Cây nho vốn là một loại cây thân leo, có quả mọc thành chùm và được trồng khá nhiều ở Ninh Thuận. Thế nhưng chúng có một "người anh em" đặc biệt xuất xứ từ Châu Mỹ: Cây Nho thân gỗ! Cây nho này đặc biệt vì có quả mọc ngay trên thân gỗ của cây.
Việc ra hoa và quả ngay trên thân như các loài cây ca cao, sung hay mít... có lẽ không còn xa lạ với chúng ta. Thế nhưng nếu nói cây nho có quả chỉ mọc trên thân thì sẽ khiến nhiều người ngạc nhiên.
Hơn nữa loài nho này không phải là cây thân leo mà là cây thân gỗ lâu năm, chúng có đường kính gốc từ 10 đến 30 cm, có thể cao tới 6 mét, cây mọc thành nhiều nhánh vươn lên cao.
Cây Nho thân gỗ tên khoa học là Nho Quả Jabuticaba nằm trong Họ Đào kim nương, chúng được (Mart.) Kausel miêu tả khoa học đầu tiên năm 1956.
Cây nho thân gỗ sống và phát triển thuận lợi ở những nơi nóng ẩm, mưa nhiều ở Châu Mỹ, nhất là ở các nước Nam Mỹ như Brazil, Paraguay và Argentina. Do đó với khí hậu nhiệt đới ở một số nước châu Á như Việt Nam, chúng được du nhập làm cây cảnh quý hiếm mà chỉ có các tỷ phú mới mua về chơi.
Một cây nho như vậy sẽ mất từ 8 đến 9 năm để phát triển đến lúc có thể ra hoa kết trái. Cây nho càng lớn tuổi lại càng ra nhiều trái.
Những công dụng hữu ích của loài nho thân gỗ:
Khi tới mùa ra hoa, những chùm hoa nhỏ màu trắng sẽ mọc khắp thân cây và cành, sau đó quả lớn dần cho tới khi bằng quả mận. Từ màu xanh, quả sẽ chuyển sang màu hồng và rồi tím khi chín.
Lúc này, chúng ta có thể hái và ăn ngay được, hương vị quả cũng rất đặc biệt, với vị nho, ngọt và nhiều nước. Ngoài việc ăn chúng như một loại trái cây, người ta còn chế biến mứt hay lên men làm rượu.
Khi phơi khô, người ta có thể dùng quả khô để chữa bệnh hen hay tiêu chảy, thậm chí nhiều nhà khoa học còn nghiên cứu công dụng chữa bệnh của loài quả kỳ lạ này nhằm hy vọng tìm ra cách chữa bệnh ung thư.
Lý do mà loài cây này lại ra hoa và đậu quả chi chít ngay trên thân được cho là giúp cây không bị các sinh vật ăn quả phá hoại bằng cách leo lên thân cây.
Những qua nho trong và trơn sẽ cản trở ngay cả những loài linh trưởng giỏi leo trèo nhất.