Chia sẻ với chúng tôi, ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Điện Biên, cho biết:“Phòng cháy rừng phải bắt đầu từ ý thức của người dân. Nếu bà con hiểu, bà con sẽ giữ rừng tốt hơn bất kỳ lực lượng nào. Vì vậy, kiểm lâm các địa bàn phải xuống bản nhiều hơn, nói với bà con dễ hiểu, dễ nhớ và phải hướng dẫn từng việc cụ thể”.

Từ chỉ đạo này, một loạt hoạt động truyền thông sâu rộng đã được triển khai: xuống bản họp dân, đi tuần rừng cùng cộng đồng, phát tờ rơi, tuyên truyền trên loa bản, tổ chức tập huấn kỹ năng PCCCR… tạo nên sự chuyển biến rõ rệt ở nhiều địa phương.

Tại xã Quài Tở (huyện Tuần Giáo), tổ công tác do Tổ Kiểm lâm địa bàn chủ trì đã đi đủ 31/31 bản, tổ chức hàng chục cuộc tuyên truyền về Luật Lâm nghiệp, quản lý lâm sản và kỹ năng PCCCR. Mỗi buổi họp bản đều đông đủ hộ dân.

Ông Mùa A Sử, Trưởng bản Thẳm Nặm, kể:“Trước kia bà con còn đốt nương lúc nắng to, rất dễ bén lửa vào rừng. Giờ cán bộ xuống hướng dẫn, chúng tôi không còn đốt bừa bãi nữa. Bản thống nhất với nhau: giữ rừng là giữ cuộc sống của chính mình.”

Không chỉ tuyên truyền, các tổ đội PCCCR được củng cố, phân công nhiệm vụ cụ thể để sẵn sàng ứng phó khi xảy ra sự cố. Nhờ đó, các vụ cháy rừng giảm rõ rệt, ý thức cộng đồng nâng lên trông thấy.

Ở xã Pú Nhung địa có hơn 8.900 ha rừng, các buổi tuyên truyền tại 21 bản đều nhận được sự hưởng ứng tích cực. Bà con được hướng dẫn làm nương theo đúng vùng quy hoạch, tuyệt đối không đốt nương trong những thời điểm nhiệt độ cao, độ ẩm thấp.

Ông Nguyễn Văn Bách, Chủ tịch UBND xã Pú Nhung, nhận định:“Tuyên truyền được làm bài bản, dễ hiểu nên bà con nắm nhanh. Nhiều hộ chủ động ký cam kết không vi phạm pháp luật lâm nghiệp. Điều đáng mừng nhất là bà con đã biết tự nhắc nhau, không để cháy lan”.

Nhắc đến xã Nà Bủng, nhiều người còn nhớ những năm trước đây, nơi này từng là “điểm nóng” về phá rừng làm nương, đốt nương không kiểm soát. Nhưng giờ đây, bức tranh đã khác.

Trong chuyến theo chân tổ tuần rừng, chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Tiếp, Chủ tịch UBND xã Nà Bủng. Chỉ tay về phía những quả đồi đang lên màu xanh non, ông Tiếp kể:“Trước bà con chỉ nghĩ đến miếng ăn trước mắt, phá rừng làm nương là chuyện thường. Nhưng khi được kiểm lâm và chính quyền kiên trì tuyên truyền, giải thích cho họ thấy mất rừng là mất nguồn nước, mất kế sinh nhai, thì bà con mới thấm. Giờ xã ít xảy ra phá rừng. Bà con chủ động báo tin khi thấy dấu hiệu vi phạm".

Ông Tiếp cho biết, xã đã duy trì các tổ tuần rừng cộng đồng, mỗi tuần đều đi kiểm tra các khu vực nguy cơ cao. Những buổi tuần rừng không chỉ để phát hiện vi phạm mà còn là dịp để cán bộ trao đổi, giải thích các quy định pháp luật cho bà con ngay tại rừng – cách làm được đánh giá là rất hiệu quả.

Ở xã Nà Hỳ, giáp ranh nhiều khu vực rừng tự nhiên, công tác PCCCR luôn là nhiệm vụ nặng nề. Nhưng thời gian gần đây, nhờ đẩy mạnh tuyên truyền và xây dựng mô hình cộng đồng tự quản, địa phương đã kiểm soát tốt hơn các hành vi vi phạm lâm luật.

Ông Chu Văn Sử, Chủ tịch UBND xã Nà Hỳ, chia sẻ: “Bà con giờ đã ý thức được rằng rừng không chỉ của Nhà nước, mà là của chính họ. Khi tham gia tuần rừng, họ phát hiện rất nhanh các dấu hiệu vi phạm: chặt cây, lấn nương, phát đường mòn trái phép… Nhờ vậy, xã xử lý kịp thời, không để vụ việc kéo dài".

Theo ông Sử, tinh thần tự giác là yếu tố quan trọng nhất. Người dân bản Nà Hỳ giờ đã coi việc bảo vệ rừng như bảo vệ tài sản chung của bản, của thế hệ sau.

Nhờ sự kiện trì hướng dẫn và sát sao chỉ đạo của lực lượng kiểm lâm, đặc biệt từ ông Hà Lương Hồng đến lực lượng kiểm lâm cơ sở và các cấp chính quyền địa phương, công tác PCCCR tại Điện Biên đã chuyển biến rõ nét. Người dân trong các bản ngày càng hiểu hơn giá trị của rừng, từ đó chủ động tham gia bảo vệ.

Giữa những cơn gió khô nóng của mùa hanh, hình ảnh các tổ tuần rừng âm thầm bước trên những con đường mòn, nơi trước đây từng là điểm nóng phá rừng đã nói lên tất cả. Ý thức người dân đang trở thành “lá chắn xanh” bền vững nhất cho rừng Điện Biên.