Ngập lụt lịch sử và thiệt hại hàng trăm tỷ ở Tuyên Quang

Ngày 26/10, GS.TS Trần Đình Hòa, Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, đã dẫn đầu đoàn công tác khảo sát thực địa các điểm sạt lở, ngập lụt nghiêm trọng tại tỉnh Tuyên Quang.

Tại buổi làm việc với UBND tỉnh Tuyên Quang, lãnh đạo UBND tỉnh và Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã thẳng thắn chỉ ra các nguyên nhân và đề ra giải pháp cấp bách.

Trận thiên tai vừa qua đã để lại hậu quả nặng nề cho phường Hà Giang 1 và Hà Giang 2. Theo báo cáo, đây là đợt ngập lụt lịch sử, với 90% các tuyến đường trung tâm bị nhấn chìm, nhiều nơi ngập sâu từ 4 đến 5 mét.

Thiệt hại ước tính lên đến hàng trăm tỷ đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài sản nhà nước và người dân. Đặc biệt, trên tuyến Quốc lộ 2 (thuộc phường Hà Giang 1), tình trạng sạt lở ta luy âm đã xảy ra, khoét sâu vào nền đường, đe dọa an toàn giao thông huyết mạch.

Hoạt động con người gây ra ngập lụt lịch sử

Sau khi khảo sát thực tế dọc bờ sông Lô, các chuyên gia của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam và lãnh đạo các sở, ngành Tuyên Quang đã có chung nhận định: mưa lớn là yếu tố khách quan, nhưng nguyên nhân chính gây ra trận ngập lụt lịch sử xuất phát từ các hoạt động của con người.

Các nguyên nhân chính được chỉ ra bao gồm:

Hành lang sông bị "bóp nghẹt": Tình trạng người dân, tổ chức xây dựng công trình, nhà cửa lấn chiếm hành lang thoát lũ của sông Lô diễn ra phức tạp, khiến tiết diện thoát lũ bị thu hẹp.

Vận hành thủy điện chưa chặt chẽ: Quy trình vận hành, xả lũ của các nhà máy thủy điện trên thượng nguồn sông Miện và sông Lô được cho là chưa đồng bộ, chặt chẽ, góp phần gia tăng áp lực ngập lụt cho hạ du.

Phát biểu tại buổi làm việc, GS.TS Trần Đình Hòa - Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam nhấn mạnh việc phải xử lý dứt điểm một số điểm gây tắc nghẽn dòng sông, như: khu vực bãi đỗ xe tĩnh, khu vực ga Đông Tùng và khu trạm trộn bê tông tại km7.

Thẳng thắn nhìn nhận vấn đề, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Huy Ngọc khẳng định: "Bên cạnh yếu tố khách quan do mưa lớn kéo dài, tình trạng con người tác động vào dòng sông là rất lớn đã gây nên tình trạng ngập úng."

Chủ tịch UBND tỉnh Phan Huy Ngọc đã yêu cầu các sở, ngành tiếp thu toàn bộ ý kiến của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam. Cụ thể:

Xử lý nghiêm lấn chiếm: UBND phường Hà Giang 1 và xã Vị Xuyên được giao nhiệm vụ phải xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân lấn chiếm, cơi nới làm thu hẹp dòng chảy.

Khơi thông, nạo vét: Tỉnh sẽ rà soát lại toàn bộ các "nút thắt" trên sông Lô, tham mưu phương án nạo vét, khơi thông các vị trí lòng sông bị bồi lấp để điều chỉnh trục dòng chảy, mở rộng tiết diện thoát lũ.

Cải thiện dự báo: Sớm bổ sung xây dựng thêm các Trạm đo thủy văn trên sông để có số liệu dự báo chính xác, chủ động hơn.

Giải pháp tổng thể cho Quốc lộ 2: Đối với điểm sạt lở trên Quốc lộ 2, cần có giải pháp kỹ thuật tổng thể để bảo vệ công trình, tài sản và tính mạng nhân dân.

Đề xuất tạm dừng các dự án thủy điện mới

Một trong những động thái được quan tâm nhất là chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang liên quan đến các nhà máy thủy điện.

Ông Phan Huy Ngọc yêu cầu phải giám sát chặt chẽ hoạt động vận hành của các nhà máy, đồng thời xây dựng lại quy trình vận hành hồ chứa thủy điện cho phù hợp với điều kiện thực tế, đảm bảo an toàn cho hạ du.

Đặc biệt, Chủ tịch tỉnh đã giao Sở Công thương và Sở Tài chính nghiên cứu, đề xuất tạm dừng chấp thuận đầu tư, điều chỉnh đầu tư các dự án thủy điện mới trên địa bàn.

Đây được xem là một động thái mạnh mẽ, cho thấy sự nhìn nhận nghiêm túc về vai trò của thủy điện trong các vấn đề lũ lụt hiện nay.

Tỉnh Tuyên Quang mong muốn Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam tiếp tục hỗ trợ, đánh giá đúng nguyên nhân để đề xuất các giải pháp căn cơ, hướng tới phát triển bền vững.