Xã mới, thách thức cũ

Xã Sín Chải, tỉnh Điện Biên được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba xã Lao Sả Phình, Sín Chải và Tả Sìn Thàng. Việc sáp nhập mở ra cơ hội tinh gọn bộ máy, tập trung nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, song cũng đặt ra không ít thách thức cho chính quyền địa phương khi phần lớn diện tích tự nhiên là núi đá, rất khó canh tác nông nghiệp. Tuy nhiên, bằng những bước đi thận trọng nhưng quyết liệt trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, Sín Chải đang từng bước mở ra hướng đi mới, giúp người dân từng bước thoát nghèo, vươn lên ổn định cuộc sống.

Theo ông Trần Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Sín Chải, đây là một xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Điện Biên. “Lãnh đạo xã luôn trăn trở làm sao để tìm được hướng đi phù hợp, giúp người dân thoát nghèo bền vững. Điều kiện tự nhiên không cho phép chúng tôi áp dụng máy móc các mô hình sản xuất từ nơi khác”, ông Sơn chia sẻ.

Hiện nay, toàn xã có trên 1.600ha trồng ngô, loại cây trồng truyền thống gắn bó với đồng bào nhiều thế hệ. Tuy nhiên, sản lượng ngô thu được rất thấp. Nguyên nhân là mặc dù diện tích trồng lớn, nhưng diện tích canh tác thực tế lại rất ít, vì phần lớn là đất đá xen kẽ. Người dân phải trồng ngô “chen đá”, cây sinh trưởng kém, năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không đáng kể.

Trước thực trạng đó, lãnh đạo xã Sín Chải đã nhiều lần khảo sát thực địa, đánh giá độ cao, thổ nhưỡng, khí hậu để tìm loại cây trồng phù hợp. Qua quá trình nghiên cứu, xã nhận thấy một số khu vực có điều kiện tương đồng với vùng trồng cà phê ở các xã khác như Tuần Giáo, Mường Ảng.

Từ đó, ý tưởng đưa cây cà phê vào trồng thử nghiệm tại Sín Chải được hình thành. “Chúng tôi không thể làm theo phong trào hay nóng vội. Mọi quyết định đều phải dựa trên điều kiện thực tế và sự đồng thuận của người dân”, ông Sơn nhấn mạnh.

Tận dụng nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia, xã đã tổ chức các đoàn công tác đưa người dân đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm trồng cà phê tại Tuần Giáo và Mường Ảng, những địa phương đã thành công với loại cây này. Qua những chuyến đi thực tế, người dân được tận mắt chứng kiến hiệu quả kinh tế mà cây cà phê mang lại, từ đó dần thay đổi nhận thức, tập quán canh tác.

Thay đổi từ nhận thức của người dân

Không chỉ đi tham quan học hỏi, nhiều lao động tại Sín Chải còn từng đi làm thuê, hái cà phê tại các địa phương khác. Chính trải nghiệm thực tế đó đã giúp họ có cái nhìn rõ hơn về giá trị của cây cà phê so với các loại cây trồng truyền thống như lúa, ngô.

Sau các chuyến tham quan, xã tổ chức họp dân, họp bản để tuyên truyền, phân tích rõ lợi ích kinh tế, kỹ thuật trồng, chăm sóc cà phê, đồng thời lắng nghe ý kiến, băn khoăn của người dân. Cách làm dân chủ, công khai đã tạo được sự đồng thuận cao trong cộng đồng.

“Người dân phải hiểu, phải tin thì mới làm. Khi họ tự nguyện đăng ký tham gia thì mô hình mới có thể thành công”, ông Sơn chia sẻ thêm.

Theo kế hoạch, trong năm 2026, xã Sín Chải sẽ tập trung trồng khoảng 100ha cây cà phê tại các bản như Páo Tỉnh Làng 1, Páo Tỉnh Làng 2, Háng Khúa… Đây đều là những khu vực đã được đánh giá phù hợp về độ cao và thổ nhưỡng. Hiện tại cây giống đã được bà con trong các bản gieo ươm, để chuẩn bị trồng vào tháng 5 – 6/2026.

“Chúng tôi xác định làm từng bước, có đánh giá hiệu quả cụ thể rồi mới triển khai nhân rộng. Không chạy theo số lượng mà bỏ qua chất lượng”, Chủ tịch UBND xã Sín Chải khẳng định.

Song song với việc phát triển cây cà phê, xã cũng đặc biệt quan tâm đến công tác quản lý chăn nuôi. Một trong những thách thức lớn hiện nay là tình trạng gia súc thả rông, dễ gây phá hoại diện tích cây trồng mới.

Để khắc phục, chính quyền xã sẽ vận động người dân xây dựng quy chế chăn thả, từng bước thay đổi thói quen thả rông gia súc, bảo vệ diện tích cà phê mới trồng, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Là một trong những hộ dân đăng ký tham gia trồng cà phê, anh Hạng A Chứ, thôn Páo Tỉnh Làng 1, chia sẻ: “Tôi đi hái cà phê thuê nhiều năm ở Mường Ảng, thấy rõ cây cà phê đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn so với trồng lúa, trồng ngô. Nhiều lần tôi cũng nghĩ đến việc mang cây cà phê về trồng ở Sín Chải, nhưng không biết kỹ thuật, cũng không chắc cây có sống được không”. Khi biết xã có dự án trồng cà phê, lại được hỗ trợ kỹ thuật và giống cây, anh Chứ đã mạnh dạn động viên bố mẹ tham gia. “Có sự hướng dẫn của cán bộ, lại thấy nhiều hộ cùng làm nên gia đình tôi rất yên tâm”, anh Chứ nói.

Dù còn nhiều khó khăn phía trước, song việc mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thử nghiệm những mô hình mới phù hợp với điều kiện tự nhiên đang mở ra hy vọng thoát nghèo cho xã Sín Chải. Cây cà phê được kỳ vọng không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định, mà còn góp phần thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân vùng cao.

“Con đường phía trước còn dài, nhưng chúng tôi tin rằng nếu làm đúng hướng, có sự đồng lòng của người dân thì Sín Chải sẽ từng bước thoát nghèo, phát triển bền vững”, ông Trần Văn Sơn khẳng định.