Sơn La chăm lo đời sống đồng bào dân tộc

Những năm gần đây, phong trào văn nghệ quần chúng ở Sơn La không chỉ đơn thuần là hoạt động văn hóa - giải trí, mà đã trở thành nguồn lực tinh thần thúc đẩy đoàn kết cộng đồng, bảo tồn bản sắc và kết nối phát triển du lịch.

Ông Phạm Hồng Thu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La cho biết: Ngay từ năm 2010, Sơn La đã xây dựng cơ chế hỗ trợ hoạt động các đội văn nghệ bản, và đến năm 2018, nghị quyết số 90/2018/NQ-HĐND được ban hành thay thế, tạo hành lang pháp lý, đồng thời đảm bảo nguồn lực duy trì sinh hoạt đội văn nghệ cơ sở. Mức hỗ trợ bình quân 2 triệu đồng/đội/năm đã giúp hàng nghìn đội văn nghệ có kinh phí mua trang phục, đạo cụ, tổ chức tập luyện bài bản.

Giai đoạn 2019–2024, tổng kinh phí dành cho hoạt động văn nghệ quần chúng theo nghị quyết trên đạt 30,26 tỷ đồng – con số thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ của tỉnh đối với đời sống văn hoá cơ sở.

Không chỉ từ ngân sách nhà nước, Sơn La còn đẩy mạnh huy động nguồn lực xã hội hóa, tạo nền tảng phát triển phong trào rộng và bền vững. Trung bình mỗi đội văn nghệ huy động được 4–9 triệu đồng/năm, góp phần tổ chức sân khấu hóa hoạt động văn nghệ ngay tại cộng đồng bản làng.

Nhờ chính sách đồng bộ, số lượng đội văn nghệ không ngừng tăng, chất lượng hoạt động ngày càng được nâng cao. Sơn La hiện có hơn 3.000 đội văn nghệ quần chúng, trong đó hơn 2.248 đội tập luyện và biểu diễn thường xuyên. Trung bình mỗi năm, Sơn La tổ chức 2.600–2.800 buổi biểu diễn, trở thành địa phương có phong trào văn nghệ cộng đồng phát triển mạnh của khu vực Tây Bắc.

Nhiều đội văn nghệ đã trở thành điểm nhấn du lịch văn hóa, điển hình như: Các đội văn nghệ bản Tông, bản Bó, Phiêng Ngùa, bản Hài, bản Hìn, Đội văn nghệ bản Áng, Các đội tiêu biểu tại Vân Hồ, Yên Châu, Sông Mã, Bắc Yên, Phù Yên, Mường La, Quỳnh Nhai…

Không dừng ở địa phương, Sơn La liên tục tham gia Ngày hội văn hoá các dân tộc, hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp khu vực và toàn quốc. Đội ngũ diễn viên chủ lực phần lớn xuất phát từ phong trào quần chúng cơ sở, minh chứng rõ ràng cho hiệu quả bảo tồn văn hoá từ cộng đồng.

Để tiếp tục phát huy giá trị phong trào, Sở Văn hoá – Thể thao và Du lịch Sơn La xác định các nhiệm vụ trọng tâm: Duy trì và phát triển mạnh phong trào văn nghệ cơ sở, gắn bảo tồn văn hóa với nâng cao đời sống tinh thần nhân dân. Đào tạo – bồi dưỡng nghệ nhân, hạt nhân văn nghệ, mở lớp tập huấn nghiệp vụ, sáng tác, dàn dựng chương trình. Đầu tư hệ thống thiết chế văn hóa, xây dựng nhà văn hoá, trang bị sân khấu – âm thanh – ánh sáng phục vụ biểu diễn. Tham mưu sửa đổi Nghị quyết 90/2018/NQ-HĐND nhằm nâng mức hỗ trợ và phù hợp hơn với thực tiễn phát triển văn hóa hiện nay.

Đời sống đồng bào ngày càng được nâng cao

Được thành lập từ năm 2020, CLB văn hóa Thái cổ Mường Vạt tại bản Ngùa, xã Yên Châu, là nơi giao lưu, sinh hoạt thường xuyên của những người yêu thích, đam mê văn hóa dân tộc Thái trên địa bàn.

Với 49 thành viên đủ lứa tuổi, mọi người trong CLB rất chú trọng đến việc truyền dạy, giới thiệu những nét văn hóa truyền thống, như múa, hát, học chữ thái, thêu thùa, dệt vải cho các thế hệ trẻ các con các cháu. Trong những lúc nông nhàn hoặc vào thứ 7, chủ nhật hàng tuần, các chị em đam mê lại cùng nhau quây quần, tập trung tại không gian nhà sàn Thái cổ của CLB.

Bà Lò Thị Xuân, Chủ nhiệm CLB Văn hóa Thái cổ Mường Vạt, chia sẻ: Hoạt động chính của CLB chúng tôi là gìn giữ, bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ trẻ những nét văn hóa Thái truyền thống của dân tộc mình.

Từ tháng 1 đến tháng 3 là dạy hát Thái, từ tháng 4 đến tháng 6 dạy chữ Thái; từ tháng 7 đến tháng 9 tổ chức lớp học thêu khăn, dệt vải; từ tháng 10 đến tháng 12 tập trung cho lớp học trống chiêng, nhảy xòe. Việc mở các lớp học miễn phí thế này hoàn toàn tự nguyện.

Những định hướng này kỳ vọng đưa phong trào văn nghệ quần chúng Sơn La từ rộng sang sâu, từ hiệu quả phục vụ cộng đồng đến đóng góp trực tiếp cho phát triển du lịch – kinh tế địa phương.

Từ tiếng trống hội rộn ràng nơi sân bản, đến những đêm diễn lung linh, văn nghệ quần chúng Sơn La đang phát triển mạnh mạnh mẽ. Không chỉ là hoạt động nghệ thuật, đây còn là cách cộng đồng gìn giữ tiếng nói, trang phục, không gian diễn xướng, và truyền lại bản sắc dân tộc cho thế hệ mai sau. thực hiện có hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.