Mảnh đất Phình Sáng ngày trước vốn được nhắc đến như vùng xa xôi, khó khăn nhất của huyện Tuần Giáo cũ. Nhưng Phình Sáng hôm nay đã khác nhiều. Thành quả ấy là công sức của chính quyền, của cấp ủy, nhưng hơn hết vẫn là sự đồng lòng của bà con nơi đây trong việc thực hiện những nghị quyết phát triển của Đảng bộ xã. Những đổi thay hiện hữu trong đời sống, thửa ruộng, chuồng trâu và cách nghĩ, cách làm của người dân.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Thanh Phương, Bí thư Đảng ủy xã Sáng Nhè cho biết: “Ngô ở Phình Sáng trước đây là cây trồng chủ lực. Đất rộng, nhưng bà con chỉ quen trồng giống ngô cũ, năng suất thấp. Từ mấy năm nay, xã khuyến khích bà con đưa giống ngô lai vào trồng, áp dụng kỹ thuật mới, kết quả rất rõ. Hiện tại, riêng vùng Phình Sáng cũ đã có hơn 900 ha ngô, sản lượng đạt trên 3.500 tấn mỗi năm. Đây là tín hiệu đáng mừng đối với sản xuất nông nghiệp của xã”.

Con số ông Phạm Thanh Phương đưa ra như một dấu mốc, nhưng phía sau nó là sự thay đổi trong từng nếp nghĩ. Bà con không chỉ trồng cho đủ ăn, mà trồng để tạo ra hàng hóa, để làm vốn, để tích góp.

Cũng nhờ nguồn lương thực dồi dào ấy, đặc biệt là ngô, Đảng ủy xã đã khuyến khích bà con kết hợp trồng trọt với chăn nuôi đại gia súc. Trâu, bò từ đó tăng lên nhanh. Ông Phương giải thích: “Nếu chỉ nói miệng thì không ai tin. Vì vậy, Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã đưa thẳng vào Nghị quyết Đại hội, quy định mỗi năm tăng đàn gia súc, gia cầm từ 5 đến 10%. Bà con cứ theo đó mà làm. Tính đến giờ, toàn xã đã có trên 99.000 con gia súc, gia cầm các loại”.

Ông Thào Sính Chứ, một già làng có tiếng ở ở bản Mỹ Làng A, đón chúng tôi bằng nụ cười hiền và mộc, ông nói, giọng chậm mà chắc: “Trước kia bà con nơi đây nghèo lắm. Cơm thì ít, ngô thì nhiều nên cứ lấy ngô ăn thay bữa. Nhiều khi chẳng đủ, chỉ cố mà sống. Vất vả quen rồi. Nhưng giờ khác rồi. Đất nước đổi mới, phát triển thì đời sống bà con cũng nhờ đó mà đổi thay. Tư duy hồi trước thì chậm lắm, giờ bà con biết tính toán, biết làm ăn hơn”.

Nói rồi, như muốn chứng minh cho điều mình vừa kể, ông Chứ dẫn chúng tôi đi “tham quan” một vòng quanh bản. Vừa đi ông vừa nói, nhà này trước đây nghèo không đủ ăn, giờ dựa vào cây ngô, cây cà phê đã làm được nhà mới. Chỉ tay ông nói nhà kia mới mua được ô tô từ bán ngô, trâu, bò… Ông Chứ nói cứ như thuộc lòng về điều kiện của từng gia đình trong bản.

Theo chân ông đi quanh bản, những ngôi nhà gỗ cũ vẫn còn, nhưng cạnh đó là nhiều ngôi nhà xây mới mái ngói đỏ tươi nổi bật giữa nền trời. Chuồng trâu, chuồng bò được làm xa nhà ở, mái lợp cẩn thận, sạch sẽ.

Theo ông Chứ thì Phình Sáng trước đây được coi là thủ phủ ngô của huyện Tuần Giáo cũ. Người dân cũng biết đầu tư để mua giống ngô mới, phân bón chăm sóc ngô, để cho năng xuất cao. “Hạt ngô là cái ăn, là cái để nuôi con trâu, con bò. Nó là thứ để nhà tôi dành dụm. Chăm thì mới được nhiều”, chị Giàng Thị Dở, một phụ nữ trẻ trong bản Mỹ Làng A vừa cười vừa nói.

Đi dọc theo con đường bê tông ở bản Phình Sáng, chúng tôi bắt gặp nhiều đàn bò đang được thả ăn trên các bãi cỏ. Anh Giàng A Súa chia sẻ: “Đàn bò này tôi nuôi được gần 6 năm. Trước đây muốn chăn nuôi nhưng không có tiền để đầu tư. Vài năm gần đây ngô được mùa, được giá, gia đình tôi bán ngô, vay thêm ngân hàng để đầu tư chăn nuôi. Trước đây đàn bò gần 30 con, nhưng tôi bán đi để lo cho con ăn học, rồi sửa nhà, mua sắm thêm vật dụng trong nhà”.

Nhiều hộ gia đình bắt đầu biết liên kết lại để nuôi chung, chia sẻ giống, hỗ trợ nhau kỹ thuật. Ở bản Háng Chua, một nhóm hộ người Mông đang xây dựng chuồng bò theo mô hình kiên cố, có mái che, có hố ủ phân để tận dụng làm phân bón. “Trước chăn kiểu cũ, trâu bò cứ thả rông, bệnh thì không biết chữa. Giờ cán bộ xã hướng dẫn, chúng tôi làm chuồng, tiêm phòng đầy đủ. Con nào cũng khỏe”, ông Vừ A Lềnh hồ hởi nói.

Những thay đổi ấy không ồn ào, không rầm rộ, nhưng nó đang lặng lẽ làm nên diện mạo mới cho Sáng Nhè. Con đường nhựa nối trung tâm xã Xá Nhè cũ với xã Phình Sáng đang gấp rút thi công để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân giao thương. “Ngày trước đi lại khổ lắm, con đường toàn đá. Giờ đi xe máy cũng êm”, anh Giàng A Páo chia sẻ khi đẩy xe ngô ra đường để chở xuống chợ.

Nhìn những đổi thay của Sáng Nhè, người ta có thể thấy rõ một điều, nông thôn vùng cao đang chuyển động. Bằng sự vận động nhẹ nhàng từ chính quyền và sự đồng thuận của người dân, sự thay đổi đến một cách bền bỉ.

Buổi chiều, khi mặt trời xuống dần, màu vàng đậm chiếu lên những nương ngô mới thu hoạch, ông Thào Sính Chứ chậm rãi nói như tâm sự: “Ngày xưa tôi chẳng nghĩ nơi đây lại được thế này. Giờ có điện, có đường, có trường. Bà con biết làm ăn, biết giữ đất, giữ nương. Tôi già rồi nhưng nhìn bà con chăm làm, tôi vui lắm”.

Sáng Nhè hôm nay không chỉ là một cái tên mới trên bản đồ. Người dân nơi đây đang từng bước vươn lên thoát nghèo, mặc dù con đường phía trước còn nhiều khó khăn, thử thách. Nhưng với sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền địa phương cùng sự chung tay của nhân dân các dân tộc, hứa hẹn một tương lai tươi sáng.