Tâm lý thích "ngon, bổ, rẻ”
Đó là nguyên nhân làm hạn chế năng suất các vụ tôm nuôi. Mặc dù, nông dân vẫn biết sự rủi ro khi lựa chọn con tôm giống kém chất lượng, sẽ làm ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của tôm nuôi, nhưng sở thích chọn tôm giống giá rẻ hầu như đã ăn vào máu. Muốn đập đi, xây lại là cả một quá trình dài làm "công tác tư tưởng" cho người nuôi, trong đó, ngành chuyên môn phải thật sự quyết liệt, mới xóa được thói quen cố hữu đó.
Nông dân Võ Hồng Ngoãn (Sáu Ngoãn), một người nuôi tôm lâu năm ở Bạc Liêu cho biết, phần lớn thất bại của người nuôi tôm là do yếu tố đầu vào. Trong đó, quan trọng nhất là con giống. Môi trường nuôi có ổn định, cơ sở hạ tầng đầy đủ, trình độ kỹ thuật cao đến đâu nhưng con giống mang mầm bệnh, đố ai có thể nuôi thành công.
“Để biết giống sạch bệnh hay không, chỉ duy nhất 1 cách, phải mang mẫu đi xét nghiệm. Chi phí xét nghiệm cao cũng phải làm. Nếu không muốn rước giống tôm trôi nổi về rồi mang họa vào thân, lại gây ô nhiễm môi trường, hại cả sang người khác”, ông Sáu Ngoãn chia sẻ.
Vậy câu hỏi đươc đặt ra là, nguồn con tôm giống chưa qua kiểm dịch, xét nghiệm từ đâu ra? Làm thế nào để những con tôm giống lậu đó có thể đến được với người nông dân mà ngành chức năng không phát hiện ra? Theo tìm hiểu của PV Báo NNVN, hiện đa số các xe chở tôm giống lậu thường vận chuyển vào ban đêm hoặc gần sáng, chạy với tốc độ rất cao đến các vùng nuôi tôm trọng điểm Sóc Trăng, Kiên Giang, Cà Mau và Bạc Liêu…
Thông thường các xe tải chở tôm sẽ dừng lại ở các tuyến nằm trên quốc lộ thành từng đoàn, từ đó sẽ hình thành nên những chợ tôm giống tự phát khó kiểm soát như: Láng Trâm (TX Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu), xã Tắc Vân (TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau). Tại đây tôm giống sẽ ương vèo, sau đó bán lại cho các đại lý nông thôn, các hộ nuôi tôm với giá chỉ bằng ½ giá tôm giống đóng thùng, có nhãn mác, thương hiệu. Sau đó, tôm giống sẽ vận chuyển tôm bằng vỏ lãi, xe gắn máy đến các hộ nuôi.
Việc hình thành các chợ tôm giống tự phát gây không ít khó khăn cho ngành chức năng trong quá trình thanh, kiểm tra. Bên cạnh đó, thời gian mua bán, vận chuyển tôm giống thường diễn ra vào khuya hoặc rạng sáng, không có địa điểm cố định, nên lực lượng chức năng rất khó quản lý, kiểm soát tình hình.
Và tiền nào của nấy
Trước thực trạng trên, ngành chức năng các tỉnh ở ĐBSCL cũng đã mở nhiều đợt tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức cho người dân hiểu rõ, việc mua tôm giống không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch gây tác hại lớn như thế nào đối với sự phát triển của con tôm. Thế nhưng, do nhiều lý do khác nhau người nuôi tôm vẫn cứ đánh liều với hên xui theo kiểu “được ăn cả, ngã về không”.
Anh Dương Văn Tạo, ngụ xã Phước Long, huyện Phước Long (Bạc Liêu) cho biết, anh mua tôm giống chủ yếu là ở các đại lý tôm giống trên địa bàn hoặc các xe tải chở tôm từ vùng trên xuống giá rất rẻ, so với giá tôm giống ở các công ty lớn như Việt- Úc, C.P Thái Lan… thường giá bằng ½. Khi được hỏi tôm giống anh mua đã qua kiểm tra chất lượng chưa? Thì anh Tạo chỉ cười và trả lời, “mình cũng không biết”.
Còn đối với nông dân Ngô Quốc Hùng, ngụ ấp Bửu Đông, xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải (Bạc Liêu), việc lựa chọn con giống được anh xem xét rất kỹ lưỡng, tôm giống khi mua phải đạt chất lượng, phải qua kiểm tra, xét nghiệm lấy mẫu, dù chi phí cao hơn với giá tôm giống “chợ đen” nhưng bù lại chất lượng đảm bảo. Với khoảng 1,5 ha ao tôm nuôi công nghiệp, mỗi vụ anh Hùng có lãi từ 300 -500 triệu, tỷ lệ nuôi thành công 100%.
Qua đó, có thể thấy vai trò của con giống đối với qúa trình tôm nuôi là quan trọng như thế nào, vì vậy người nông dân cần phải thay đổi quan điểm chọn con giống rẻ thay vào đó là con giống phải đạt chất lượng, qua kiểm dịch xét nghiệm hoàn toàn sạch bệnh.