Phù Yên là một trong 62 huyện nghèo của cả nước, toàn huyện có 27 xã, thị trấn, gồm 9 dân tộc sinh sống, chủ yếu là đồng bào dân tộc Mường, Thái, trình độ dân trí không đồng đều, cuộc sống của một bộ phận người dân còn gặp nhiều khó khăn, làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình xây dựng NTM trên địa bàn huyện. Đặc biệt là việc thực hiện các tiêu trí khó như tiêu chí môi trường chưa được người dân thực sự quan tâm.
Người dân các xã trên địa bàn huyện Phù Yên tích cực tham gia công tác bảo vệ môi trường.
Trước những khó khăn đó, với quyết tâm tạo sự chuyển biến trong tiêu chí môi trường, huyện Phù Yên đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động, nâng cao nhân thức của cán bộ và nhân dân về ý thực bảo vệ môi trường. Theo đó, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp trên, huyện đã cụ thể hóa bằng các kế hoạch hành động cụ thể phù hợp với thực tế từng địa phương.
Hàng năm, huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với Ban chỉ đạo xây dựng NTM tăng cường bám sát cơ sở, hướng dẫn các xã tổ chức triển khai thực hiện từng chỉ tiêu trong tiêu chí số 17 về môi trường. Nhất là vận động người dân tham gia thu gom, xử lý rác thải, di dời gia súc, gia cầm ra khỏi gầm sàn, làm chuồng trại nuôi nhốt trâu, bò xa nhà, hợp vệ sinh…
Song song với đó, huyện Phù Yên đã lồng ghép công tác bảo vệ môi trường vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện qua từng giai đoạn. Thường xuyên phối hợp giữa các cấp, các ngành như: Phòng TN&MT, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn thành niên… tham gia công tác bảo vệ môi trường. Đẩy mạnh các hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường. Có giải pháp khắc phục kịp thời bảo đảm môi trường sống an toàn cho người dân trên địa bàn.
Nhờ triển khai hiệu quả công tác bảo vệ môi trường, đã góp phần làm cho nhiều tuyến đường liên xã, liên bản luôn sạch đẹp.
Nét nổi bật trong công tác bảo vệ của huyện đó là chỉ đạo các xã, thị trấn lựa chọn, xây dựng các mô hình NTM kiểu mẫu về cảnh quan môi trường, từ đó rút kinh nghiệm, nhân rộng trên địa bàn huyện. Đẩy mạnh hướng dẫn nghiệp vụ và các nội dung xây dựng NTM kiểu mẫu về cảnh quan, môi trường. Tổ chức tốt các mô hình tự quản bảo vệ môi trường và thu gom, xử lý rác thải, chất thải theo quy định.
Vận động các tổ chức, đoàn thể, cùng người dân tham gia trồng hoa, cây xanh trên các tuyến đường liên bản. Nhiều phong trào, mô hình về bảo vệ môi trường được duy trì có hiệu quả như: Vệ sinh môi trường đường làng, ngõ xóm; phong trào "5 không, 3 sạch"; ngày thứ 7 tình nguyện về cơ sở, ngày chủ nhật xanh; giữ gìn môi trường xanh – sạch – đẹp trong các trường học… đã từng bước cải thiện môi trường trên địa bàn huyện.
Bên cạnh đó, thực hiện thu gom chất thải rắn, xử lý nước thải sinh hoạt tại các xã Gia Phù, Quang Huy, Mường Cơi, Mường Do, hỗ trợ kinh phí mua xe đẩy đựng rác, thu gom rác. Tiến hành phân bổ vốn sự nghiệp Chương trình MTQG xây dựng NTM tới 26 xã trên địa bàn huyện thực hiện xử lý, cải thiện môi trường, thu gom chất thải rắn, xử lý nước thải sinh hoạt. Ngoài ra, vận động các tổ chức, đoàn thể ở các địa phương tiến hành trồng, chăm sóc, tạo hệ thống cây xanh, cảnh quan nông thôn trên địa bàn các xã. Tạo cảnh quan môi trường nông thôn xanh – sạch - đẹp.
Việc xã hội hóa nguồn lực bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện được triển khai tại các xã, thị trấn trên địa bàn, đặc biệt là mô hình hợp tác xã thu gom rác. Một số xã như Gia Phù, Mường Cơi đã xây dựng Đề án thu gom, xử lý rác thải và thành lập các tổ thu gom rác, hoạt động hiệu quả.
Ngày thứ 7 về cơ sở xây dựng NTM đã trở thành phong trào được cấp ủy, chính quyền từ xã đến huyện tích cực tham gia.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ chính quyền tới cơ sở, đến nay, toàn huyện có 5/26 xã thực hiện đạt tiêu chí môi trường. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn khu vực nông thôn trên địa bàn huyện đạt 53%; chất thải nông nghiệp, phụ phẩm phát sinh trong nông nghiệp được các hộ gia đình thu gom tận dụng làm chất đốt, thức ăn gia súc.
Bên cạnh đó, việc triển khai tiêu chí môi trường tại một số địa phương vẫn gặp khó do tập quán văn hóa sản xuất, chăn nuôi của các hộ dân vẫn theo lối cũ. Các chỉ tiêu về môi trường còn mang tính tương đối, chưa cụ thể về khối lượng, dẫn đến khó xác định, đánh giá. Tình trạng lén xả rác nơi công cộng,ven đường… vẫn xảy ra và khó xử lý. Một số cơ sở sản xuất kinh doanh quy mô nhỏ, nằm phân tán, chưa quan tâm đầu tư hệ thống xử lý môi trường…
Trong thời gian tới, để tiếp tục làm tốt công tác xây dựng, bảo vệ môi trường nông thôn, huyện Phù Yên đã xác định nhiều nhiệm vụ trọng tâm, như: Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân và cán bộ tích cực tham gia xây dựng NTM; nghiên cứu áp dụng thí điểm và nhân rộng những mô hình bảo vệ môi trường, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong xử lý nước sạch, xử lý rác thải, chất thải chăn nuôi, nước thải sinhh oạt như xử lý nước thải sau biogas, đệm lót sinh học, lò đốt rác thải tập trung… phù hợp điều kiện thực tế địa phương… Đẩy mạnh trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng, tạo môi trường trong lành và cảnh quan xanh - sạch - đẹp.