Rễ cây “đội lốt” nhân sâm, không ngờ cũng là “bảo vật”

Bạn có thấy chùm quả chín mọng này rất ngon mắt không? Đừng vội để vẻ ngoài của nó đánh lừa, bởi loại quả này hoàn toàn không thể ăn được.

Đây là quả của cây thương lục, hay còn gọi là sơn la bạc, kim thất lương, trưởng bất lão, tên khoa học là Phytolacca acinosa Roxb.

Đây là giống cây thân thảo sống lâu năm, cao khoảng 1,5m. Cây cho quả có hình dáng và màu sắc khá giống chùm nho, rễ củ mập mạp khá giống củ nhân sâm nên dễ khiến nhiều người bị nhầm lẫn. 

Loài thực vật này có nguồn gốc từ Bắc Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc, mới di thực vào Việt Nam. Hiện tại, cây đang được trồng ở một số tỉnh thành nước ta.

Cây thương lục có vị đắng, tính hàn và có độc. Tuy nhiên, cây lại được dùng như một vị dược liệu trong Đông y.

Cụ thể, phần rễ được dùng làm dược liệu, có thể thu hoạch sau 6–7 tháng kể từ khi trồng. Rễ sau khi rửa sạch, cắt bỏ bớt rễ con sẽ được đem phơi ở nơi râm mát cho rễ khô lại. Sau đó, có thể đem rễ thương lục ngâm với mật ong và rượu 40° để có mùi giống nhân sâm, sau đó sấy hoặc phơi khô dùng dần. 

Trong Đông y, thương lục có nhiều công dụng cho sức khỏe như hỗ trợ lợi tiểu, trị đau cổ, phù nề, khó thở, đầy tức ngực bụng, viêm loét cổ tử cung, xơ gan cổ trướng, đại tiểu tiện không thông… Hoặc, cũng có thể dùng cây đắp ngoài da để chữa mụn nhọt sưng đau. 

Ở Trung Quốc, rễ thương lục cũng có giá trị dược liệu tương tự, tuy nhiên lưu ý dùng quá liều có thể gây ngộ độc.

Đặc biệt tại xứ Trung, người ta còn dùng thương lục như một loại thuốc trừ sâu tự nhiên. Quả thương lục chín được giã nát, sau đó đổ vào trong nước để diệt sán máng và ốc sên dưới nước.

Ngoài ra, cây còn được dùng để giữ đất và nước nhờ đặc tính rễ mọc sâu, giúp ngăn chặn xói mòn, đồng thời tạo ra mạng lưới giúp nước mưa thấm xuống tầng sâu và bổ sung cho mạch nước ngầm. Phần thân và lá còn có thể dùng làm phân xanh tự nhiên. 

Hiện tại ở Việt Nam, bạn có thể mua rễ thương lục với giá khoảng 160.000đ/kg. Ở Trung Quốc, giá rễ thương lục dao động từ 22 - 100 NDT (79.000 - 360.000đ)/kg tùy chất lượng và nguồn gốc.