Sơn La từ vùng đất nghèo vươn lên

Sơn La, nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc Thái, Mông, Mường, Dao, Kinh..., từng là tỉnh miền núi nghèo, sản xuất chủ yếu dựa vào tự cung, tự cấp. Đời sống người dân còn nhiều khó khăn, cái ăn, cái mặc luôn là nỗi trăn trở.

Thế nhưng hôm nay, khi đến Sơn La, ta thấy một diện mạo khác hẳn với những đồi cây ăn quả sai trĩu, những nương cà phê xanh ngắt, những nhà máy chế biến nông sản hiện đại và cả những “tỷ phú nông dân” làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Sau năm 1986, khi cả nước bước vào thời kỳ đổi mới, Sơn La đã vận dụng sáng tạo các chủ trương của Đảng, nhất là Nghị quyết số 10-NQ/TW về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp. Những chính sách “khoán 100”, “khoán 10”, rồi Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VII) đã dần mở ra con đường mới cho người nông dân Sơn La, từ tư duy “sản xuất để đủ ăn” sang “sản xuất để làm giàu”.

Một dấu mốc quan trọng là Kết luận số 121-TB/TU ngày 30/11/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La về trồng cây ăn quả trên đất dốc. Đây được xem là “chìa khóa” mở ra kỷ nguyên mới cho nông nghiệp Sơn La.

Từ đó, khắp các xã, bản người dân đồng loạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa xoài, nhãn, chanh leo, mắc ca, cà phê, chè… trở thành cây chủ lực. Những vùng đất khô cằn ngày nào giờ đây đã phủ kín một màu xanh no ấm.

Ông Trần Dũng Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, thông tin: Chính sự nhất quán trong chủ trương và cách làm sáng tạo đã tạo nên cú huých mạnh mẽ cho toàn ngành. Sơn La phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thu hút doanh nghiệp đầu tư, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ.

Từ nền nông nghiệp tự cung, tự cấp, Sơn La đã chuyển mình mạnh mẽ sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp bình quân đạt 3,44%/năm, chiếm khoảng 23% cơ cấu kinh tế toàn tỉnh. Giá trị thu nhập bình quân trên 1 ha đất trồng trọt đạt khoảng 85 triệu đồng/ha.

Hiện toàn tỉnh có hơn 85.000 ha cây ăn quả, 24.300 ha cà phê, 5.850 ha chè, 43.500 ha sắn công nghiệp và gần 10.000 ha mía đường. Nhiều sản phẩm đã trở thành thương hiệu mạnh của cả nước như xoài Yên Châu, nhãn Sông Mã, cà phê Sơn La, chè Tà Xùa, sữa Mộc Châu… đưa cái tên Sơn La vươn xa tới EU, Nhật Bản, Nga, Trung Quốc,...

Sơn La bứt phá từ nông nghiệp hàng hóa

Cùng với đó, mô hình liên kết “4 nhà” (Nhà nước – Nhà khoa học – Nhà doanh nghiệp – Nhà nông) được triển khai sâu rộng. Tỉnh Sơn La hiện có gần 900 hợp tác xã nông nghiệp, 6 liên hiệp hợp tác xã, và hơn 560 cơ sở chế biến nông sản, trong đó 17 nhà máy quy mô lớn. Các doanh nghiệp như Doveco, Nafoods, IC Food, Phúc Sinh, Mavin, BHL… đầu tư dây chuyền hiện đại, góp phần hình thành chuỗi sản xuất – chế biến – tiêu thụ nông sản khép kín.

Tại bản Sàng Nà Tre, xã Chiềng Mai, (Sơn La), anh Cầm Văn Hoàng, Giám đốc HTX Nông nghiệp bản Sàng Nà Tre là người nông dân năng động, sáng tạo và dám nghĩ, dám làm. Anh Hoàng chia sẻ: Ngày đầu lập HTX, chúng tôi chỉ có 11 hộ, trồng hơn 2 ha cà phê. Giờ HTX đã có 18 thành viên, canh tác 30 ha theo quy trình hữu cơ, chỉ hái quả chín, đảm bảo chất lượng. Chúng tôi không chỉ sản xuất mà còn tự đóng gói, xây dựng thương hiệu cà phê sạch.

Những người nông dân như anh Hoàng không còn chỉ “bán nông sản”, họ đang làm kinh tế nông nghiệp, tiếp cận thị trường, quảng bá sản phẩm qua sàn thương mại điện tử, và trở thành doanh nhân nông thôn thực thụ.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025–2030 đặt mục tiêu “Đưa Sơn La trở thành trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng Trung du và miền núi phía Bắc".

Theo ông Trần Dũng Tiến, tỉnh Sơn La sẽ xây dựng 25 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp sinh thái, gắn với du lịch nông nghiệp tại Mộc Châu, Thuận Châu, Quỳnh Nhai…

Nhiều mô hình ứng dụng IoT, cảm biến, tưới nhỏ giọt, tự động hóa đã được triển khai, giúp nông dân “giảm chi phí – tăng năng suất – bảo vệ môi trường. Qua đó góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Từ những bản làng nghèo khó nơi sườn núi, hôm nay Sơn La đã trở thành “hiện tượng phát triển nông nghiệp” của cả nước. Từ những người nông dân nghèo trở thành tỷ phú, từ những triền đồi cằn cỗi thành vườn quả bạt ngàn, tất cả minh chứng cho khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc Sơn La.

Đó không chỉ là hành trình đổi thay của một tỉnh miền núi, mà còn là biểu tượng của ý chí con người vùng cao, dám mơ, dám làm và đang từng ngày xây dưng quê hương Sơn La ngày càng văn minh, giàu đẹp.