Gọi là "củ vàng" - vì giúp nông dân Bắc Kạn thoát nghèo
Tỉnh Bắc Kạn được nhiều chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp đánh giá là địa phương có lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng đất phù hợp để trồng cây nghệ, đặc biệt cây nghệ trồng tại đây cho hàm lượng curcumin lên đến 6%. Nhận thấy giá trị đem lại rất lớn đó, nhiều nông dân ở Bắc Kạn đã chuyển đổi mô hình canh tác sang trồng cây cho "củ vàng" này.
Nhờ trồng gừng hữu cơ, gia đình ông Nguyễn Văn Luyến, xã Đôn Phong (huyện Bạch Thông) đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng, năm nay ông Luyến đã xây được nhà mới từ số tiền bán nghệ.
Đến thăm mô hình trồng nghệ hữu cơ ở xã Đông Phong, huyện Bạch Thông, chúng tôi được người dân địa phương cho biết, ngày trước trồng nghệ chủ yếu để phục vụ gia đình, nấu ăn hoặc làm màu cho một số loại bánh, chứ gần như không có ai nghĩ đến một ngày củ nghệ lại giúp cho họ thoát nghèo, không những vậy còn là cây chủ lực phát triển kinh tế.
Ông Nguyễn Văn Luyến (xã Đôn Phong) cho biết, thời điểm này đang vào chính vụ thu hoạch nghệ, năm nay lại được giá nên nhà nào nhà nấy đều hồ hởi lên những triền núi để thu hoạch nghệ.
Theo chân ông Luyến, phóng viên trực tiếp được tận thấy những củ nghệ vàng "óng" được ông đào lên. "Cây nghệ rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng nơi đây nên cho củ to, nhiều nhánh, hơn nữa sản phẩm còn được doanh nghiệp bao tiêu về đầu ra nên bà con khá yên tâm" - ông Luyến nói.
Hiện tại, với diện tích trên 3ha, mỗi năm ông Luyến thu hoạch khoảng 60 tấn nghệ tươi. Với giá nghệ hiện tại Công ty cổ phần Nông sản Bắc Kạn thu mua cho các hộ nông dân từ 5.000 - 5.500 đồng/kg, trừ các chi phí mỗi năm ông Luyến thu về gần 200 triệu đồng.
"Từ nguồn thu chủ yếu là củ nghệ, năm nay, tôi đã xây được căn nhà mới rộng rãi hơn trước, tết này cả gia đình sẽ không phải đón năm mới ở ngôi nhà xập xệ nữa" - ông Luyến phấn khởi chia sẻ.
Theo tìm hiểu, trên toàn bộ diện tích trồng nghệ ở huyện Bạch Thông hiện nay chủ yếu đang trồng là giống nghệ nếp. Ông Luyến cho biết, giống nghệ nếp đem lại chất lượng và hàm lượng curcumin cao và được công ty thu mua có cao hơn so với nghệ lai và nghệ tẻ.
Ông Luyến cho biết thêm, được Công ty Cổ phần nông sản Bắc Kạn hướng dẫn kỹ thuật nên gia đình ông và nhiều bà con ở Bắc Kạn đang trồng nghệ theo hướng hữu cơ (Organic). Trồng nghệ hữu cơ vừa đẹp, sai củ, năng suất cao mà còn giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân người lao động, đi làm đồng không sợ bị ảnh hưởng bởi các hóa chất hay thuốc bảo vệ thực vật.
Tương tự như như hộ ông Luyến, gia đình bà Lý Thị Phấn (xã Đôn Phong) cũng đã chuyển đổi sang trồng nghệ hữu cơ, hiện tại với diện tích 0,7ha, mỗi năm trừ chi phí bà Phấn cũng "bỏ túi" trên 50 triệu đồng.
"Ngày trước gia đình tôi chỉ trồng ngô và rau màu nên hiệu quả kinh tế không cao, tuy nhiên từ khi chuyển sang trồng nghệ hữu cơ đã có thu nhập khá hơn. Hiện nay chúng tôi đã không phải lo đầu ra cho củ nghệ, bởi vì đã có các công ty ký hợp đồng liên kết, bao tiêu sản phẩm, nên người nông dân chúng tôi cũng yên tâm để sản xuất" - bà Phấn hồ hởi nói.
Nông dân hưởng lợi
Là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật và thu mua, bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân, từ năm 2016, Công ty Cổ phần nông sản Bắc Kạn đã triển khai trồng trên 20ha nghệ tại huyện Bạch Thông, đến nay diện tích vùng trồng và số nông hộ tham gia chuỗi liên kết đã không ngừng tăng lên.
Để mở rộng vùng nguyên liệu cho nhà máy, trong những vụ tiếp theo, thông qua Hội Nông dân tỉnh, doanh nghiệp đã ký cam kết hỗ trợ đầu tư cho nông dân các huyện Ba Bể, Pác Nặm, Bạch Thông, Na Rì và Chợ Mới.
Vụ nghệ năm 2016, với vùng nguyên liệu trên 20ha đã cho năng suất từ 20 - 40 tấn/ha... Như vậy, mỗi hecta nghệ, trừ chi phí nông dân có thu hàng chục đến cả trăm triệu đồng.
Theo ông Hà Văn Cường – Giám đốc Công ty Cổ phần nông sản Bắc Kạn, công ty hỗ trợ bà con về giống, phân bón, tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nghệ; hỗ trợ kinh phí tham gia công tác tuyên truyền đến từng nông hộ.
Để quản lý tốt vùng nguyên liệu, công ty thành lập các nhóm tổ hợp tác và có những cam kết ràng buộc. Thông qua tổ hợp tác người dân sẽ tự giám sát và học hỏi lẫn nhau về quy trình, kỹ thuật bảo đảm sản phẩm của cả tổ sẽ được công ty thu mua với giá trị cao nhất.
"Tính đến thời điểm hiện tại, diện tích trồng nghệ Oganic đã được đơn vị mở rộng đến 4 huyện của tỉnh Bắc Kạn, với tổng 18 xã, thu hút 1.089 hộ gia đình tham gia với vùng nguyên liệu có diện tích 118ha" - ông Hà Văn Cường cho biết.
Với quy trình sản xuất ra tinh bột nghệ, nghệ tươi sau khi thu mua của nông dân được chuyển về nhà máy chế biến của công ty sau đó chiết xuất cho ra 13 sản phẩm khác nhau. Hiện các sản phẩm đã có mặt ở 63 tỉnh của cả nước.
Ngoài ra, sản phẩm nghệ Bắc Kạn đã có mặt tại 6 thị trường gồm Ấn Độ, Ucraina, Đài Loan, Pháp, đặc biệt là 2 thị trường khó tính, kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt nhất thế giới là Mỹ và Nhật Bản. Đáng chú ý, sản phẩm của Công ty Cổ phần nông sản Bắc Kạn là đơn vị duy nhất ở Việt Nam sản xuất tinh nghệ được cấp giấy chứng nhận sản phẩm Oganic do Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ cấp.