Tổng quan cây cỏ bấc đèn
Cây cỏ bấc đèn là cây thảo thường xanh sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 0,5m đến 1 m. Thân cây tròn cứng và mọc thành cụm dày. Hoa bấc đèn mọc ở giữa thân, phân nhánh xếp thành hình cầu gồm rất nhiều hoa, có màu lục nhạt. Quả bấc đèn có nang chứa nhiều hạt nhỏ. Thông thường cây cỏ bấc đèn ra hoa và kết quả vào tầm từ tháng 3 đến tháng 7 trong năm.
Trên thế giới hiện có hơn 50 loài cỏ bấc đèn khác nhau, hầu hết là những loài cỏ sống nhiều năm và phân bố rải rác khắp các vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới và ôn đới ẩm. Cây cỏ bấc đèn có khả năng mọc vươn theo mức nước bị ngập nên hầu như có mặt ở hầu hết các loại địa hình khác nhau.
Bộ phận dùng để làm dược liệu là lõi thân hay còn gọi là ruột bấc. Lõi bấc đèn sau khi thu hoạch đã phơi khô thì được gọi là đăng tâm thảo.
Thông thường cây bấc đèn được thu hoạch vào khoảng độ tháng 9 và tháng 10. Cây cỏ bấc đèn sau khi thu hoạch về sẽ được rạch dọc thân để lấy lõi và bó thành từng bó rồi phơi hay sấy khô để dùng.
Thành phần hóa học trong cây cỏ bấc đèn bao gồm methyl pentosan, araban, phlobaphen, xylan,...
Tác dụng của cây bấc đèn
Đăng tâm thảo là phần ruột của thân cây bấc đèn có vị ngọt, nhạt, tính hơi hàn, vào các kinh tâm, phế, tiểu trường nên có tác dụng lợi tiểu, giáng tâm hỏa, thanh phế nhiệt, lợi tiểu thông lâm. Có thể dùng để điều trị các chứng mất ngủ, thủy thũng, đau họng (hầu tỳ), nhiệt lâm, trẻ em bị khóc đêm, mụn nhọt, viêm họng, ho, sốt cao,... Ngoài ra, cỏ bấc đèn còn có tác dụng hạ sốt, chữa tâm phiền, tim hồi hộp, khó ngủ, lợi tiểu, tiêu phù thũng, vàng da, miệng lưỡi lở loét.
Tuy nhiên, cây cỏ bấc đèn có tính hàn nên không dùng cho người người trúng hàn hoặc tiểu tiện không kiểm soát. Không nên dùng cây cỏ bấc đèn để điều trị trong thời gian dài. Liều lượng khuyến cáo khi sử dụng đăng tâm thảo ở dạng tán bột hoặc dạng sắc uống là 1g đến 2g/ ngày.
Các bài thuốc từ cỏ bấc đèn có độ an toàn cao nên có thể áp dụng cho cả trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ mang thai. Tuy nhiên dược liệu có tính hàn nên cần sử dụng với liều lượng và tần suất thích hợp và nên tham khảo ý kiến từ các bác sĩ trước khi sử dụng.