Sơn La: Ngăn ngừa tình trạng lừa đảo trên mạng xã hội

Các đối tượng dùng mánh khoé, lừa lòng tốt của các "con mồi"

Đến bây giờ bà Vũ Thị L. trú tại TK18 (thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) vẫn không thể quên được thời điểm bị lừa một cách "chóng vánh" đến như vậy, theo thông tin ngày hôm đó bà L. nhận được cuộc điện thoại của một người tên "Hằng" (tên giả mạo của đối tượng Hoàng Thị Dung) hỏi mua ngô.

Sau khi thuê người bốc 15 tấn ngô, trị giá hơn 105 triệu đồng, "Hằng" gọi điện cho bà L. thông báo đã chuyển tiền mua ngô vào tài khoản ngân hàng và bảo bà kết bạn qua Zalo để gửi hình ảnh nội dung giao dịch chuyển khoản; bà L. tin tưởng, đồng thời cũng không quá sành sỏi về công nghệ nên tin đó là sự thật nên đồng ý cho chở ngô đi, một thời gian khá dài sau bà L. không nhận được tiền, đến khi gọi lại cho "Hằng" thì chỉ nhận được hai từ "thuê bao", nhận thấy lòng tốt đã đặt nhầm người nên bà L. đã đến cơ quan Công an tố giác.

Nhận được tin báo trên, Đội Cảnh sát hình sự Công an huyện Mai Sơn (Sơn La) đã nhanh chóng điều tra, phát hiện bắt giữ, ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can với đối tượng Hoàng Thị Dung (SN 1991, trú tại số nhà 24, ngõ 156, đường Lê Công Thanh, phường Trần Hưng Đạo, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam) về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Trao đổi với PV, Trung tá Nguyễn Xuân Thủy, Đội trưởng Đội cảnh sát hình sự, Công an huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La cho biết: Quá trình điều tra, khám phá vụ án gặp nhiều khó khăn. Đối tượng đã lên mạng xã hội mua các tài khoản Facebook, số điện thoại, thẻ ATM, giấy chứng minh nhân dân giả và nhờ người chỉnh sửa hình ảnh, làm hóa đơn ngân hàng chuyển tiền giả để lừa đảo. Hơn nữa, thời điểm điều tra vụ án, tỉnh Hà Nam đang là tâm dịch Covid-19, gây khó khăn cho trinh sát tiếp cận điều tra. Song, bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ, đến tháng 5/2021, lực lượng công an đã bắt giữ được đối tượng.

Cũng là câu chuyện về "lòng tin" đặt nhầm chỗ, chị Hà Trân (thành phố Hồ Chí Minh) cũng là một trong những nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội và là "con mồi" mắc bẫy lừa đảo của "hot girl" hàng hiệu 10x Nguyễn Trần Diệp Anh (SN2003, trú tại Thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La). Chị đã mất trắng 161 triệu đồng vì đặt lòng tin nhầm "hot girl". Thời điểm cận Tết chị đặt mua của Diệp Anh 1 túi Chanel, 1 túi cầm tay của Loui Vuitton, 1 túi Dior. Ban đầu chị chỉ phải chuyển cọc trước 30% vì là khách mua lần đầu. Sau khoảng hơn 1 tháng thì Diệp Anh yêu cầu chị Trân chuyển 100% số tiền để nhận hàng chiều hôm đó.

Theo chị Hà Trân (thành phố Hồ Chí Minh) nói về tình huống bị các đối tượng lừa đảo, một phần vì chị cần đồ để diện, một phần cảm thấy tin tưởng khi cô gái luôn khoe bán được hàng tỷ đồng nên chị Trân không mảy may nghi ngờ. Chị đã chuyển qua tài khoản của Diệp Anh tổng số 161 triệu đồng. Tuy nhiêu sau hàng vạn lời hứa hàng sẽ về đến tay thì chị cũng bị đối tượng chặn tài khoản để không liên lạc được. Đến tháng 5/2021, đối tượng Nguyễn Trần Diệp Anh và đồng phạm đã bị Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Sơn La khởi tố vụ án, bắt tạm giam về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "cưỡng đoạt tài sản".

Trong năm 2021 vừa qua, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã phát hiện điều tra làm rõ 32 vụ, 40 đối tượng, với tổng tài sản bị chiếm đoạt hơn 19,4 tỷ đồng; trong đó, khởi tố 28 vụ, 38 bị can, xử lý hành chính 2 vụ, 2 đối tượng. Đây chỉ là con số được cơ quan chức năng phát hiện bắt giữ, điều tra qua tin báo, tố giác của người dân, song thực tế còn không ít trường hợp người dân bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản lại không trình báo với cơ quan chức năng.

Nâng cao nhận thức của người dân tránh "bẫy lừa đảo của các đối tượng

Lừa đảo trên mạng xã hội là những hành vi mới xuất hiện trong thời điểm gần đây, có tính chất đặc thù, riêng biệt, khả năng hoạt động phạm tội rộng khắp. Các đối tượng phạm tội sử dụng các nền tảng mạng xã hội một cách thuần thục, tinh vi mà người dùng khó có thể nhận diện ra hành vi lừa đảo. Ngoài ra, với sự phát triển nhanh và thần kỳ của mạng xã hội, tuy nhiên năng lực, nhận thức của người dân hiện nay, đặc biệt là người dân ở những địa bàn vùng cao như tỉnh Sơn La còn hạn chế, do vậy rất khó khăn trong quá trình cơ quan Công an tiếp cận, giải quyết.

Cũng theo Trung tá Thủy việc tiếp cận thông tin của lực lượng Công an đối với các cơ quan khác như: Ngân hàng, công ty viễn thông,… còn nhiều hạn chế, thông tin cung cấp còn chậm, ảnh hưởng tới thời gian xác minh, củng cố tài liệu để phục vụ quá trình điều tra, phá án. Đến khi có thông tin về đối tượng thì do việc thông tin chậm nên đối tượng có thể đã tẩu tán các tài liệu, chứng cứ phạm tội. Do tình hình dịch bệnh kéo dài cũng phần nào ảnh hưởng không nhỏ đến việc điều tra, xác minh các vụ việc và các đối tượng do các đối tượng có thể ở bất kỳ nơi nào, không cố định một địa điểm. Việc mua bán sim trên mạng xã hội còn dễ dàng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lừa đảo trên mạng xã hội…

Để phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm lừa đảo trên mạng xã hội mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác và trở thành những người dùng thông thái. Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân khi truy cập internet, xác minh thông tin cụ thể trước khi thực hiện các giao dịch qua Internet và mạng xã hội; khi biết mình đã trở thành nạn nhân của trò lừa đảo trên mạng thì cần thông báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất để phối hợp ngăn chặn, xử lý khi có vụ việc xảy ra.

Trước tình trạng tội phạm lừa đảo qua internet và mạng xã hội đang diễn biến phức tạp như hiện nay trên địa bàn tỉnh Sơn La, Giám đốc Công an tỉnh Sơn La đã chỉ đạo các đơn vị Công an trên toàn tỉnh làm tốt công tác tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn lừa đảo qua mạng để người dân nâng cao ý thức cảnh giác, tránh bẫy lừa đảo của các đối tượng. Đồng thời, các đơn vị  nghiệp vụ cần làm tốt công tác nắm tình hình, kịp thời giải quyết các tin báo, tố giác tội phạm, nhất là tội phạm lừa đảo sử dụng công nghệ cao xảy ra.