kinh tế tập thể HTX.

"Qua đó, từng bước hình thành những mô hình hay, cách làm sáng tạo theo hướng liên kết để phát triển kinh tế tập thể, cùng nhau tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương, góp phần nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng nông thôn mới…" ông Tâm cho hay.

Trao đổi với Dân Việt, ông Nguyễn Văn Tính, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Ninh Thuận cho biết, HTX muối Khánh Nhơn là một trong những hợp HTX được Hội nông dân và liên minh HTX tỉnh Ninh Thuận tuyên truyền, vận động để thành lập. Đây là HTX tiêu biểu hoạt động có hiệu quả kể từ khi thành lập, góp phần nâng cao thu nhập cho diêm dân cũng như tạo công an việc làm cho nhiều lao động ở địa phương. HTX muối Khánh Nhơn cũng được bình chọn là 1 trong 63 hợp tác xã tiêu biểu toàn quốc năm 2023 do Hội Nông dân Việt Nam tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập.

"Có thể nói việc hoạt động ngày càng hiệu quả, HTX muối Khánh Nhơn đã góp phần đẩy mạnh công tác hội và phong trào nông dân ở địa phương ngày càng lan tỏa và lớn mạnh…", ông Tính cho hay.

Ninh Thuận là một trong những tỉnh có tiềm năng lợi thế để sản xuất muối

Với vị trí địa lý đặc thù, được xem là nơi khô hạn nhất cả nước. Với nền nhiệt đạt mức 26-27 độ C và độ ẩm không khí chỉ 75-77%, lượng mưa thấp, có nắng và nhiều gió góp phần tạo ra những hạt muối hạt muối to, khô ráo, trắng hơn muối ở nơi khác.

Với lịch sử hơn 100 năm làm muối từ thời Pháp đến nay, muối ở Ninh Thuận được xem là chất lượng tốt nhất nước, được ưa chuộng nhờ hương vị đậm đà, thanh thanh đặc trưng miền nắng gió.

Hiện nay, diện tích muối ở Ninh Thuận vào khoảng gần 3.000 ha, trong đó có trên 2.400 ha muối công nghiệp và khoảng 630 ha muối nền đất. Tập trung ở những vùng chuyên sản xuất muối như: Cà Ná - Quán Thẻ (huyện Thuận Nam) và các xã Phương Hải, Tri Hải, Nhơn Hải (huyện Ninh Hải). Hằng năm, sản lượng muối ở Ninh Thuận chiếm gần 50% tổng sản lượng muối của cả nước.