Người uy tín - “cầu nối” giữa pháp luật và lòng dân

Chiếc xe lăn bánh trên con đường bê tông trải dài, uốn lượn quanh những triền núi, đưa chúng tôi đến bản Cò Chịa, xã Yên Sơn, tỉnh Sơn La. Bản Cò Chịa là nơi sinh sống của hơn 230 hộ dân, với trên 98% là đồng bào dân tộc Thái. Bản làng nơi đây yên bình, những mái nhà sàn xanh đỏ nổi bật giữa rừng già xanh thẳm, nằm nép bên những sườn đồi, ẩn hiện trong làn khói lam chiều.

Giữa khung cảnh ấy, điều khiến tôi, một phóng viên trẻ xúc động nhất không chỉ là vẻ đẹp nên thơ của bản làng vùng cao nơi đại ngàn Tây Bắc, mà chính là tinh thần sống thượng tôn pháp luật, văn hóa và đoàn kết của người dân nơi đây.

Từng nếp nhà, từng gương mặt người dân đều ánh lên sự tin tưởng, tôn trọng đối với luật pháp và quy ước của bản. Vậy điều gì đã làm nên những chuyển biến tích cực đó?

Không cần tìm đâu xa, chỉ cần nhắc đến ông Lò Văn Lẻ, người có uy tín trong bản là ai cũng gật gù tin tưởng. Ở tuổi ngoài 70, năm nay ông Lẻ đã 42 năm tuổi Đảng, từng là cán bộ xã. Hằng ngày, ông vẫn miệt mài đến từng ngõ, từng nhà trong bản để tuyên truyền, nhắc nhở bà con chấp hành pháp luật.

Trong căn nhà sàn, ông Lẻ tiếp chúng tôi bằng nụ cười hiền hậu và tấm lòng ấm áp của một người gắn bó trọn đời với bản làng. “Muốn dân nghe thì mình phải làm trước, sống mẫu mực trước. Gia đình mình chấp hành thì bà con mới tin mà làm theo”, ông nói giản dị, nhưng đằng sau là cả một triết lý sống sâu sắc.

Không chỉ miệng nói, tay làm, ông Lẻ còn tiên phong trong việc chuyển đổi diện tích đất nương kém hiệu quả sang trồng mận, cà phê, chăn nuôi gia súc. Mỗi năm, gia đình ông thu về 200-300 triệu đồng. “Có kinh tế rồi, mình mới nói, bà con nghe mình làm theo", ông Lẻ cười nói.

Đưa ánh sáng pháp luật đến từng nếp nhà

Tôi theo chân ông Lẻ trong một buổi tuyên truyền. Không loa đài to lớn, không bài phát biểu dài dòng, chỉ là những câu chuyện gần gũi, ví dụ đời thường về tác hại của ma túy, lợi ích của việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, hay bảo vệ rừng là bảo vệ nguồn sống…

“Ma túy thì chỉ có nước mất nhà, mất con cháu. Rừng mất là hạn hán, mất nước, không có cây ăn quả. Không đội mũ thì tai nạn ai gánh?”... những lời ông Lẻ nói mộc mạc, nhưng sâu sắc, thấm vào lòng dân bản.

Nhờ những buổi tuyên truyền như thế, các vụ vi phạm pháp luật trong bản hầu như không còn. Hương ước của bản được thực hiện nghiêm túc, từ việc cưới xin, ma chay đến sản xuất, bảo vệ tài nguyên rừng.

Anh Lò Văn San, một người dân bản Cò Chịa chia sẻ: Nhờ ông Lẻ mà cả bản biết cái gì được làm, cái gì không được làm. Gia đình tôi nghe theo ông Lẻ, không vi phạm pháp luật, thi đua phát triển kinh tế gia đình. Giờ không chỉ sống yên ổn mà còn có của ăn của để. Con cái đi học, mình cũng an tâm hơn.

Không chỉ là người “gác cổng” pháp luật, ông Lẻ còn là người gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Thái. Ông bảo: “Tiếng nói của dân tộc, nét văn hóa trong ma chay, cưới xin là cái gốc. Pháp luật thì mình phải theo, mà phong tục cũng không được bỏ”.

Ông vận động bà con bỏ những hủ tục lạc hậu như tảo hôn, tổ chức đám cưới linh đình; khuyên thanh niên giữ tiếng Thái, biết múa xòe, biết hát dân ca, mặc trang phục truyền thống vào ngày lễ.

Hiện trên địa bàn tỉnh Sơn La có hơn 2.000 người có uy tín. Những người có uy tín như ông Lẻ nói dân tin, làm dân theo. Không chỉ gương mẫu thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước mà còn tích cực tham gia tuyên truyền, vận động dòng họ, người dân xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang và lễ hội, đẩy lùi các tệ nạn xã hội; giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.

Tích cực xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng bản mường ngày càng giàu đẹp, văn minh. Góp phần thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình MTQG 1719).

Kết thúc một buổi chiều ở Cò Chịa, tôi rời bản khi hoàng hôn đang nhuộm vàng núi rừng. Nhìn từ trên cao, bản Cò Chịa như một bức tranh yên bình, đượm sắc văn hóa và nghĩa tình. Trong lòng tôi vẫn vẹn nguyên hình ảnh một ông Lò Văn Lẻ giản dị, chân chất, người đang âm thầm góp từng viên gạch xây dựng nền móng pháp luật nơi vùng cao xa xôi.