Những ngày đầu tháng 4/2021, chúng tôi có cơ hội được "mục sở thị" đại trang trại nuôi cá lồng của HTX Vận tải Hợp Lực trên khu vực lòng hồ thủy điện Sơn La, thuộc địa phận xã Chiềng Ơn (huyện Quỳnh Nhai). Toàn bộ khu lồng nuôi cá của HTX này được đầu tư xây dựng rất kiên cố, nằm ngay dưới khu vực cầu Pá Uôn, trên mặt hồ trong xanh, phẳng lặng.
Từ dân vận tải thành tỷ phú nuôi cá lồng
Đưa chúng tôi đi thăm các lồng nuôi cá, ông Nguyễn Hữu Sơn - Giám đốc HTX Hợp Lực kể về duyên nghiệp gắn bó với nghề mới này như một sự tình cờ.
Theo đó, HTX Hợp Lực được ông Sơn thành lập năm 2011 với 7 thành viên, ngành nghề chủ yếu là vận tải, thu mua nông sản. Đến năm 2015, nhận thấy tiềm năng, lợi thế thích hợp phát triển nuôi thủy sản của vùng lòng hồ thủy điện Sơn La, ông Sơn đã bàn với các thành viên và thống nhất bổ sung nghề nuôi thủy sản vào ngành nghề kinh doanh của HTX.
Ông Nguyễn Hữu Sơn (trái) chia sẻ với Chủ tịch T.Ư Hội NDVN Thào Xuân Sùng và khách tham quan về quy trình nuôi cá đặc sản trên hồ thủy điện Sơn La. Ảnh: H.Đ
"Ước mơ lớn nhất của tôi là tạo dựng được tên tuổi cho sản phẩm cá đặc sản trên lòng hồ, để không chỉ cung cấp cho thị trường trong nước mà còn có thể xuất khẩu đi thị trường quốc tế".
Ông Nguyễn Hữu Sơn
Ngày đầu vào nghề, ông Sơn đã bắt tay xây dựng phương án sản xuất và đầu tư 200 lồng nuôi cá kiên cố và các công trình phụ trợ như: Nhà nổi, nhà kho, nhà lạnh chứa cá tạp làm thức ăn cho cá...
Tháng 9/2015, HTX chính thức thả nuôi các loại cá như cá nheo, lăng, trắm, chép và rô phi.
"Thời gian đầu thả nuôi cá, do thiếu kinh nghiệm, chưa biết cách phòng bệnh dịch cho cá nên chúng tôi đã bị thiệt hại nặng. Có thời điểm, cá trong lồng chết nổi trắng bụng, đau xót lắm" -ông Sơn nhớ lại.
Sau lần đầu thất bại, ông Sơn mới rút ra được kinh nghiệm: Muốn cá không bị hao hụt và phát triển tốt, đạt hiệu quả cao, ngoài việc lựa chọn con giống khỏe mạnh, thì cần đặc biệt chú ý chăm sóc cá khi vừa mang về thả nuôi. Bởi trong giai đoạn này cá còn nhỏ, rất mẫn cảm với môi trường mới.
Bắt tay làm lại từ đầu, ông Sơn đã quyết định đưa quy trình nuôi cá theo hướng VietGAP vào áp dụng ngay.
Vừa chăn nuôi, ông Sơn thường xuyên cử các thành viên tham gia các lớp tập huấn về cách thức nuôi, chăm sóc cá lồng do các ban, ngành tổ chức, trực tiếp là sự tư vấn của cán bộ Tổ tư vấn thủy sản huyện Quỳnh Nhai về kỹ thuật chăm sóc, phòng và trị bệnh cho cá.
Thời điểm này, HTX Hợp Lực cũng đã hoàn thiện quy trình nuôi cá bài bản, mỗi lồng cá được cắm biển, ghi chép cẩn thận về ngày xuống giống, loại giống, loại cám cho ăn; làm sổ theo dõi các lồng nuôi về lượng thức ăn, thuốc phòng bệnh... Thực hiện những việc này để giám sát quy trình nuôi, bảo đảm chất lượng và hiệu quả tại từng lồng nuôi cá, phục vụ việc truy xuất nguồn gốc khi tiêu thụ.
Nhờ có quy trình nuôi sạch, quá trình sinh trưởng của cá được bảo đảm, ít xảy ra dịch bệnh, chất lượng sản phẩm tăng, giúp hiệu quả chăn nuôi cá của HTX nâng lên.
Cuối năm 2016, HTX được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP và trở thành một trong những HTX thủy sản đầu tiên trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai được công nhận quy trình này.
Giúp bà con cùng giàu
Hiện nay, sau mỗi quy trình nuôi tại HTX, với mỗi lồng rộng 70m², nuôi 500 con, thời gian nuôi từ 13 - 15 tháng, năng suất cá thu hoạch đạt khoảng 1,3 tấn cá/lồng.
"Doanh thu bình quân đạt 85 triệu đồng/lồng, lợi nhuận 21,5 triệu/lồng. Tính ra, với hơn 200 lồng nuôi cá trắm đen, cá lăng nha, lăng đen..., mỗi năm chúng tôi đạt doanh thu trên dưới 20 tỷ đồng" - ông Sơn khoe.
Nói thêm về kinh nghiệm nuôi cá của mình và HTX, ông Sơn cho hay: Muốn cá nuôi khỏe, các lồng nuôi phải được đặt gần dòng chảy của nước. Theo đó, cá trong các lồng nuôi được vận động liên tục nên thịt cá rất chắc, lại có vị ngon đặc trưng.
Hơn 200 lồng cá đặc sản của ông Nguyễn Hữu Sơn (ở xã Chiềng Ơn). Ảnh: H.Đ
Ngoài ra, HTX còn cung cấp cho cá các loại thức ăn như ngô, khoai, sắn hoặc là cỏ hay các loại cá nhỏ, tép cất lưới trên hồ thủy điện. "Với chế độ ăn uống như thế, thịt cá dai, thơm, chắc lại đảm bảo dinh dưỡng" - Giám đốc HTX Hợp Lực chia sẻ.
Sản phẩm cá của HTX Hợp Lực hiện đã có mặt tại nhiều thị trường như thành phố Sơn La, các tỉnh Điện Biên, Lai Châu, TP.Hà Nội, TP.Hải Phòng... HTX Hợp Lực còn là thành viên Liên hiệp HTX thủy sản sông Đà, cùng các HTX khác ở huyện Quỳnh Nhai tích cực kết nối tìm đầu ra cho sản phẩm và từng bước xây dựng thương hiệu cá sông Đà...
Không chỉ làm giàu cho mình, ông Sơn còn giúp rất nhiều hộ nông dân khác có được nguồn vốn, kỹ thuật để đầu tư nuôi cá lồng, thoát khỏi cuộc sống khó khăn.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Thu - Bí thư Huyện ủy Quỳnh Nhai cho hay, đến thời điểm này, toàn huyện có khoảng 47 HTX nuôi cá lồng với trên dưới 7.000 lồng cá trên mặt lòng hồ thủy điện cho sản lượng khoảng 1.500 tấn/năm.
"HTX Hợp Lực của ông Sơn đang là mô hình chăn nuôi cá lồng lớn nhất, nhì Quỳnh Nhai với doanh thu lên tới hàng chục tỷ đồng/năm. Điều đặc biệt hơn là đơn vị này còn thường xuyên hỗ trợ, giúp đỡ nhiều HTX và bà con trên lòng hồ nuôi cá sạch" - Bí thư Huyện ủy Quỳnh Nhai nói.