Chúng tôi có mặt tại xã Lục Hồn (Bình Liêu - Quảng Ninh) vào những ngày rét đậm. Phải chờ đến khi trời xẩm tối, chúng tôi mới gặp được những người đi “săn thần dược” trở về.
Với một bó nhỏ cỏ trên tay, chị Chìu Thị Chắn, thôn Nà Ếch (Lục Hồn - Bình Liêu - Quảng Ninh) cho biết: “Hôm nay tôi về sớm hơn bởi trời lạnh quá, người cũng mệt nên về nghỉ ngơi sớm để lấy sức cho ngày mai đi tìm tiếp”.
Theo chị Chắn, trong thời gian qua, thương lái Trung Quốc thu mua loài Lan kim tuyến với giá cao nên cả làng ai cũng bỏ việc để vào rừng săn tìm. “Ba ngày nay, cả hai vợ chồng tìm được khoảng 3 lạng. Nhà mình sức khỏe không tốt nên chỉ đi quanh rừng gần thôi, chứ nhiều người sang cả những cánh rừng ở Yên Tử, Uông Bí thậm chí sang cả Lạng Sơn nữa” - chị Chắc cho biết.
Anh Trần Văn Dìn ở thôn Nà Ếch cho biết, cứ mỗi nhóm khoảng 4-5 người, đi vào rừng tìm từ 2 đến 3 ngày mới về một lần. “Người nào may mắn mỗi ngày cũng chỉ tìm được khoảng 1 lạng là cùng bởi loài này khá hiếm. Mỗi lạng về bán cho các thương lái cũng được 1,5 - 2 triệu đồng” - anh Dìn cho biết.
Cũng theo anh Dìn, khoảng 10 năm trước, loài lan kim tuyến này cũng đã được thương lái Trung Quốc thu mua, nhưng giá thành thấp hơn, chỉ khoảng 12 - 15 triệu/ 1kg. “Hiện tại, giá mỗi kilogam thương lái mua tại đây là 23 -25 triệu đồng” - anh Dìn nói.
Lá lan kim tuyến có hình bầu, với nhiều đường kẻ sáng lấp lánh chạy dọc thân lá.
Khi được hỏi về việc thua mua loài lan kim tuyến này để làm gì, một thương lái người Việt nói: “Chẳng biết họ làm gì, chỉ biết là họ mua với giá cao nên mình làm đầu mối thu gom từ người đi rừng về rồi khoảng chục ngày thì họ đến nhập”.
Cũng theo chị Tú, một thương lái khác cho biết gom được bao nhiêu thì họ lấy bấy nhiêu. Càng nhiều càng tốt nên các đầu gom như chị cũng cạnh tranh nhau khá khốc liệt. “Giá họ nhập dao động từ 27 - 30 triệu/kg. Nhưng dồn cả tháng may ra được vài kilogam là nhiều” - chị Tú cho biết.
Sau khi các đầu mối thu gom về, dùng những hộp nhựa đóng gói chờ thương lái Trung Quốc sang thu mua.
Theo tìm hiểu, lan kim tuyến còn có tên gọi khác là cỏ nhung, cỏ hoa, cỏ kim cương. Loại cỏ này được đông y ví như một loại thần dược cho sức khỏe. “Đây là một loại cỏ giúp cho cơ thể dẻo dai, chống suy nhược cơ thể, thần kinh, lao phổi, viêm gan và ung thư gan. Ngoài ra, chúng còn chứa dưỡng chất giúp tái tạo tế bào” - một thầy lang ở Hà Nội cho biết công dụng của loài cây này.
Cũng theo thầy lang này, lan kim tuyến mọc chủ yếu ở những tán rừng già, ẩm ướt, ít ánh sáng, trong môi trường mùn dầy. Lá cây có hình vết chân chim, lá vòng bầu và lấp lánh ánh kim. Mùa của cây phát triển chủ yếu từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm.