Ông Cao là người Mông sống ở cao nguyên Mộc Châu từ nhiều đời nay. So với các hộ dân trong bản, ông Cao luôn là người mạnh dạn đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Ông đã từng xây nhà sấy ngô, mua ô tô tải... để buôn ngô. Nhờ vậy mà cuộc sống của gia đình ông ngày một khấm khá.
Ông Tráng A Cao đã thành công khi đưa cây quýt đường vào trồng ở cao nguyên Mộc Châu.
Khi cây ngô không mang lại lợi nhuận nữa, ông chuyển sang trồng cam, trồng quýt và chanh leo. Trong các loại cây trồng mà ông đưa về đất Vân Hồ có cây quýt đường là chưa ai trồng. Ông Cao chia sẻ: Ngày đầu tôi đưa cây quýt đường về trồng cũng lo lắm. Không biết chất lượng thế nào và nó sinh trưởng ra sao. Tôi chỉ nghĩ, cây cam, cây bưởi sống được thì cây quýt cũng có thể trồng được.
Cây quýt đường cho sai quả . Một ha có thể đạt 30 tấn.
Nghĩ là ông bắt tay vào làm. Năm 2015, ông mạnh dạn trồng gần trăm cây ở bản Hua Tạt. Ngoài ra ông còn kết hợp với người dân ở xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ trồng hơn nghìn gốc. Suốt mấy năm trời vun trồng và chăm bẵm, cây quýt đã không phụ lòng người. Năm 2018, cây quýt bói quả. Ngày đầu hái quả và ăn thử quýt, ông Cao vui đến trào nước mắt. Quả quýt ăn rất ngon, vỏ mỏng, vị ngọt lừ. Ông tin tưởng rằng cây quýt đường sẽ là mặt hàng bán tốt.
Đến năm 2019, ông Cao đã thu được 4 tấn quýt. So với các loại nông sản khác trồng trên đất Mộc Châu, quýt dễ bán nhất. Giá bán 20.000đ/1kg, thương lái khuân sạch. "Tôi mang quýt về Thủ đô Hà Nội giới thiệu đến các siêu thị về giống quýt đường. Họ ăn thử, ai cũng đánh giá cao. Tôi chỉ tiếc chưa có nhiều hàng để đưa về".
Cây quýt đường trồng được trên đất dốc. Giống quýt đường chống chịu sâu bệnh tốt.
So với cây cam, cây bưởi trồng ở đất Mộc Châu, cây quýt cho chất lượng ngon hơn cả. Vườn quýt nhà ông cây nào cây nấy sai trĩu quả, chín vàng rực. Quýt quả to, khoảng 15 quả 1kg. Đặc biệt là giống quýt này có vị thơm rất đặc trưng. Nhờ vậy mà vườn quýt của ông Cao khi thu hoạch đã bán hết veo sau nửa tháng.
Quýt chín có màu hồng rực. Giống quýt đường vỏ mỏng, ăn ngọt lừ lại có vị thơm rất đặc trưng.
Dự tính trong năm tới, vườn quýt của ông Cao cho thu khoảng trên chục tấn. "Cây quýt có thể trồng trên đất dốc, nó chịu hạn và chống sâu bệnh tốt. Với giá bán trên dưới 20.000đ/1kg, cây quýt mang lại hiệu quả kinh tế cao. 1ha có thể trồng được 500 cây, năng suất có thể đạt 30-40 tấn", ông Cao cho biết thêm.
Cây quýt đường dễ bán, nó sẽ là cây trồng giúp bà con người Mông ở Vân Hồ thoát nghèo và làm giàu.
Trồng thành công giống quýt đường, ông Cao dự định mở rộng diện tích. Ông tin tưởng rằng, với chất lượng ngon hảo hạng, cây quýt sẽ dễ bán hơn nhiều so với cây cam, cây bưởi, hay cây chanh leo.