Việc kinh doanh, tiêu thụ tôm hùm đất được xác định là vi phạm quy định về đa dạng sinh học và thủy sản. Do đó, mới đây, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) đã gửi công văn hoả tốc yêu cầu kiểm tra hệ thống siêu thị, cửa hàng thủy sản, nhà hàng, khách sạn tại các thành phố lớn để xử lý nghiêm nếu phát hiện việc tiêu thụ tôm hùm đất.
Tuy nhiên, sau thông báo này, khảo sát của VnExpress ngày 22/5 cho thấy, nhiều nhà hàng lớn và các tiểu thương online tại Hà Nội, TP HCM vẫn bán món tôm hùm đất (crawfish) trên thực đơn.
Quản lý một nhà hàng hải sản tại Long Biên (Hà Nội) đang bán món ăn này cho biết, họ nhập tôm hùm đất từ Trung Quốc qua một đơn vị khác nhưng có đầy đủ chứng từ nhập khẩu, kiểm dịch, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hiện các món crawfish được nhà hàng bán với giá 250.000-300.000 đồng một suất khoảng 300 gram. Quản lý tại đây cũng nói chưa thấy bị ảnh hưởng bởi thông tin kiểm soát mặt hàng này.
"Mối hàng của chúng tôi nói cứ yên tâm bởi cơ quan quản lý chỉ kiểm tra các loại tôm hùm đất còn sống, còn loại chúng tôi đang kinh doanh là cấp đông và nhập khẩu về", anh nói.
Không chỉ vậy, tôm hùm đất kích thước lớn vẫn đang được rao bán trên một số kênh online. Chị Hoa - chủ một mối buôn tại Đống Đa (Hà Nội) giới thiệu đang có loại tôm cấp đông lạnh giá 290.000 mỗi kg khoảng 30 con. Hôm 22/5, chị vẫn cung ứng khoảng 50 kg hàng cho các đối tác chủ yếu là nhà hàng.
"Chúng tôi nhập khẩu, sau đó đổ buôn vào các nhà hàng, có đầy đủ hóa đơn VAT, kiểm dịch, vệ sinh thực phẩm, và chứng từ nhập khẩu", chị Hoa, chủ một mối buôn giới thiệu. Chị cho biết, hai ngày nay cũng nhận được cảnh báo về việc có thể lượng hàng được nhập khẩu giảm do bị kiểm tra gắt gao hơn. Nhưng chị vẫn cho rằng "nhà chức trách chỉ siết với tôm hùm đất còn sống".
Vẫn nhận đơn đặt hàng liên tục, cửa hàng kinh doanh hải sản trên đường Lê Quý Đôn (Quận 3, TP HCM) đang bán một kg crawfish với giá 699.000 đồng. Quản lý tại đây cũng khẳng định có giấy tờ nhập khẩu đầy đủ.
Chưng ra giấy tờ nhập khẩu, chủ nhà hàng về hải sản ở quận 10 cho biết, trước khi chưa có lệnh cấm, tôm càng đỏ rất hút khách. Để không gây nguy hại cho môi trường và vi phạm quy định, cửa hàng chỉ nhập khẩu hàng đông lạnh về bán nên chị vẫn khá yên tâm.
Chị Dung, một mối khác chuyên bán tôm hùm đất online, cho biết khách vẫn đặt mua món này đều đặn. Theo chị, hàng được nhập từ Vũng Tàu, có đầy đủ giấy tờ và thay vì nhập tôm còn sống, chị hấp lên cấp đông mới vận chuyển về TP HCM.
Hiện ở Việt Nam, duy nhất Viện nghiên cứu và nuôi trồng thủy sản I được cấp phép nhập loài tôm này về nghiên cứu. Chia sẻ với VnExpress, ông Nguyễn Quang Huy, Phó viện trưởng tại đây cho biết, nhà hàng, quán ăn nhập tôm hùm đất đông lạnh về chế biến vẫn phải chứng minh được xuất xứ nguồn gốc và phải được hải quan và Cục Thú y Việt Nam cho phép. Ngược lại, những đơn vị nhập lậu theo đường tiểu ngạch, không được kiểm định thì vẫn bị xử phạt theo quy định dù tôm hùm đất còn sống hay đã chết.
Tôm hùm đất là nhóm sinh vật ngoại lai, phá hoại mùa màng, thường đào hang, làm hỏng đê điều. Vì là giống ăn tạp, nên tôm hùm đất có khả năng thích nghi tốt với môi trường, dẫn tới có thể phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng. Từ năm 2013, loài tôm này được đưa vào danh mục sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu, cấm phát triển.
Cách đây 2 năm, ở tỉnh Đồng Tháp, một Việt kiều đưa tôm càng đỏ về làm du lịch, nhờ nông dân địa phương đưa vào nuôi khu vực quy mô 2 ha nhưng sau đó chúng tràn ra phá hết, tiêu diệt cả những con cá to bằng ngón tay. Sự việc sau đó đã được ngăn chặn nhưng gần đây, tôm càng đỏ xuất hiện trở lại dưới dạng thương mại và được nhập ồ ạt vào Việt Nam với số lượng tăng mạnh.