Thoát khỏi vòng luẩn quẩn của cái "lệ làng"

Trước đây, nhiều vụ việc tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình hay các vấn đề xã hội ở Chiềng Sơ thường được giải quyết theo kinh nghiệm, theo cái "lệ làng" được truyền lại từ đời này sang đời khác. Không phải lúc nào những cách làm đó cũng thấu tình đạt lý và đôi khi, sự thiếu hiểu biết về luật pháp đã đẩy người dân vào những rắc rối không đáng có.

Anh Quàng Văn Biên, người dân tộc Thái ở bản Huổi Sại, nhớ lại: "Hồi trước, nhiều nhà trồng ngô, trồng lúa mà không có giấy tờ đất đai, có khi lỡ làm lấn sang ranh giới của nhau thì cãi vã to lắm. Bà con mình chỉ biết nhờ trưởng bản, người uy tín can thiệp. Giờ thì khác rồi".

Để khắc phục tình trạng này, chính quyền xã Chiềng Sơ đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật, chú trọng vào việc thay đổi phương pháp để pháp luật không còn là những điều xa vời, khó hiểu. Các buổi tuyên truyền không còn chỉ là những bài giảng khô khan mà đã biến thành những cuộc trò chuyện gần gũi, những vở kịch ngắn, những câu chuyện thực tế được diễn lại ngay tại nhà văn hóa bản.

“Cán bộ xã và công an về tận bản, nói chuyện với bà con bằng tiếng Thái, tiếng Mông. Họ lấy ví dụ từ chính những vụ việc đã xảy ra trong xã để bà con dễ hình dung. Từ chuyện làm giấy khai sinh cho con, đến chuyện phòng chống ma túy, tảo hôn hay bạo lực gia đình, cái gì cũng được giải thích rõ ràng”, anh Biên nói.

Phụ nữ vùng cao tự tin hơn nhờ hiểu biết pháp luật

Nếu như trước đây, người phụ nữ dân tộc thiểu số thường chịu thiệt thòi và ít có tiếng nói trong gia đình và xã hội, thì nay, nhờ được trang bị kiến thức pháp luật, họ đã trở nên mạnh dạn và tự tin hơn.

Chị Lường Thị Lượng, người dân tộc Thái ở Chiềng Sơ, chia sẻ với giọng nói đầy tự hào: “Hồi mới lấy chồng, tôi không biết quyền và nghĩa vụ của mình là gì. Có lần, tôi thấy người đàn ông trong xóm đánh vợ, tôi sợ lắm nhưng không dám nói. Sau này được cán bộ tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới, tôi biết mình có quyền được bảo vệ. Lần sau, tôi đã mạnh dạn lên tiếng và người đàn ông đó đã phải xin lỗi vợ mình”.

Sự thay đổi của chị Lượng chỉ là một trong rất nhiều câu chuyện ở Chiềng Sơ. Việc các đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tích cực phối hợp với ngành tư pháp tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật riêng cho hội viên đã giúp phụ nữ và trẻ em gái vùng cao có thêm kiến thức để tự bảo vệ mình và gia đình.

Để pháp luật đi vào cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số

Ông Thào A Sử, Bí thư Đảng ủy xã Chiềng Sơ, chia sẻ: “Địa bàn xã rộng, trình độ dân trí chưa đồng đều và sự khác biệt về ngôn ngữ, phong tục là những rào cản lớn nhất. Nhưng chúng tôi xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng, phải kiên trì và linh hoạt”.

Theo ông Sử, để tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật hiệu quả, không thể chỉ dựa vào một vài buổi tuyên truyền mà phải là một quá trình liên tục, đa dạng. Xã đã thành lập các tổ tuyên truyền lưu động, xây dựng tủ sách pháp luật ở nhà văn hóa, thậm chí là sử dụng cả loa truyền thanh của thôn, bản để phát các đoạn tin ngắn gọn, dễ hiểu về pháp luật.

“Chúng tôi cũng đặc biệt chú trọng đến vai trò của người có uy tín trong cộng đồng, như già làng, trưởng bản. Họ là cầu nối vững chắc nhất giữa chính quyền và người dân, giúp pháp luật được truyền tải một cách gần gũi nhất”, ông Sử khẳng định.

Những câu chuyện ở Chiềng Sơ cho thấy, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật không chỉ đơn thuần là truyền tải những điều khoản khô khan mà còn là cả một nghệ thuật. Đó là sự thấu hiểu, sự kiên trì và lòng nhiệt huyết của những người làm công tác pháp luật.

Khi pháp luật không còn là những văn bản xa lạ, mà trở thành một phần của cuộc sống, thì cũng là lúc cuộc sống của bà con vùng cao Chiềng Sơ được bình yên và hạnh phúc. Ánh sáng pháp luật đã về với bản làng, để lại một niềm tin mạnh mẽ về một tương lai tươi sáng hơn cho mảnh đất này.