Chủ tịch tỉnh chỉ đạo mới dừng hoạt động sai phạm
Từ ngày 18/11 đến ngày 18/12/2019, báo điện tử Trang Trại Việt đã có loạt bài phản ánh về việc Nhà máy gạch gốm và sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao tại bản Xum Côn (xã Nà Nghịu, huyện Sông Mã, Sơn La) của Công ty CP VLXD Sông Mã đã bất chấp dư luận, bất chấp chỉ đạo của UBND tỉnh vẫn ngang nhiên xây dựng nhà máy rồi đi vào hoạt động sản xuất, khai thác vật liệu không đúng chủ trương đầu tư của tỉnh Sơn La theo Quyết định số 2157/QĐ-UBND ngày 4/9/2018. Mặc dù tỉnh Sơn La đã ra nhiều quyết định, công văn xử phạt, yêu cầu đình chỉ toàn bộ các hoạt động nhưng nhà máy gạch này vẫn ngang nhiên hoạt động.
Thậm chí, sau khi có chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, Văn phòng UBND tỉnh đã phải ban hành tới công văn thứ 2 (số 4042/UBND-KT ngày 4/12/2019. Trước đó là công văn số 1946/UBND-KT ngày 12/6/2019) yêu cầu nhà máy gạch của Công ty CP VLXD Sông Mã chấp hành nghiêm các nội dung chỉ đạo của UBND và dừng toàn bộ các hoạt động đầu tư xây dựng và vận hành Dự án Nhà máy gạch gốm và sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao.
UBND tỉnh Sơn La đã phải ban hành công văn thứ 2 (Công văn số 4042/UBND-KT ngày 4/12/2109), mặc dù trước đó Công văn số 1946/UBND-KT ngày 12/6/2019 vẫn còn hiệu lực.
Sau khi công văn số 4042 được ban hành, theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, đoàn công tác của tỉnh gồm các sở, ngành liên quan của tỉnh do ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng đoàn trực tiếp tới kiểm tra thực tế hoạt động của nhà máy. Sau cuộc làm việc vào ngày 12/12/2019, đoàn công tác đã yêu cầu nhà máy dừng các hoạt động, giao cho huyện Sông Mã tiếp tục kiểm tra, giám sát theo đúng chỉ đạo của tỉnh. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì mà sau đó nhà máy gạch này vẫn ngang nhiên hoạt động cả ngày và đêm.
Đoàn kiểm tra gồm các sở, ngành chức năng liên quan và huyện Sông Mã do ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La kiểm tra thực tế nhà máy gạch của Công ty CP VLXD Sông Mã vào ngày 12/12/2019.
Chỉ đến khi ông Hoàng Quốc Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La trực tiếp chỉ đạo các sở, ngành, huyện thì từ ngày 20/12/2019, toàn bộ hoạt động sản xuất gạch tuynel trái với chủ trương của tỉnh Sơn La mới thực sự dừng hoạt động. Trong đó, có hoạt động khai thác khoáng sản khi chưa được cấp phép, chưa thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý đầu tư xây dựng của Nhà máy gạch gốm và sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao thuộc Công ty CP VLXD Sông Mã.
Chỉ sau khi Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La trực tiếp chỉ đạo các sở, ngành và huyện Sông Mã về việc yêu cầu Công ty CP VLXD Sông Mã chấp hành nghiêm các nội dung chỉ đạo trước đó của UBND tỉnh thì hoạt động sản xuất, khai thác khoáng sản trái chủ trương của nhà máy gạch mới chấm dứt hoạt động.
Mặc dù nhà máy gạch đã tạm thời dừng hoạt động được mấy ngày, nhưng việc nhà máy có tiếp tục hoạt động trái với chủ trương của tỉnh không; chủ đầu tư có lợi dụng chủ trương ban đầu để làm trái quy định của nhà nước khi thực hiện hoạt động sản xuất gạch nung tuynel, khai thác khoáng sản trái với quy định lại là câu chuyện đang được dư luận quan tâm.
Một văn bản đầy hoài nghi ?
Sau cuộc làm việc vào ngày 12/12/2019 của ông Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Minh với huyện Sông Mã và chủ đầu tư thì ngày 17/12/2019, Văn phòng UBND tỉnh đã có Thông báo Kết luận số 440/TB-VPUB của ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh với nội dung khiến dự luận không khỏi hoài nghi về việc nội dung văn bản này có phải đang bao che cho việc làm trái chủ trương, trái quy định của Công ty CP VLXD Sông Mã ?
Tại mục 1 của Thông báo Kết luận số 440 có nêu: "Việc đầu tư các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng áp dụng công nghệ tiên tiến, chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn quốc gia, giá thành đáp ứng được nhu cầu sử dụng người tiêu dùng, phù hợp với quy hoạch sản xuất vật liệu xây dựng, chiến lược phát triển kinh tế xã hội và chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ tỉnh là cần thiết" là chưa đúng.
Thông báo Kết luận số 440/TB-VPUB của ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh với nội dung khiến dư luận không khỏi hoài nghi.
Bởi qua thực tế kiểm tra và cũng tại Báo cáo số 216 của Sở KH&CN tỉnh Sơn La cũng đã nêu rõ: Về công nghệ, dây truyền của nhà máy là công nghệ gạch tuynel trần phẳng, sản xuất gạch đất sét nung từ nguyên liệu đất sét đồi cộng tro bay và than qua lửa. Đây không phải công nghệ gạch gốm công nghệ cao. Để thực hiện thẩm định công nghệ dự án, Sở Khoa học và Công nghệ Sơn La đã mời các chuyên gia của Vụ đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ); Viện nghiên cứu Điện tử, Tin học và Tự động hóa (Bộ Công thương); Trung tâm Gốm sứ và Thủy tinh (Viện Vật liệu, Bộ Xây dựng) và Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường (Sở TNMT Sơn La) tham gia Hội đồng thẩm định công nghệ của dự án.
Ngày 17/12/2019, Văn phòng UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Thông báo Kết luận của ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La tại buổi làm việc với UBND huyện Sông Mã về hoạt động của nhà máy gạch thuộc Công ty CP VLXD Sông Mã.
Cùng với các nội dung thẩm định, Hội đồng thẩm định kết luận: Công nghệ của Dự án Nhà máy gạch gốm và sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao thuộc Công ty CP VLXD Sông Mã thuộc danh mục công nghệ hạn chế chuyển giao (theo quy định tại điểm d, Mục 2, Điều 10, Luật chuyển giao công nghệ) và phải được thẩm định công nghệ trước khi quyết định chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, thời điểm cấp chủ trương đầu tư và cấp phép đầu tư cho dự án, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sơn La chưa nhận được văn bản xin ý kiến về công nghệ của dự án (theo quy định tại điểm c, Mục 2, Điều 14 Luật chuyển giao công nghệ).
Báo cáo số 216/BC-KHCN ngày 11/7/2019 của Sở KH&CN tỉnh Sơn La nêu rõ: Công nghệ đã đầu tư của dự án là công nghệ lò tuynel trần phẳng, sản xuất gạch đất sét nung.
Trong khi đó chủ trương của dự án là gạch gốm và sản xuất vật liệu công nghệ cao Sông Mã chứ không phải gạch tuynel nung như đang sản xuất. Và việc đầu tư mới đối với các dự án nhà máy gạch tuynel (bất kể dùng công nghệ nào) là trái với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Thông báo Kết luận số 440 cũng nêu: "Sản phẩm chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn quốc gia". Vậy căn cứ vào cơ sở nào để khẳng định chất lượng và tiêu chuẩn sản phẩm của nhà máy đã hoạt động, xây dựng trái quy định này. Bởi sản phẩm sản xuất trái chủ trương này đã được xác nhận theo tiêu chuẩn ISO của Bộ Xây dựng chưa, đã hợp quy sản phẩm chưa, đã được xác nhận CO, CQ chưa, Sở Xây dựng Sơn La đã xác nhận và công bố chất lượng sản phẩm chưa ?
Nếu khẳng định: "Phù hợp với quy hoạch sản xuất vật liệu xây dựng". Vậy căn cứ vào quy định nào của Thủ tướng chính phủ, Bộ Xây dựng và UBND tỉnh Sơn La để kết luận, khẳng định dự án trên phù hợp với quy hoạch…?
Trong khi ngày 30/7/2019, Sở Xây dựng tỉnh Sơn La đã có công văn số 1279/SXD-KT&VLXD tham gia ý kiến đối với Dự án Nhà máy gốm và sản xuất VLXD công nghệ cao Sông Mã, như sau: "Căn cứ điểm 4, Điều 1, Thông tư số 12/2017/TT-BXD ngày 8/12/2017 của Bộ Xây dựng về quy định sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình xây dựng, sản phẩm của dự án thuộc đối tượng Vật liệu không nung (Gạch khác được sản xuất từ chất thải xây dựng, chất thải công nghiệp, gạch silicats)".
Chủ trương đã thực hiện sai từ đầu
Cũng tại công văn số 1279, Sở Xây dựng đã kiến nghị: "Đây là dự án đầu tư sản xuất gạch xây không nung, do vậy đề nghị xem xét điều chỉnh tên dự án cho phù hợp với thực tế đầu tư, ví dụ như: Dự án đầu tư sản xuất gạch không nung Sông Mã, nhằm thể hiện đúng mục tiêu và tính chất của dự án".
Ngày 30/7/2019, Sở Xây dựng tỉnh Sơn La đã có Công văn số 1279/SXD-KT&VLXD tham gia ý kiến đối với dự án Nhà máy gốm và sản xuất xuất VLXD Sông Mã và cũng khẳng định rõ quan điểm ngay từ đầu trong văn bản này: "Đây là dự án đầu tư sản xuất gạch xây không nung"
Tại mục 2 của Thông báo Kết luận số 440, tiếp tục nêu: "…Yêu cầu công ty CPVLXD Sông Mã thực hiện dự án đúng theo chủ trương đầu tư đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2157/QĐ-UBND ngày 4/9/2018…; xem xét việc điều chỉnh tên dự án phù hợp với nội dung đầu tư đã được chấp thuận và quy định hiện hành". Vậy lý do gì mà phải xem xét điều chỉnh tên dự án. Trong khi, UBND tỉnh Sơn La đang yêu cầu Công ty CP VLXD Sông Mã thực hiện đúng chủ trương đầu tư đã được cấp ?
Tại văn bản giải trình số 01/GT-CTCP ngày 15/8/2019 về việc giải trình bổ sung hồ sơ Dự án Nhà máy Gốm và sản xuất VLXD Công nghệ cao Sông Mã, Công ty CP VLXD Sông Mã nêu rõ: "Công ty đã tiến hành họp HĐQT và thống nhất xin giữ tên nhà máy như văn bản đề nghị dự án đầu tư là: Nhà máy Gốm và sản xuất VLXD Công nghệ cao Sông Mã và cam kết sẽ thực hiện dự án đúng quy định và mục tiêu đầu tư dự án như hồ sơ đề xuất đã trình bày".
Tại mục 4 của Thông báo Kết luận số 440, nêu thêm: Sở xây dựng chủ trì phối hợp với các đơn vị có liên quan, rà soát tổng hợp báo cáo xin ý kiến Bộ Xây dựng về việc đầu tư xây dựng nhà máy; trên cơ sở ý kiến của Bộ Xây dựng hướng dẫn doanh nghiệp các thủ tục về đầu tư xây dựng theo quy định" là không đúng. Vì theo quy định hiện hành của Thủ tướng chính phủ và Bộ xây dựng, việc đầu tư xây dự án dựng nhà máy gạch không nung thì không cần xin ý kiến Bộ xây dựng. Vậy tại sao kết luận của Ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La nêu phải xin ý kiến Bộ Xây dựng hay là để hợp lý hóa nhà máy gạch tuynel sai phép và đang thực hiện trái chủ trương này ?
Công văn số 1780/STNMT-CCQLĐĐ ngày 1/8/2018 của Sở TN&MT Sơn La cũng nêu rõ Công ty CP VLXD Sông Mã chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định.
Tại Công văn số 1780/STNMT-CCQLĐĐ ngày 1/8/2018 của Sở TN&MT Sơn La cũng nêu rõ: "Do dự án có sử dụng 5ha, trong đó bãi chứa nguyên vật liệu và sản phẩm đầu ra là 3ha. Theo quy định tại Mục 110, 113 Phụ lục II, khoản 1, Điều 12 Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ, dự án phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường và chỉ được triển khai thực hiện sau khi được UBND tỉnh phê duyệt".
Trong Giải trình số 01/GT-CTCP ngày 15/8/2019 của Công ty CP VLXD Sông Mã, ngoài cam kết thực hiện đúng chủ trương của tỉnh Sơn La, văn bản này cũng nêu rõ: Dự án chỉ sử dụng công nghệ sấy điện và nguyên liệu thành phần chính và tỷ lệ % của sản phẩm một viên gạch là: Cát 50%, xi măng 20%, phế phẩm tro bay 20%, đất sét 10%.
Trước đó, làm việc với báo điện tử Trang Trại Việt, ông Hoàng Quốc Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, khẳng định: UBND tỉnh Sơn La sẽ cương quyết chỉ đạo kiểm tra, nhằm đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật. Quan điểm của UBND tỉnh Sơn La là không dung túng cho những việc làm trái với quy định của pháp luật; không để các doanh nghiệp lợi dụng chủ trương đầu tư của tỉnh để làm những việc trái với quy định của nhà nước. Hiện tại, tỉnh Sơn La đã yêu cầu UBND huyện Sông Mã, các đơn vị chức năng liên quan tham mưu cho UBND tỉnh giải quyết kịp thời những vướng mắc; giúp Công ty CP VLXD Sông Mã thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh đúng với chủ trương của tỉnh Sơn La đã ban hành tại Quyết định số 2157/QĐ-UBND ngày 4/9/2018.