Sơn La - “thủ phủ” cây ăn quả vùng Tây Bắc

Ngược theo Quốc lộ 6, chúng tôi về với Sơn La, mảnh đất nơi đồng bào Thái, Mông, Kinh, Mường, La Ha, Sinh Mun, Dao,… cùng nhau sinh sống và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống.

Dọc hai bên đường, bạt ngàn vườn cây ăn quả trải dài trên các triền đồi, vạt núi, trĩu trịt quả chín. Hình ảnh no ấm ấy là minh chứng cho bước chuyển mình của nông nghiệp Sơn La trên hành trình phát triển xanh, bền vững, góp phần nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại Hợp tác xã Mé Lếch (xã Mai Sơn), không khí lao động rộn ràng. Người thì thu hái na, người lựa chọn kỹ từng quả để đóng thùng chuẩn bị vận chuyển đi tiêu thụ..., ai nấy cũng tất bật nhưng ánh mắt đều ánh lên niềm vui được mùa.

Ông Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc Hợp tác xã Mé Lếch vui mừng chia sẻ: HTX trồng hơn 300 ha na dai, na Thái, na Đài Loan vị dứa và sầu riêng. Tất cả đều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, mỗi năm đạt khoảng 250 tấn, bán tại vườn 40.000 – 45.000 đồng/kg. Ngoài thương lái, chúng tôi còn liên kết công ty truyền thông để livestream bán hàng, mỗi ngày tiêu thụ thêm khoảng 1 tấn.

Na bén rễ đất Mai Sơn từ những năm 1990, hiện nay toàn xã có hơn 500 ha, sản lượng trên 7.500 tấn/năm. Để đạt năng suất cao, bà con áp dụng đồng bộ kỹ thuật: chọn giống tốt, đốn tỉa tạo tán, sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học, đặc biệt là kỹ thuật thụ phấn nhân tạo, giúp tăng năng suất hơn 30%. Nhờ vậy, quả na đạt trọng lượng 0,8-1,3kg, mẫu mã sáng đẹp, được tiêu thụ mạnh tại siêu thị, cửa hàng trái cây sạch và chợ đầu mối.

Ông Nguyễn Anh Thu, Phó Chủ tịch UBND xã Mai Sơn cho biết: Na phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương, nhất là các vạt đồi dốc. Xã đang phối hợp ngành nông nghiệp quy hoạch vùng chuyên canh, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân và vận động các hộ liên kết sản xuất, xây dựng thương hiệu bền vững cho Na Mai Sơn.

Từ những mùa quả ngọt đã đem lại sự khởi sắc rõ rệt cho cuộc sống người dân. Ngày càng có nhiều ngôi nhà kiên cố được người dân đầu tư xây dựng. Con em nông dân có điều kiện học hành đầy đủ, đời sống vật chất và tinh thần của bà con dồng bào các dân tộc Sơn La ngày càng nâng cao.

Định hướng nông nghiệp xanh, bền vững

Không chỉ có na, Sơn La ngày nay còn nổi tiếng với nhãn, xoài, mận hậu, cam, bưởi... tạo nên danh xưng “thủ phủ cây ăn quả” của Tây Bắc. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La, đến năm 2025, diện tích cây ăn quả và cây sơn tra đạt hơn 84.500 ha, sản lượng gần 470.000 tấn, tăng hơn 39% so với năm 2020.

Tỉnh Sơn La đã cấp 216 mã số vùng trồng với diện tích gần 3.000 ha, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Đồng thời, 29 sản phẩm nông sản đã được bảo hộ sở hữu trí tuệ, trong đó có 3 sản phẩm đạt chỉ dẫn địa lý, nâng cao giá trị thương hiệu trái cây Sơn La.

Đặc biệt, Sơn La đã xây dựng 9 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giúp nông dân tiếp cận kỹ thuật tiên tiến, sản xuất an toàn, bền vững và giảm thiểu tác động môi trường.

Một trong những đột phá là tỉnh Sơn La xây các nhà máy chế biến hoa quả, áp dụng giống mới, hệ thống tưới tiết kiệm, phân bón hữu cơ và biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp.

Song song, Sơn La phát triển nông nghiệp tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm nông sản để sản xuất phân hữu cơ, thức ăn chăn nuôi, giảm thiểu ô nhiễm. Các chính sách hỗ trợ phân hữu cơ, thuốc sinh học, giống cây bản địa chất lượng cao cũng được đẩy mạnh.

Mục tiêu đến năm 2030, diện tích cây ăn quả toàn tỉnh đạt trên 90.000 ha, tăng tỷ lệ sản lượng đưa vào chế biến sâu, tạo sản phẩm giá trị gia tăng, đủ sức cạnh tranh quốc tế.

Những mùa quả ngọt hôm nay không chỉ là sản phẩm của đất và trời, mà còn là thành quả của ý chí, khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc Sơn La, góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Phát triển cây ăn quả xanh, bền vững không chỉ đơn thuần là tăng năng suất, sản lượng, mà còn là con đường giữ gìn môi trường sinh thái, tạo sinh kế ổn định và nâng cao đời sống cho cho đồng bào dân tộc thiểu số. Khi những sản phẩm trái cây mang thương hiệu Sơn La vươn ra thế giới, khẳng định vị thế và niềm tự hào của "thủ phủ trái cây" vùng Tây Bắc.