Người dân hiểu biết pháp luật để tự giải phóng mình

Đường về bản Cò Chịa như một dải lụa mềm vắt qua triền núi. Xe cộ len lỏi trên con đường quanh co, hai bên là nương mía xanh rì và những vườn cây ăn quả trĩu cành. Những mái nhà sàn truyền thống lấp ló giữa màu xanh núi rừng, tạo nên một bức tranh làng quê yên bình, mộc mạc mà sâu lắng.

Ít ai ngờ rằng, chỉ vài chục năm trước, bản Cò Chịa này vẫn còn nghèo với nhiều hủ tục lạc hậu, đời sống người dân gặp muôn vàn khó khăn. Hôm nay, khi trở lại Cò Chịa, điều đọng lại trong tôi không chỉ là cảnh sắc tươi đẹp, mà còn là những đổi thay tích cực của người dân nơi đây, bắt đầu từ sự hiểu biết và tuân thủ pháp luật.

Bản Cò Chịa nằm cách trung tâm xã Yên Sơn (Sơn La) khoảng 8km. Bản có diện tích hơn 711 ha, trong đó đất rừng chiếm phần lớn với 184 hộ dân và 827 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái, sinh sống chan hòa, đoàn kết giúp nhau cùng phát triển.

Từng là nơi mà tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, mê tín dị đoan,… tồn tại như một phần "luật bất thành văn", Cò Chịa đã từng bước thay đổi nhờ ánh sáng của pháp luật được thắp lên qua từng buổi họp bản, từng tờ rơi hay những lần già làng, người có uy tín lên tiếng.

Ông Lò Văn Thỏa, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Cò Chịa, chia sẻ: Từ khi thực hiện Chương trình 1719, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, bản đã xác định phổ biến, giáo dục pháp luật phải là ưu tiên hàng đầu. Người dân có hiểu biết thì mới tự bảo vệ được mình, mới sống tốt hơn.

Với tinh thần ấy, bản đã phối hợp với các đơn vị chuyên môn tổ chức các buổi tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật bằng những hình thức phù hợp, gần gũi nhất với người dân như các trò chuyện trong các buổi họp bản, chia sẻ bằng tiếng dân tộc qua loa phát thanh, phát tờ rơi bằng cả tiếng Thái và tiếng phổ thông,..

Người dân được học về Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Trẻ em, Luật Dân sự, phòng chống bạo lực gia đình, Luật Phòng chống ma túy, Luật Lâm nghiệp,.. Điều đáng mừng là bà con không chỉ nghe mà còn hiểu và rồi thực hành theo.

Chị Lò Thị Chại, một phụ nữ Thái trong bản, bộc bạch chia sẻ: Trước đây, con gái mười sáu, mười bảy tuổi là cha mẹ gả chồng rồi. Nhưng giờ biết luật, bà con hiểu con gái phải đủ 18, con trai phải đủ 20 tuổi mới được kết hôn. Bố mẹ cũng không ép con lấy sớm nữa, để con đi học, đi làm.

Còn anh Lò Văn San hào hứng chia sẻ: Bản được xã và cán bộ về tuyên truyền, ai cũng thích. Nghe xong hiểu ra nhiều điều. Giờ biết luật rồi thì không vi phạm nữa, lo làm ăn, trồng mía, trồng xoài, nuôi gà, nuôi bò. Cuộc sống đỡ khổ hơn nhiều rồi.

Sự thay đổi về nhận thức pháp luật đã góp phần xóa bỏ các hủ tục, đẩy lùi tệ nạn, bà con xây dựng lối sống văn minh, đoàn kết. Người dân bản giờ đây sống hòa thuận, cùng nhau phát triển kinh tế, giữ gìn nếp nhà, nếp bản.

Pháp luật làm thay đổi từ nhận thức đến đời sống

Nhờ hiểu luật, biết quyền và nghĩa vụ của mình, người dân Cò Chịa tập trung hơn vào phát triển kinh tế. Nhiều hộ đầu tư trồng mía, cây ăn quả, chăn nuôi theo mô hình kinh tế vườn – ao – chuồng. Bản có 100% hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh, có phương tiện đi lại thuận tiện, hệ thống giao thông được duy tu thường xuyên, đảm bảo kết nối 4 mùa.

Đời sống văn hóa – xã hội cũng được nâng cao rõ rệt. Những tập tục lạc hậu dần lùi vào quá khứ. Thay vào đó là các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao sôi nổi với 2 đội văn nghệ, 1 đội bóng đá, 2 đội bóng chuyền thường xuyên giao lưu với các bản khác. Trẻ em được tiêm chủng đầy đủ, người già được khám chữa bệnh miễn phí, bản có một y tá và tủ thuốc tại chỗ luôn sẵn sàng phục vụ.

Các chương trình như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Xóa đói giảm nghèo”... được bà con đồng lòng hưởng ứng. Những ngày lễ, Tết, gia đình chính sách đều được thăm hỏi, tặng quà; tinh thần cộng đồng, đoàn kết ngày càng được củng cố.

Cò Chịa hôm nay là minh chứng sống động cho hiệu quả của việc nâng cao dân trí pháp luật nơi vùng cao. Từ chỗ thụ động, giờ đây người dân chủ động tiếp cận, học hỏi, thay đổi. Pháp luật không còn là điều xa lạ, mà trở thành chiếc đòn bẩy giúp đồng bào bước ra khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo và lạc hậu.

Và trên những con đường uốn lượn qua những nương mía, vườn cây trĩu quả, những mái nhà sàn thấp thoáng khói lam chiều, tiếng trẻ em nô đùa ròn rã, tiếng gia súc gọi đàn vang vọng... cho thấy bản làng Cò Chịa không chỉ bình yên mà đang từng bước đi lên, nhờ ánh sáng của tri thức và sự dẫn đường của pháp luật.

“Có hiểu biết pháp luật, người dân mới không vi phạm. Mà không vi phạm thì mới yên ổn làm ăn, mới khá lên được. Cái gốc vẫn là cái học”, ông Lò Văn Thỏa, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Cò Chịa khẳng định. Một câu nói giản dị nhưng đầy đủ cho chặng đường đổi thay của bản Cò Chịa hôm nay.