Khác với năm ngoái khi người trồng cây mai vàng Yên Tử phải vất vả để kích thích hoa nở vào dịp Tết Nguyến đán, thì năm nay, do thời tiết nắng ấm ở miền Bắc, mai vàng đã nở bung ở nhiều vườn ươm trồng. Buộc lòng, người trồng mai ở TP. Uông Bí (Quảng Ninh) phải dùng các biện pháp kìm hãm hoa nở để dành bán trong dịp Tết.
“Kích cho mai nở không khó, nhưng hãm hoa nở mới khó” – anh Phạm Văn Quy, người bảo vệ và chăm sóc vườn mai thuộc Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử nói khi dẫn chúng tôi đi thăm vườn mai.
Mọi năm, cứ đến cuối tháng 9 (Âm lịch), người trồng mai vàng Yên Tử sẽ bắt đầu tiến hành vặt lá để hoa nở đúng dịp Tết Nguyên đán. Năm nay do thời tiết ấm nóng vào cuối đông nên việc vặt lá phải ngưng lại đến cuối tháng 11. Cùng với việc vặt lá muộn, mai vàng Yên Tử còn được người chăm sóc bón phân NPK để ngăn hoa nở sớm.
Thế nhưng ý chí của con người cũng không ngăn được tự nhiên. Khoảng vườn nào của người trồng mai vàng Yên Tử cũng thấy thấp thoáng những sắc vàng khoe sắc.
Được biết, hiện mai vàng Yên Tử được thực hiện nhân giống bằng 2 phương pháp, đó là gieo hạt lấy từ những cây mai cổ thụ trong rừng Yên Tử và kỹ thuật ghép gốc.
Với 3.000 gốc cây to và khoảng 1 vạn cây mai giống, vườn ươm trồng mai vàng Yên Tử là vườn ươm mai lớn nhất cả nước hiện nay. Thời điểm cuối năm 2016, 2 vạn cây mai giống đã được bán cho người trồng (chủ yếu ở khu vực Uông Bí, Đông Triều), thu về 300 triệu đồng cho Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử.
Anh Phạm Văn Quy cho biết: “Thực tế, cây mai vàng giống ở Yên Tử hiện nay có giá là 35.000 đồng/cây, nhưng để phát triển mai vàng Yên Tử thành một sản phẩm thương mại phục vụ người tiêu dùng thì giá mà Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử bán ra chỉ còn hơn 10.000 đồng/cây”.
Mai giống khi bán đã có tuổi đời 2 năm. Người trồng chăm sóc thêm 2 năm nữa là cây có thể ra hoa để chơi xuân. Hiện trên thị trường, cây mai vàng Yên Tử 4 tuổi có giá từ 800.000 đến 1,5 triệu đồng/cây. Cây càng nhiều tuổi thì giá trị càng lớn. Vườn mai của Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử đang có khoảng 80 cây mai có giá từ 70 – 80 triệu đồng/cây, 6 cây có giá từ 150 – 200 triệu đồng/cây. Đặc biệt có 2 cây đã được trả giá 600 triệu đồng nhưng Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử không bán mà để trưng bày vào các dịp lễ hội đầu xuân.
Không phải ngẫu nhiên mà mai vàng Yên Tử được du khách trong và ngoài nước trầm trồ, khen ngợi. Sau hàng trăm năm, mai vàng Yên Tử tạo thành những quần thể rừng phân bố tại nhiều điểm quanh núi Yên Tử, cây mai vàng đã tự thích nghi trong điều kiện khí hậu miền Bắc, tạo nên nhiều điểm khác biệt với mai vàng miền Nam như về số cánh chỉ có năm cánh, sắc màu vàng chanh tươi, đài hoa màu xanh thẫm, hoa có mùi thơm nhẹ nhàng, thanh khiết; thời điểm ra hoa vào tháng 3 Âm lịch.
Mai vàng Yên Tử những năm trước 2000 vẫn còn là một ẩn số và chưa được nhiều sự quan tâm của ngay cả người dân địa phương. Tuy nhiên, kể từ khi UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định về việc triển khai Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển Chỉ dẫn địa lý mai vàng Yên Tử cho sản phẩm cây mai vàng của thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh” (năm 2014), thì vẻ đẹp, danh tiếng cùng những giá trị to lớn gắn với địa danh của mai vàng Yên Tử có sức lan tỏa rất lớn.
Chính vì thế, chỉ khoảng vài năm trở lại đây danh tiếng của mai vàng Yên Tử đã không chỉ giới hạn trong tỉnh Quảng Ninh mà đã lan tới các thành phố lớn ở miền Bắc như Hà Nội, Hải Phòng, rồi đến các tỉnh miền Trung và miền Nam.