Những cách làm sáng tạo
Tiêu chí số 17 - tiêu chí môi trường được xác định cần ít vốn đầu tư, khó đạt nhưng dễ tụt "dốc". Xuân Quang là xã vùng 2 của huyện Bảo Thắng đã đạt chuẩn NTM từ năm 2015. Từ khi cán đích NTM, 19/19 tiêu chí và 10 thôn kiểu mẫu được duy trì và không ngừng nâng cao.
Tuy vậy, vấn đề môi trường vẫn còn nhiều điều đáng nói bởi rác thải khu dân cư, rác thải từ chăn nuôi gia súc, gia cầm, rác thải đồng ruộng, môi trường rừng… là nguy cơ không nhỏ ảnh hưởng đến tiêu chí môi trường và có thể khiến xã Xuân Quang tụt hạng bất cứ lúc nào.
Hệ thống giao thông ở xã Xuân Quang, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai được đầu tư hiện đại, đồng bộ.
Trước thực trạng đó, năm 2018, Hội Cựu chiến binh xã Xuân Quang đã đề xuất xây dựng mô hình Câu lạc bộ cựu chiến binh bảo vệ môi trường, lấy lực lượng cán bộ, hội viên cựu chiến binh làm nòng cốt.
Công tác bảo vệ môi trường được phân chia theo từng thôn, mỗi thôn là một chi hội. Các thôn này có ô tô hoặc xe bò tự chế vận chuyển rác với quy trình gom rác 2 ngày hoặc 1 ngày/lần với 3 công nhân làm việc và một tổ trưởng.
Ngoài ra, trên địa bàn xã Xuân Quang hiện tại có 2 tổ vệ sinh môi trường, thuộc hai câu lạc bộ do hội Cựu chiến binh phụ trách, thu gom rác thải khu dân cư tập trung tại tổ thôn Làng Bạc và tổ thu gom thôn Bắc Ngầm.
Ông Nguyễn Văn Chung, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Xuân Quang cho biết, sau khi triển khai thành lập Câu lạc bộ cựu chiến binh bảo vệ môi trường, các hội viên tích cực động viên con em và nhân dân nghiêm túc ký cam kết và chấp hành việc thu gom rác thải đúng theo quy chế mà câu lạc bộ đã để ra.
Cụ thể là nêu cao tinh thần trách nhiệm bảo vệ môi trường, không vứt rác, vứt xác gia súc, gia cầm chết, phân, tro các loại bao bì, bừa bãi ra môi trường; có vật dụng chứa rác để đúng nơi quy định hoặc chôn vùi, đốt xử lý tại chỗ đúng quy cách, đảm bảo hợp vệ sinh. Tuyệt đối không xả thải nuớc sinh hoạt cũng như nước phân chăn nuôi trực tiếp ra môi trường phải qua bể lọc xử lý.
Nhiều hộ gia đình ở Xuân Quang đã có thu nhập khá từ sản xuất nông nghiệp.
Ông Bùi Đức Kiểm, Bí thư Đảng ủy xã cho biết, xã đã chỉ đạo từng thôn vận động các hộ chủ động làm nhà vệ sinh, đào hố chứa rác thải, chăn nuôi hợp vệ sinh, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong chính gia đình. Bên cạnh đó, các thôn thành lập đội tự quản vệ sinh đường làng, ngõ xóm, duy tu, bảo dưỡng và trồng hoa, hàng rào bằng cây xanh các tuyến đường giao thông.
Hiện 100% hộ trong xã có nơi xử lý rác thải, có nhà tiêu hợp vệ sinh và các hộ chăn nuôi lớn trên địa bàn đều xây dựng bể biogas. Với tính toán lâu dài để xử lý rác thải tập trung, xã đã đầu tư xây dựng 1 điểm tập kết rác thải gần 200 m2 tại thôn Bắc Ngầm. Riêng các thôn Làng Bông, Làng Bạc, Bắc Ngầm, mỗi thôn thành lập 1 tổ vệ sinh môi trường, chuyên thu gom rác thải và chuyển đến bãi thải tập trung của huyện.
Đạt 14/18 tiêu chí NTM nâng cao
Ông Nguyễn Viết Khoản, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó trưởng ban chỉ đạo xây dựng NTM xã Xuân Quang cho biết, qua rà soát xã đã đạt 14/18 tiêu chí NTM nâng cao. Trong các tiêu chí đã đạt, tiêu chí số 10 - Phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập có nhiều kết quả khởi sắc.
Theo đó, chăn nuôi gia súc gia cầm đang sản xuất ổn định và đem lại hiệu quả kinh tế cho nhân dân. Đàn gia súc, gia cầm luôn duy trì ổn định, phát triển có hiệu quả vùng cây ăn quả với diện tích 508 ha (tập trung nâng cao năng suất, chất lượng một số loại cây ăn quả chủ lực như nhãn, na, chanh, bưởi ở các thôn thực hiện dự án cải tạo vườn tạp), sản lượng quả tươi đạt trên 12.000 tấn/năm.
Đến nay, xã Xuân Quang đã đạt 14/18 tiêu chí xây dựng NTM nâng cao.
Sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao 61 ha (bao gồm: cánh đồng lúa 1 giống 1 thời gian tại thôn Làng Bạc, Làng My, Tân Quang, Làng Lân, Na Ó; vùng sản xuất ngô hàng hóa tại thôn Cốc Pục, Cửa Cải, Xuân Quang II, Làng Lân).
Ngoài ra xã có mô hình trồng đào cảnh ở 6 thôn (Thái Vô, Na Ó, Nậm Dù, Trang Nùng, Tân Quang, Hang Đá) diện tích trên 13 ha với 34 hộ tham gia thu nhập từ trồng đào cảnh đạt từ 500 - 700 triệu đồng/ha/năm. Giá trị sản xuất bình quân trên một đơn vị diện tích đất canh tác ngày một tăng, năm 2019 đạt 90 triệu đồng/ha.
Hiện, trên địa bàn xã có 03 hợp tác xã gồm: Hợp tác xã Xuân Quang hoạt động trong lĩnh vực thương mại – xây dựng và thu mua nông lâm sản, Hợp tác xã Xuân Tiến, hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi gà thương phẩm, Hợp tác xã Nậm Dù.
Trong những năm gần đây hoạt động của các Hợp tác xã có hiệu quả, mang lại thu nhập cho các xã viên. Hiện, Xuân Quang đã có 2 sản phẩm được chứng nhận sản phẩm OCOP là mật ong núi đá và rượu nếp cái hoa vàng.
Với nhiều kết quả nổi bật đã đạt được, tỷ lệ hộ nghèo của xã Xuân Quang trong năm 2020 chỉ còn 125 hộ (chiếm 3,83%), hộ cận nghèo còn 222 hộ (chiếm 6,79%). Tính 9 tháng đầu năm giảm 25 hộ nghèo và giảm 20 hộ cận nghèo. Thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt là 48,2 triệu đồng/người/năm.
Đối với xây dựng thôn kiểu mẫu, 9 tháng đầu năm 2020, xã Xuân Quang duy trì 15/15 thôn kiểu mẫu đã được công nhận (thôn Nậm Dù, Thái Vô, Na Ó, Trang Nùng, Tân Quang, Hang Đá, Bắc Ngầm, Hốc Đá, Làng Gạo, Làng Bông, Cóc Mằn, Nậm Cút, Làng Bạc, Gốc Mít, Làng Lân) và đăng ký xây dựng 03 thôn kiểu mẫu năm 2020 (thôn Xuân Quang 2, Cửa Cải và Làng My).