Cơ duyên nào đưa anh gắn bó với ngành hàng Sen này?
- Nhà tôi ở bên hồ sen ngay lộ cũ Ba Càng ( Vĩnh Long), thi thoảng tôi xuống ao lấy củ sen, ngó sen đổi lấy tiền mua bánh. Lớn thêm chút nữa, tôi thấy cứ mùa sen nở những doàn tàu du lịch đi ngang, nhất là khách nước ngoài thường ghé lại chụp hình đầy thích thú.
Có lần, nhìn những bông sen, lá sen còn vương lại bên hồ sau khi đoàn khách đi rồi, trong lòng tôi bỗng xôn xao một tâm trạng khó tả.
Sen đẹp, sen ngát hương và sen cũng mong manh...
Rồi tôi lên Sài Gòn lập nghiệp vô tình quen rồi thân với anh bạn người Đồng Tháp. Một lần, chờ anh trước nhà khách, tôi thấy một bà bày bán hoa sen bên đường.
Tôi hỏi bà bán sen- trong khi chờ anh bạn, rằng bà bán bao nhiêu một bông sen vậy.
15.000 đồng - bà trả lời.
Thế rồi tôi nói với anh bạn Đông Tháp rằng: Hay là tôi đi bán hoa sen. Lấy sen quê anh lên đây bán với giá này chắc là không lỗ.
Và tôi đi bán sen thật. Hợp tác xã (HTX) của tôi bây giờ tên là Sen Việt. 100% là sen xứ Đồng Tháp Mười.
Nhận định của anh về tiềm năng phát triển nông nghiệp từ ngành hàng sen?
- Trong nhiều hội thảo, tổng kết, tỉnh Đồng tháp đã đưa ra những số liệu đáng suy ngẫm, nói nôm na thì một sen bằng hai, ba lúa, nhất là trên những vùng đất trồng lúa kém hiệu quả, năng suất thấp. Chưa kể, ở những nơi này, trồng sen kết hợp với du lịch còn hiệu quả hơn nhiều.
Thực tế cũng đã minh chứng, những cánh đồng sen thơ mộng đã níu chân rất nhiều du khách đến thưởng lãm. Du lịch trên đồng sen đã có một sự lan tỏa đáng ghi nhận trong những năm gần đây.
Một minh chứng khác, vào mùa này, khi tôi vừa có dịp đi theo quốc lộ 1 trải dọc miền Trung, luôn thấy bên cạnh ruộng lúa đang ươm vàng là những ruộng sen khoe sắc trắng, sắc hồng tạo nên bức tranh đa sắc tuyệt đẹp. Sự phát triển của nông nghiệp sen đã đi từ tiềm năng đến hiện thực.
Chưa hết, những giá trị từ cây sen là không thể bàn cãi. Loài cây trời ban này gần như không bỏ một bộ phận nào. Độc đáo nhất là tơ sen, được chắt lọc từ những thân sen thường dễ bỏ đi nhất, nay có thể lấy tơ dệt thành những chiếc khăn có giá trị thẩm mỹ và kinh tế rất cao, chỉ vài nghệ nhân bậc thầy mới có thể tạo tác.
Nhân đây tôi bỗng nhớ đến hai câu thơ trong truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du: "Tiếc thay chút nghĩa cũ càng/ Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng".
Cái tơ lòng vương vấn ấy đã tạo nên tuyệt tác nghệ thuật và chỉ là sen mới hiện thực hóa được từ tơ và như tơ.
Vậy Sen Việt của anh có những sản phẩm gì riêng, độc đáo rồi?
- Trong HTX Sen Việt nói riêng và Hiêp Hội nghành sen Đồng Tháp nói chung luôn đặt yếu tố nghiên cứu, sáng tạo để có thêm nhiều sản phẩm vừa tốt, vừa độc lạ.
Nhuộm màu cho lá sen cũng rất độc đáo. Đó là hàng loạt những sắc màu: tự nhiên như lá, xanh đậm, nhạt, vàng, cam, đỏ... những cung bậc sắc màu ấy như thật, như giả tạo nên sức hút khó cưỡng với sen.
Còn nữa là kỹ thuật làm hoa sen khô, giữ nguyên màu sen, săc lá hay những bức tranh sen kết hợp kỹ thuật 3D làm cho sự sinh động lan tỏa, khiến cho con người mặc sức tưởng tượng, bay bổng theo đường nét của những sợi gân, viền lá.
Từ lá sen cũng tạo nên những bức vách, vật ngăn đặt tại nơi trang nghiêm thừa tự làm ấm áp không gian sống và gợi mở dấu ấn của nghệ thuật Á Đông truyền thống.
Ngoài ra, những thực phẩm, dược phẩm từ sen cũng đem lại những lợi ích mới từ việc thay đổi công nghệ, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến trong sản xuất sản phẩm.
Ứng dụng từ cây sen vào đời sống ngày càng đa dạng. Anh có những dự định gì cho hành trình mới của Sen Việt?
- Tôi cứ nghĩ, với người Việt Nam, đời người, đời lúa, đời sen... có một điều gì đó rất bình dị và cũng rất thánh thuần.
Từ sen giờ đã có rất nhiều sản phẩm vừa có giá trị kinh tế, vừa có giá trị nghệ thuật. Điều cốt lõi là chúng ta đa dạng hóa nhu cầu, tạo thêm giá trị gia tăng để cây sen Việt trở thành thế mạnh trong phát triển nông nghiệp bởi tính chất lâu đời, dễ trồng, phát triển được ở hầu hết các vùng miền đất nước.
Các sản phẩm của Sen Việt tuy chưa nhiều, ngoài sự góp mặt tại các hệ thống thương mại như Coop mart, Satra, theo chân du khách đến các nước như món quà quê hương, hay hiện diện (vẫn còn khiêm tốn) tại vài siêu thị Mỹ...
Riêng các sản phẩm nghệ thuật như nón lá sen, túi xách lá sen hay hoa sen khô, tranh lá sen... được khách trong nươc và nhất là quốc tế rất ưa chuộng. Một số thị trường Mỹ, châu Âu, Úc thường đặt hàng.
Tháp Mười đẹp nhất bông sen. Cây sen vùng Đồng Tháp, cây sen Việt Nam vốn được tôn vinh là quốc hoa sẽ thắm tô mãi vẻ đẹp và sức sống trên ruộng đồng đất nước chúng ta. Đó là nguồn cơn để chúng tôi không ngừng sáng tạo, không ngừng đổi mới công nghệ. Ước mơ lớn nhất là để Sen Việt bay xa, tạo giá trị bền vững cho người trồng sen và ngành sản xuất chế biến nguyên liệu từ sen.
Xin cảm ơn CEO Lê Hoài Đông.