Yên Châu vươn lên nhờ OCOP

Từ Sơn La, ngược theo Quốc lộ 6, tuyến đường huyết mạch nối Thủ đô Hà Nội với miền Tây Bắc, chúng tôi tìm về xã Yên Châu (Sơn La) vùng đất được mệnh danh là “xứ sở của chuối ngọt, xoài thơm”.

Đây không chỉ là quê hương của nhiều sản vật nổi tiếng mà còn là nơi cư của các dân tộc Thái, Mông, Kinh, Mường…, tạo nên bức tranh đa sắc màu về văn hóa, lao động và sản xuất.

Những năm gần đây, Yên Châu đã vươn mình mạnh mẽ nhờ phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Trên những triền đồi xưa kia chỉ trồng ngô, sắn giá trị thấp, nay phủ xanh bởi chuối, xoài, nhãn, cà phê. Không ít hộ nông dân đã trở thành những “doanh nghiệp nông dân”, tự tin đưa sản phẩm tham gia OCOP, khẳng định thương hiệu trên thị trường.

Dừng chân tại tiểu khu Huổi Hẹ, xã Yên Châu, chúng tôi ghé thăm Hợp tác xã (HTX) Tây Bắc. Căn phòng trưng bày gọn gàng với những gói chuối sấy giòn, tỏi đen Diệp Bách,… khiến khách phương xa như chúng tôi vừa tò mò vừa thích thú.

Năm 2025, HTX có 2 sản phẩm mới được cấp giấy chứng nhận đạt sản phẩm OCOP 4 sao là tỏi đen Diệp Bách và chè shan tuyết Ôn Ốc. Ngoài ra, HTX có 10 sản phẩm được chứng nhận đạt sản phẩm OCOP 3 sao. HTX đã xây dựng thành công thương hiệu nông sản tỏi đen Diệp Bách được nhiều khách hàng ưa chuộng.

Chị Nguyễn Thị Yến Linh, Giám đốc HTX Tây Bắc, chia sẻ: Tham gia OCOP, chúng tôi đặc biệt chú trọng chất lượng và an toàn thực phẩm. HTX hiện có 16 máy làm tỏi đen, mỗi tháng sản xuất khoảng 8 tấn, giá bán ổn định 400 nghìn đồng/kg. Sản phẩm không chỉ tiêu thụ trong tỉnh mà còn vươn tới TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng, Thanh Hóa… Mỗi năm, doanh thu đạt từ 2,5 đến 3 tỷ đồng. Đây là động lực lớn để HTX mở rộng quy mô và khẳng định vị thế trên thị trường.

Niềm vui ấy đã lan tỏa đến từng hộ dân trên địa bàn xã, Chị Lò Thị Phương, dân tộc Thái, ở xã Yên Châu, tỉnh Sơn La chia se: Trước đây, gia đình tôi trồng tỏi chỉ bán cho thương lái, giá bấp bênh, có lúc rẻ đến nản lòng. Nhưng nay, được HTX thu mua ổn định, bà con yên tâm sản xuất, không lo đầu ra. Cuộc sống gia đình tôi khấm khá hơn hẳn.

Khẳng định thương hiệu nông sản Yên Châu

Không chỉ HTX Tây Bắc, nhiều đơn vị, hộ kinh doanh khác trên địa bàn xã Yên Châu cũng góp sức vào hành trình xây dựng thương hiệu OCOP. Đến nay, Yên Châu đã có 16 sản phẩm được công nhận, trong đó có 3 sản phẩm đạt OCOP 4 sao: tỏi đen Diệp Bách, chè shan tuyết Ôn Ốc, tỏi đen Hoshi; còn lại là các sản phẩm 3 sao của HTX Tuổi trẻ 26/3, Công ty TNHH Bảo Gia 26, HTX Nông nghiệp Quyết Thắng Na Xanh và hộ kinh doanh Lường Thị Như Huệ.

Đằng sau mỗi sản phẩm là sự thay đổi căn bản trong tư duy sản xuất. Nông dân không còn sản xuất manh mún, tự phát mà đã tiếp cận khoa học kỹ thuật, chú trọng chế biến sâu, cải tiến mẫu mã. Những gói chuối sấy, những hộp tỏi đen không chỉ ngon mà còn “đẹp mắt, đẹp lòng” người tiêu dùng.

Ông Đoàn Xuân Ngọc, Chủ tịch UBND xã Yên Châu, tỉnh Sơn La thông tin: Chúng tôi định hướng HTX, doanh nghiệp, hộ dân không ngừng nâng cao chất lượng, tạo sự khác biệt cho sản phẩm. Đồng thời hỗ trợ ứng dụng công nghệ chế biến, thiết kế bao bì chuyên nghiệp, quảng bá trên sàn thương mại điện tử, tham gia hội chợ, triển lãm… Mục tiêu cuối cùng là nâng cao thu nhập và đưa nông sản Yên Châu vươn xa.

Có thể nói, OCOP đã trở thành “chìa khóa” để Yên Châu mở ra hướng đi mới. Từ những quả chuối, củ tỏi, sản phẩm nông nghiệp nơi đây đã khoác lên mình giá trị gia tăng cao hơn, vừa giữ gìn bản sắc núi rừng Tây Bắc, vừa đáp ứng nhu cầu thị trường.

Sản phẩm chế biến từ nguyên liệu địa phương được ưu tiên phát triển để tạo sự khác biệt. Tỏi đen Diệp Bách, chè shan tuyết Ôn Ốc, chuối sấy giòn… không chỉ là nông sản, mà còn là câu chuyện văn hóa, con người Yên Châu, đáng tự hào và đáng trân trọng.

Trên những nẻo đường thơm hương chuối chín, thấy bà con tất bật chuẩn bị hàng hóa gửi đi khắp mọi miền, chúng tôi càng tin rằng: Với sự chung sức đồng lòng, với quyết tâm nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, Yên Châu sẽ ngày càng khẳng định vị thế là “thủ phủ” nông sản đặc trưng, không chỉ của Sơn La mà còn của cả vùng Tây Bắc. Góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.