Trước tình trạng này, Cục an toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường công tác đảm bảo ATTP trong mùa mưa lũ. Theo đó, đề nghị các địa phương tuyên truyền các biện pháp đảm bảo ATTP, trong đó nhấn mạnh đến việc đảm bảo vệ sinh nguồn nước và ngăn chặn tình trạng các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm lợi dụng tình trạng khan hiếm thực phẩm để đưa ra thị trường các loại thực phẩm không đảm bảo.
Tuy nhiên, người dân cần tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về đảm bảo an toàn thực phẩm trước, trong và sau những ngày mưa lũ để có bữa ăn đủ dinh dưỡng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Do vậy, theo khuyến cáo của Cục ATTP, người dân cần thực hiện theo các nguyên tắc sau:
Chọn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng và đảm bảo an toàn: Chọn các loại rau, củ, quả tươi, không bị dập nát, không có màu sắc và mùi vị lạ. Đối với các sản phẩm tươi sống như thịt, cá, hải sản cần chọn loại còn tươi. Với sản phẩm trứng chọn quả có vỏ màu sáng, không có vệt đen, không bị dập, quả trứng có màu hồng trong suốt khi soi qua ánh sáng.
Các thực phẩm đóng hộp, đóng gói sẵn phải có nhãn mác đầy đủ, lưu ý hạn sử dụng, không sử dụng các thực phẩm khô đã bị mốc.
Dùng nước sạch, an toàn để chế biến thức ăn, đồ uống và rửa dụng cụ chế biến thức ăn: Dùng nước máy, nước giếng, nước mưa , sông suối… đã qua xử lý hoặc lắng lọc. Nước phải trong, không màu, không mùi, không vị lạ. Nếu nguồn nước có nghi ngờ nên đề nghị cơ quan y tế kiểm tra.
Sử dụng các đồ dùng nấu nướng và ăn uống sạch: Sử dụng các dụng cụ nấu nướng, ăn uống sạch và bằng vật liệu thích hợp đã được ngành y tế cho phép. Không để các dụng cụ bẩn qua đêm. Thức ăn còn thừa, thực phẩm thải bỏ phải được đựng vào thùng kín có nắp đậy và chuyển đến chỗ thu gom rác theo quy định.
Bát đĩa phải được rửa sạch ngay sau khi ăn xong và úp vào chạn ăn có giá đỡ khô ráo, tránh bụi bẩn và côn trùng bò vào. Dụng cụ tiếp xúc với thực phẩm sống, chín riêng biệt.
Chuẩn bị thực phẩm sạch và nấu chín kỹ: Lựa chọn phần ăn được, loại bỏ các vật lạ lẫn vào thực phẩm. Nấu chín kỹ thực phẩm, đun sôi nước uống. Chủ động bổ sung vitamin và rau vào khẩu phần ăn hàng ngày.
Giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Không dùng tay bốc thức ăn. Không chế biến thực phẩm.
Ngoài ra, Cục ATTP khuyến cáo, người dân không chế biến thực phẩm từ động vật chết không rõ nguyên nhân hoặc động vật đang bệnh. Những ngày này, có thể dùng thực phẩm (nước tương, muối lạc…) để thay thế thức ăn từ động vật. Rau có thể không còn thì tận dụng bộ phận của cây chuối, mít non luộc chín ăn. Mỗi đợt ngập lụt diễn ra từ 3 - 5 ngày, do vậy, ngay từ đầu mùa mưa nên chủ động tích trữ ít mỳ tôm, mắm, muối, nước uống, đồ ăn khô.
Do những ngày mưa lũ, tuy không hiếm nhưng một số gia đình thường mua hoặc hái quá nhiều thực phẩm và tích trữ vào tủ lạnh, điều này khiến cho các thực phẩm hao hụt các dưỡng chất và vitamin. Vì vậy, Cục an toàn thực phẩm khuyên chỉ nên dự trữ vừa đủ, không để thực phẩm quá lâu trong tủ lạnh. Nên mua thêm các thức ăn tươi để bổ sung cho bữa ăn hàng ngày. Nhiều nghiên cứu cho thấy thịt, cá để trong tủ lạnh càng lâu càng dễ biến chất, giảm hàm lượng dinh dưỡng và sinh ra nhiều chất gây hại cho sức khỏe người dùng.