Đó là đề nghị của ông Kim Văn Tiêu - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia tại diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp “Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong khai thác và bảo quản sản phẩm trên tàu khai thác xa bờ”.
Diễn đàn do Trung tâm Khuyến nông quốc gia phối hợp Sở NNPTNT Quảng Ngãi vừa tổ chức. Tham dự có hơn 240 đại biểu đại diện các đơn vị thuộc Bộ NNPTNT, các cơ quan liên quan và ngư dân các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, TP.Đà Nẵng.
Vẫn nặng tính thủ công
Theo lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông quốc gia, diễn đàn này là dịp để bà con ngư dân được các chuyên gia tư vấn giải quyết những vấn đề khó khăn vướng mắc trong khai thác và bảo quản sản phẩm trên tàu đánh bắt xa bờ, giúp ngư dân được tiếp cận với các thông tin khoa học kỹ thuật mới về khai thác và bảo quản sản phẩm trên tàu đánh bắt xa bờ nhằm áp dụng vào từng điều kiện của từng địa phương, nâng cao hiệu quả đánh bắt trên mọi ngư trường.
Ông Phạm Ngọc Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản (Tổng cục Thủy sản, Bộ NNPTNT)
cho biết, từ đội tàu thủ công lạc hậu, đến nay cả nước đã có trên 31.500 tàu cá xa bờ. Tuy nhiên, lĩnh vực khai thác hải sản vẫn còn mang nặng tính thủ công, nhiều khâu trong sản xuất vẫn phải sử dụng lao động trực tiếp, năng suất lao động thấp, tổn thất sau thu hoạch lớn (từ 20-30%).
Kết quả điều tra cho thấy, các tàu khai thác hải sản xa bờ lắp máy cũ chiếm tới 88,6% tổng số tàu khai thác xa bờ, ảnh hưởng đến độ an toàn và hiệu quả chuyến biển. Trang bị khai thác chưa đầy đủ nên hạn chế hiệu quả khai thác và an toàn sản xuất.
Theo ông Tuấn, để nâng cao hiệu quả trong khai thác hải sản, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện hoạt động trên biển... tàu thuyền phải được thiết kế hợp lý, vật liệu đóng tàu phải đáp ứng môi trường làm việc khắc nghiệt, cơ giới hóa các khâu sản xuất, thiết bị phải đáp ứng được yêu cầu bảo quản sản phẩm dài ngày trên biển.
Ứng dụng các mô hình khai thác có hiệu quả
Tại diễn đàn, nhóm nghiên cứu của Viện Khoa học và công nghệ khai thác thủy sản - Trường Đại học Nha Trang cho biết, đã ứng dụng phần mềm trong thiết kế vỏ tàu và một số kỹ thuật mới trong thi công, chế tạo tàu vỏ thép, composite đảm bảo tăng độ bền, tiết kiệm vật liệu. Các loại máy móc, thiết bị cơ giới hóa quá trình đánh bắt tiếp tục được ứng dụng, chuyển giao, như: Máy thu lưới vây tang treo, máy thu - thả câu cá ngừ đại dương của nghề câu tay kết hợp ánh sáng tại Bình Định…
Các thiết bị điện tử hàng hải như: Máy đo sâu - dò cá, máy định vị, máy thông tin liên lạc đã được sử dụng phổ biến trên tàu cá trong khu vực. Một số thiết bị điện, điện tử hiện đại như: Máy dò ngang, ra-đa, máy thông tin liên lạc đa chức năng, máy đo dòng chảy, điện thoại vệ tinh, máy nhận dạng tự động AIS đảm bảo an toàn cho người và tàu trên biển… đã được lắp đặt trên một số tàu cá hoạt động xa bờ. Thiết bị giám sát tàu cá như Movimar, Zunibal, Blue Tracker cũng được lắp đặt nhằm nỗ lực gỡ thẻ vàng của EC theo Luật Thủy sản 2017.
Ông Hồ Trọng Phương - Phó Giám đốc Sở NNPTNT Quảng Ngãi cho biết, hiện toàn tỉnh có trên 5.640 tàu khai thác hải sản với tổng công suất trên 1,8 triệu CV, có khoảng 1.200 tàu thường xuyên hoạt động ở vùng biển xa bờ. Sản lượng khai thác thủy sản của Quảng Ngãi trong những năm gần đây tăng khá nhanh do được đầu tư về phương tiện khai thác cũng như cơ sở vật chất, dịch vụ hậu cần được xây dựng thêm. Năm 2018, sản lượng khai thác hải sản của tỉnh đã vượt mức 234.000 tấn, tăng 26,9% so với năm 2017.
“Trên địa bàn Quảng Ngãi có 6 cảng cá, 8 HTX dịch vụ và khai thác thủy sản xa bờ, 10 nghiệp đoàn nghề cá, 306 tổ ngư dân đoàn kết sản xuất trên biển, 15 chi hội nghề cá và 1 Quỹ hỗ trợ ngư dân” - ông Phương cho hay.
Phát biểu kết luận diễn đàn, ông Kim Văn Tiêu - Phó Giam đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia đề nghị các cơ quan chuyển giao, trung tâm khuyến nông các tỉnh… triển khai xây dựng các mô hình khai thác, bảo quản có hiệu quả cao; tiếp tục đào tạo ngư dân theo hướng cầm tay chỉ việc và tập trung tuyên truyền cho nhiều người biết.
“Đối với bà con ngư dân, cần mạnh dạn áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong khai thác, chế biến và bảo quản sản phẩm trên tàu để nâng cao hiệu quả trong khai thác, tăng thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới; chấp hành các qui định trong khai thác, không vi phạm pháp luật… góp phần bảo vệ an ninh biển đảo và gỡ thẻ vàng của EU…” - ông Kim Văn Tiêu nhấn mạnh.