Đặc sản trà Matcha Chiềng Đi nức lòng người tiêu dùng

Sau khi huyện Vân Hồ tách ra khỏi huyện Mộc Châu vào năm 2014, thì nhà máy chế biến chè của Công ty cổ phần chè Chiềng Đi (Công ty) đã được xây dựng tại bản Chiềng Đi (xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La). Công ty đi vào hoạt động từ đầu năm 2015, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm hộ nông dân. Trước đó, Công ty đã có 20 năm kinh nghiệm trong trồng chè và chế biến chè tại huyện Mộc Châu. Sau nhiều lần khảo sát cùng với ngành chức năng của tỉnh Sơn La, Công ty đã lựa chọn trồng giống chè Kim Tuyên và giống chè Nhật Bản trên 150 ha, tại 2 vùng sản xuất là: Tiểu khu Pa Khen 2, thị trấn Nông trường Mộc Châu, với 30ha; huyện Vân Hồ trên 130 ha. Đây là giống chè sinh trưởng, chống chịu sâu bệnh tốt, mật độ búp dày có chất lượng cao dùng để chế biến trà Matcha.

Những ngày cuối tháng 11 dương lịch năm 2020, khi tiết trời bắt đầu chuyển lạnh, dọc theo quốc lộ 6 thuộc xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, trên những nương chè ngút ngàn xanh mơn mởn, uốn lượn như dải lụa ôm lấy sườn đồi. Bà con các dân tộc đang hái từng búp chè Kim Tuyên và giống chè Nhật Bản non xanh mướt. Bên cạnh nhãn hiệu chè trứ danh mang thương hiệu chè sạch của Công ty cổ phần chè Chiềng Đi như: Sên cha, trà gạo lướt rang, chè xanh kiểu Nhật Bản, còn có sản phẩm trà Matcha được Công ty chế biến thành công có nguồn gốc từ Nhật Bản. Với sự giám sát chặt chẽ của các chuyên gia hàng đầu Nhật Bản, Công ty luôn nỗ lực đáp ứng từ quy trình kỹ thuật công nghệ nghiêm ngặt để chế biến ra sản phẩm độc đáo này để cung cấp ra thị trường.

Được biết, trà "Matcha" xuất hiện ở nước ta trong vài năm trở lại đây và có nguồn gốc xuất xứ từ Nhật Bản. Chè Matcha trở thành loại thức uống được nhiều người việt yêu thích và săn lùng. Matcha là bột chè xanh được nghiền từ búp và lá cây trà được trồng trên đất nước Nhật Bản. Đây là loại bột được người Nhật chế biến tỉ mỉ, công phu và chi dùng trong những dịp lễ quan trọng. Tuy nhiên, trong ẩm thực hiện đại Matcha được chế biến trong nhiều món ăn, đồ uống và đa dạng hương vị. Matcha trở thành đồ ăn/uống được nhiều người ưa thích không chỉ vì hương vị mà do cách làm trà xanh matcha cũng đơn giản.

Trà xanh Matcha được chia làm 2 loại: Matcha dùng để uống, cách làm trà xanh Matcha để uống đó là dùng những búp trà non để có hương thơm tự nhiên, giữ được vị chát nhẹ của trà. Matcha dùng để nấu ăn, sử dụng những lá trà già hơn để tạo hương vị mạnh trong các món ăn, đồng thời tạo được màu sắc hấp dẫn. Bên cạnh đó còn có Matcha tốt cho sắc đẹp, với các dưỡng chất giúp chống oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa, nếp nhăn. Đồng thời Matcha giúp tái tạo và bổ sung dưỡng chất để nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh, tươi tắn.

Để cho ra những lô trà Matcha hảo hạng, đáp ứng yêu cầu khó tính của người tiêu dùng, Công ty cổ phần Chiềng Đi đã áp dụng dây chuyền và công nghệ hiện đại của Nhật Bản vào trong sản xuất chế biến chè, qua đó cho ra lò những lô chè và trà đảm bảo chất lượng cao. Các lô trà Matcha của Công ty sau khi được chế biến và đóng gói xuất ra thị trường, luôn được nhiều người tiêu dùng đãnh giá cao và lựa chọn.

Trao đổi với PV báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt/Trang Trại Việt, ông Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Công ty cổ phần chè Chiềng Đi cho biết: Để làm ra sản phẩm chè và trà Matcha ngon, đáp ứng yếu tố sạch phải bắt đầu từ khâu cung cấp giống, đầu tư vùng nguyên liệu; áp dụng các kỹ thuật mới, thu hái, máy móc, con người. Bên cạnh đó trước khi thu hoạch, cây chè phải được phủ lưới đen lên trước 20 ngày để giảm lượng talanh trong chè. Sau khi phủ lưới đen, búp chè sẽ có màu xanh đậm, vị dịu mát, thanh. Sản phẩm trà Matcha có đặc điểm khác biệt với các loại trà khác là được nghiền dạng bột. Ngoài công dụng là đồ uống rất bổ dưỡng cho sức khỏe, chè còn như thần dược làm đẹp cho phụ nữ và loại thực phẩm dùng chế biến làm bánh kẹo, kem.

Ngay từ khâu chăm bón, chúng tôi đã khuyến cáo bà con nông dân dùng hoàn toàn bằng phân hữu cơ, phân vi sinh ủ từ chế phẩm nông nghiệp, không sử dụng thuốc diệt cỏ trong chăm bón. Cùng với đó, chúng tôi thường xuyên cử cán bộ kỹ thuật của Công ty xuống kiểm tra, giám sát quá trình trồng trọt của các hộ dân cung cấp nguyên liệu chính cho Công ty. Ngoài ra, chúng tôi còn tạo điều kiện cho bà con mượn máy đốn, máy hái chè để giảm chi phí nhân công lao động. Qua đó, đảm bảo chất lượng yêu cầu đầu vào cũng như chất lượng của sản phảm trà Matcha sau khi được chế biến và đóng gói bao bì ra thị trường trong nước và xuất khẩu.

Để có cây chè Matcha tốt, tại các vùng sản xuất phải đáp ứng các yếu tố về khí hậu thổ nhưỡng, vì cây chè giống Nhật Bản ưa phát triển ở nơi có khí hậu mát mẻ, trong lành. Với điều kiện tự nhiên như độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, trên địa bàn huyện Mộc Châu và Vân Hồ rất thích hợp cho cây chè phát triển. Tận dụng lợi thế này, phía Công ty đã làm ra sản phẩm trà Matcha tuyệt hảo.

Nguyên liệu làm ra trà Matcha chỉ thu hái trong 1 tuần khi búp chè đạt đến độ tiêu chuẩn nhất. Trước khi thu hái, chè được che phủ lưới đen trống sương và nắng từ 70 % - 90% cách đó 20 ngày trước khi thu hoạch. Trong điều kiện tối, lá chè sẽ sản xuất nhiều chlorophyll làm lá chè có màu xanh đậm hơn bình thường, dẫn đến kết quả lượng catechin và theanin tăng, chè sẽ có thành phẩm ngon nhất. Trong quá trình hái chè, bà con nông dân trong vùng sản xuất nguyên liệu chính cho Công ty được cán bộ Công ty, chuyên gia Nhật Bản hướng dẫn thu hái, vận chuyển theo quy định từ nương chè tới nhà máy. Sau khi chè được thu hái sẽ được bảo quản, hấp, sấy và được cán bộ kỹ thuật kiểm tra sát sao tất cả các công đoạn để mang lại thành phẩm chè và trà Matcha thơm ngon, chất lượng.

Là 1 trong những hộ gia đình chuyên cung cấp nguyên liệu chính cho Công ty cổ phần chè chiềng Đi chế biết trà Matcha, ông Hà Văn Cón, bản Chiềng Đi, xã Vân Hồ chia sẻ: Trong quá trình trồng chè Kim Tuyên và chè giống Nhật, tôi được tập huấn kỹ thuật, gắn lý thuyết với thực hành về cách làm đất, trồng, chăm sóc, thu hái chè. Tôi và các hộ tham gia sản xuất nguyên liệu chè Matcha luôn tuân thủ theo đúng quy trình nghiêm ngặt từ Công ty và các chuyên gia Nhật Bản. Tôi chăm bón hoàn toàn bằng phân hữu cơ, phân vi sinh ủ từ chế phẩm nông nghiệp nói không với thuốc diệt cỏ. Từ đó tạo ra nguyên liệu chè sạch, làm nên những sản phẩm chè chất lượng cao, trong đó có trà matcha.

Theo ông Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Công ty cổ phần chè Chiềng Đi cho hay: Chúng tôi chú trọng đầu tư các hạng mục xây dựng nhà máy và lắp đặt dây chuyền chế biến chè theo công nghệ Nhật Bản trên diện tích 3.500 m2. Trong đó có 1 dây chuyền chè sên cha, 1 dây chuyền chế biến trà Matcha, 1 dây chuyền chế biến chè xanh cao cấp, với công suất khoảng 300 tấn chè/năm. Riêng sản phẩm trà Matcha chiếm 70% trong số lượng 300 tấn xuất ra thị trường trong nước và nước ngoài. Hiện nay chè xanh Nhật Bản và trà Matcha của Công ty chúng tôi đã đạt tiêu chuẩn OCOP năm 2020, thị trường tiêu thụ chè và trà Matcha của Công ty chủ yếu ở Nhật Bản, Úc, Đài Loan.

Chúng tôi xuất khẩu ra thị trường nước ngoài chủ yếu là đóng bao từ 1kg – 20kg, giá của 1kg chè và trà Matcha dao động từ 12 USD – 18 USD (tức 276.000 – 414.000 đồng). Riêng năm 2019, chúng tôi đã thu về 16 tỷ đồng từ việc bán chè xuất khẩu và tiêu thụ trong nước, sau khi trừ chi phí chúng tôi có lời khoảng 20%. Còn trong năm 2020 này, do ảnh hưởng của Covid – 19 sản phẩm của Công ty chúng tôi đang bị tồn kho và bị chững lại do không xuất ra được các thị trường nước ngoài. Vì vậy, thu nhập của Công ty đang bị ảnh hưởng.

Từ việc sản xuất thành công chè và trà Matcha sạch, Công ty cổ phần chè Chiềng Đi đã và đang phát huy tiềm năng, lợi thế về đất đai, khí hậu, tạo sự đột phá cho ngành chè trên địa bàn huyện Vân Hồ nói riêng và tỉnh Sơn La nói chung. Qua đó, góp phần tạo việc làm, tăng nguồn thu nhập cho bà con nông dân, đồng thời giúp người dân xóa nghèo và làm giàu tại địa phương.