Trang trại nuôi gà xương đen cho hiệu quả cao ở Hà Giang. Ảnh minh họa
Gà xương đen còn gọi là gà Mông, được bà con dân tộc Mông thả tự nhiên trên các nương ngô, đồi sắn, tự kiếm ăn cả ngày, tối mới về chuồng nên tập tính còn tương đối hoang dã, thức ăn chủ yếu của chúng là giun, dế, ngô, thóc…. Vì vậy gà có phẩm chất thịt tốt: da dày giòn, thịt săn nhưng không dai, ít mỡ, hương thơm và có vị ngọt đậm rất phù hợp với khẩu vị người Việt.
1. Cách bố trí trang trại nuôi gà xương đen
Vị trí chuồng nuôi phải chọn nơi cao ráo, dễ thoát nước, thoáng mát, cách các trại nuôi gia cầm, gia súc khác càng xa càng tốt nhằm hạn chế tối thiểu mức rủi ro do lây nhiễm chồng chéo.
Thiết kế mái chuồng rất quan trọng để mùa đông giữ được ấm, mùa hè phản xạ nhiệt của ánh nắng mặt trời giữ được mát mẻ.
Mái hiên có thể đua ra 1 – 1,2m để hạn chế lượng ánh nắng chiếu trực tiếp vào chuồng. Nền láng xi măng hoặc gạch phẳng có độ dốc cần thiết 3 – 5 độ tiện cho việc vệ sinh. Mặt khác phải đảm bảo thực hiện được biện pháp an toàn sinh học.
Ở Nghệ An cũng có nhiều gia đình nuôi thành công đặc sản gà xương đen. Ảnh minh họa
2. Dụng cụ làm chuồng nuôi gà xương đen
Trước khi đưa gà vào nuôi cần phải chuẩn bị mọi điều kiện vật chất kỹ thuật như: Rèm che, cót quây, chụp sưởi, máng ăn, máng uống, chất độn chuồng, tiêu độc khử trùng.
Chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi phải được cọ rửa sạch sẽ, để trống chuồng trước khi đưa gà vào nuôi 15 – 20 ngày và phải được xử lý theo đúng quy định về vệ sinh phòng dịch, tường, nền được quét nước vôi đặc nồng độ 40%. Sau đó để khô phun tiêu độc bằng xút 2% (NaoH) với liều 1 lít/m2 hoặc bằng các loại thuốc sát trùng khác như Foocmol 3% phun 2 – 3 lần (chú ý phun phải kéo rèm che, đóng cửa sau 5 – 8h mới mở ra để tăng tác dụng diệt khuẩn).
Trước khi thả gà vào nuôi 1 – 2 ngày phun tẩy uế lại bằng Formalin 3% và đậy kín cửa, rèm che. Sau khi phun 5h mở cửa, rèm che cho thông thoáng bay hết mùi thuốc sát trùng rồi mới thả gà.
3. Máng ăn:
2 tuần đầu có thể dùng mẹt tre hoặc khay tôn (kích thước 60 x 80 x 2,5cm cho 80 – 100 gà). Từ tuần tuổi thứ 3 trở đi dùng máng ăn (có thể là máng dài hoặc máng tròn).
Máng dài có thiết diện hình thang, đáy nhỏ từ 5 – 8 cm miệng rộng 7 – 13 cm, chiều dài của máng 1 – 1,5 mét, cao 4 – 8 cm có đế vững chắc tránh rơi vãi thức ăn.
Máng tròn có thể bằng nhựa hoặc bằng tôn làm theo kiểu máng P50 Hunggari nâng dần độ cao của máng theo tuổi của gà.
4. Máng uống:
Có nhiều loại song tuỳ thuộc điều kiện từng nơi, từng vùng mà áp dụng cho phù hợp và kinh tế. Thông thường dùng máng tròn (gallon) gồm phần đáy và thân nắp vào nhau làm bằng nhựa, thể tích máng uống tuỳ theo tuổi gà: Gà con 1,5 – 2 lít, gà dò hậu bị và sinh sản 4 – 8 lít.
Máng uống dài có độ dài tương đương máng ăn nhưng thiết diện nhỏ hơn.
5. Chụp sưởi:
Gà con sau khi nở ra chưa có khả năng điều tiết thân nhiệt do đó phải có hệ thống chụp sưởi để cung cấp nhiệt độ cho gà đến khi chúng có khả năng điều tiết được thân nhiệt phù hợp với nhiệt độ môi trường, có thể dùng dây mayso, bóng điện hoặc đèn hồng ngoại tuỳ theo số lượng gà con 01 ngày tuổi mà bố trí hệ thống sưởi cho hợp lý và hiệu quả kinh tế.
6. Rèm che:
Dùng vải bạt, bạt dứa hoặc có thể tận dụng bao tải dứa khâu lại thành rèm che bên ngoài chuồng để giữ nhiệt độ chuồng nuôi và tránh gió lùa hoặc mưa hắt vào chuồng, có thể dùng cót ép hoặc phên liếp che chắn lại.
7. Chọn giống gà xương đen
Chọn những gà con nhanh nhẹn, mắt sáng, lông bông, bụng gọn, chân mập mạp, khối lượng gà 30 – 34g là đạt yêu cầu. Loại ngay những gà khô chân, vẹo mỏ, khèo chân, hở rốn, bụng nặng, lông bết.
Nước uốngNước là nhu cầu đầu tiên của gà khi mới xuống chuồng. Cần cung cấp nước sạch, tốt nhất là pha thêm 5g đường Gluco và 1g Vitamin C/lít nước cho những ngày đầu, nước uống cho gà không được lạnh tốt nhất là hơi ấm 18 – 21 0C trong vài ngày đầu. Sử dụng chụp nước tự động bằng nhựa 0,85 – 1 lít/50 gà con hoặc 3,8 lít/100 gà con. Vị trí đặt máng uống phải bố trí cho gà con dễ tiếp cận và không bị máng ăn che khuất. Tuân thủ cho gà uống nước trước, sau 2 – 3 giờ mới cho thức ăn.
8. Thức ăn và kỹ thuật cho ăn
Sau khi gà được uống nước 2 – 3 giờ thì mới cho ăn, thường cho ăn theo bữa. Thức ăn được trải đều vào nhiều khay tuỳ thuộc quy mô đàn để tránh sự tranh giành thức ăn giữa các con trong đàn. Chỉ nên cung cấp lượng thức ăn vừa đủ, một ngày đêm cho ăn 9 – 10 lượt để thức ăn luôn mới thơm, hấp dẫn tính ngon miệng và tránh lãng phí.
Một số điều cần lưu ý: Thức ăn được phối chế cân đối đảm bảo đủ dinh dưỡng cho nhu cầu phát triển của gà trong giai đoạn.
Khẩu phần ăn có thể phối chế đa nguyên liệu, sử dụng thức ăn bổ sung động vật, thực vật, Premix khoáng vi lượng và Vitamin.
9. Mật độ
Tuỳ thuộc vào điều kiện chuồng trại, mùa vụ, khí hậu mà quyết định mật độ đàn nuôi.
Nuôi nền sử dụng chất độn: 1 – 7 tuần : 15 – 20 con/m2; 8 – xuất bán : 8 – 10 con/m2
Nuôi trên sàn: 1 – 3 tuần : 40 – 50 con/m2; 4 – xuất bán : 12 – 15 con/m2
Ngoài ra có thể nuôi theo phương thức chăn thả, các khâu chuẩn bị chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi, chọn gà giống 01 ngày tuổi, nhiệt độ, ẩm độ, chiếu sáng v.v. cũng giống như nuôi theo phương thức nuôi nhốt hoàn toàn. Song cần phải có thêm vườn rộng để thả gà cho vận động khi gà được 4 – 5 tuần tuổi vào mùa hè và 7 – 8 tuần tuổi vào mùa đông. Trước khi thả phải chọn ngày thời tiết tốt thả gà ra 2 – 3 giờ cho gà tập làm quen với môi trường trong 3 – 5 ngày rồi mới thả cả ngày.
Gà được thả ra sẽ tự kiếm thêm mồi (sâu bọ, giun, dế, cào cào, châu chấu, thóc rơi vãi v.v.) ngoài ra bổ sung thêm rau xanh, cỏ, cơm thừa, củ quả... như thế có thể giảm được 20 – 25% lượng thức ăn so với phương thức nuôi nhốt tuỳ thuộc vào lượng thức ăn sẵn có. Mặt khác gà được vận động sẽ tăng cường được sức kháng bệnh.
10. Vệ sinh phòng bệnh
Với phương châm phòng bệnh là chính, đảm bảo nghiêm ngặt những quy định về vệ sinh phòng bệnh, sử dụng quy trình vệ sinh phòng bệnh tuỳ thuộc vào tình hình dịch tễ của từng địa phương. Phải quan sát theo dõi gà thường xuyên như: Trạng thái ăn, ngủ, thể trạng, âm thanh tiếng thở, chất bài tiết v.v. để bất kỳ một dấu hiệu bất thường nào đều được xử lý kịp thời.
11. Chăm sóc nuôi dưỡng gà xương đen
Quy trình chăm sóc gà xương đen như nuôi gà sinh sản. Gà được cho ăn tự do 24h/24h, ban ngày dùng ánh sáng tự nhiên, đêm thắp điện sáng để gà ăn đêm. Trong điều kiện thời tiết và nhiệt độ thuận lợi (ấm áp khô ráo). Sau 3 – 4 tuần tuổi nếu thời tiết lạnh dưới 20 độ C thì sau 5 – 6 tuần tuổi có thể cho gà vận động để giúp cơ săn chắc nâng cao chất lượng thịt.