Từ ruộng một vụ đến cánh đồng bí xanh trĩu quả

Trong những năm gần đây, nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo của người dân Điện Biên được tiếp sức mạnh mẽ từ Dự án 2 “Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo”, thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025. Dự án không chỉ mang đến nguồn lực mà còn thắp sáng tinh thần tự lực, tự cường của người dân vùng cao.

Chia sẻ với phóng viên, ông Lò Văn Cương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên cho biết: “Giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh Điện Biên được giao nguồn vốn sự nghiệp thực hiện Dự án 2, Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững trên 297 tỷ đồng. Từ nguồn kinh phí này, toàn tỉnh đã triển khai thực hiện 235 dự án đa dạng hoá sinh kế phát triển mô hình giảm nghèo, trong đó: 75 dự án liên kết, 160 dự án cộng đồng. Riêng trong năm 2025 đã triển khai thực hiện 42 dự án hỗ trợ liên kết”. Các dự án được triển khai đã giúp cho người nghèo trên địa bàn tỉnh được tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ cũng như giúp họ có cơ hội phát triển kinh tế.

Năm 2022, tại bản Púng Giắt 1 và 2, xã Mường Pồn, Dự án 2 đã triển khai mô hình liên kết trồng bí xanh trên diện tích 2,6ha. Đây vốn là những thửa ruộng chỉ canh tác được một vụ lúa trong năm do thiếu nước, năng suất thấp, đời sống người dân quanh năm bấp bênh.

Nhờ nguồn hỗ trợ 260 triệu đồng, 10 hộ dân tại bản Púng Giắt 1 và 2 đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, bước đầu “dám nghĩ, dám làm” để khai thác tiềm năng sẵn có của đất đai.

Chị Lò Thị Dung, một trong những hộ tiên phong chia sẻ: “Với mong muốn tìm loại cây mang lại thu nhập cao hơn, tôi chuyển đổi hơn 1.000m² ruộng sang trồng bí xanh. Ban đầu cũng lo, nhưng nhờ hợp thổ nhưỡng, cây phát triển tốt, mỗi năm cho thu hai vụ vào tháng 5 và tháng 12. Mỗi ký bí bán được 6 đến 8 nghìn đồng, có thời điểm còn cao hơn. Thu nhập tăng gấp đôi, gấp ba so với trồng lúa một vụ”.

Điều đặc biệt, toàn bộ sản phẩm được Hợp tác xã rau củ quả xã Na Sang thu mua ổn định. Từ vài hộ ban đầu, đến nay diện tích bí xanh tại Mường Pồn đã được nhân rộng, trở thành hướng đi mới giúp người dân nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống.

Ngô lai bén rễ trên đất dốc Tủa Chùa

Không chỉ ở Mường Pồn, tại huyện Tủa Chùa (cũ), một trong những địa phương khó khăn nhất tỉnh, Dự án 2 cũng đã và đang mở ra những hướng đi hiệu quả trong phát triển sinh kế. Trong đó, việc đưa giống ngô lai vào trồng trên đất dốc được xem là lựa chọn phù hợp, giúp người dân tận dụng tốt đặc thù địa hình đồi núi cao.

Tiêu biểu là mô hình liên kết trồng ngô lai LVN 885 được triển khai từ năm 2021 tại thị trấn Tủa Chùa và xã Tủa Thàng cũ, với tổng diện tích 34ha. Tham gia mô hình, bà con được hỗ trợ giống, vật tư nông nghiệp, và được cán bộ khuyến nông “cầm tay chỉ việc” từ khâu ngâm ủ hạt, thời vụ, đến kỹ thuật chăm sóc.

Bà Lò Thị Chiu, xã Tủa Thàng kể:“Trước tôi vẫn trồng giống ngô địa phương nhưng năng suất kém, lại hay bị sâu bệnh. Từ khi trồng giống ngô lai và làm theo hướng dẫn kỹ thuật, cây khỏe hơn, hạt chắc, năng suất tăng rõ. Mỗi vụ tôi trồng khoảng 20kg giống, thu được 10 đến 15 triệu đồng/ha. Cứ sau 95 đến100 ngày là thu hoạch, tiết kiệm được thời gian và công sức”.

Mỗi bắp ngô lớn lên không chỉ từ đất mà còn từ niềm hy vọng đổi thay cuộc sống của người dân. Những diện tích đồi trọc ngày nào giờ phủ xanh bởi bạt ngàn ngô lai, mang lại thu nhập ổn định và niềm tin vào tương lai.

Không chỉ dừng lại ở cây trồng, Dự án 2 còn hướng đến hỗ trợ người nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và người yếu thế bằng nhiều hình thức phong phú: cung cấp giống vật nuôi, vật tư, thiết bị sản xuất, tập huấn chuyển giao kỹ thuật...

Mục tiêu cuối cùng là giúp người dân chủ động phát triển sinh kế, tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững, không chỉ thoát nghèo tạm thời mà thực sự "thoát nghèo về tư duy".

Tuy nhiên, trên hành trình đó, vẫn còn không ít rào cản cần tháo gỡ. Việc triển khai dự án tại một số địa phương còn chậm, gặp khó khăn trong khâu mua sắm vật tư, giống cây trồng, vật nuôi do thiếu hướng dẫn cụ thể. Một số mô hình sản xuất chưa thực sự bền vững, chưa nhân rộng được quy mô. Thêm vào đó, theo quy định pháp luật, việc cung ứng giống vật nuôi phải đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, trong khi trên địa bàn tỉnh hiện chưa có đơn vị cung ứng đủ điều kiện đối với giống trâu, bò, dê...

“Một mô hình, một hướng đi cho mỗi địa phương”

Trước thực tế đó, tỉnh Điện Biên xác định: để chương trình giảm nghèo bền vững đi vào chiều sâu, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân phải được đặt lên hàng đầu. Đồng thời, cần thực hiện song song, đồng bộ với Chương trình xây dựng nông thôn mới và các chương trình mục tiêu quốc gia khác.

Một trong những hướng đi được nhấn mạnh là xây dựng và nhân rộng các mô hình sinh kế hiệu quả theo địa bàn, “mỗi địa phương một mô hình” phù hợp với điều kiện tự nhiên, tập quán sản xuất, thị trường tiêu thụ. Đây chính là “chìa khóa” để biến những chính sách giảm nghèo thành kết quả thực chất, bền vững.

Từ những ruộng bí xanh ở Mường Pồn, những nương ngô ở Tủa Thàng, có thể thấy rằng: giảm nghèo không chỉ là câu chuyện của chính sách, mà là câu chuyện của niềm tin và sự chủ động.

Dự án 2 đã mang lại hơn cả vật chất, đó là động lực, là niềm tin để người dân không ngừng vươn lên thoát nghèo bằng chính đôi tay và khối óc của mình.

Giữa núi rừng Tây Bắc, những mô hình sinh kế nhỏ bé nhưng bền bỉ đang từng ngày nở hoa, kết trái. Và trong mỗi vụ mùa ấy, là hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn, ấm no hơn cho người dân Điện Biên.