Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động xóa bỏ hủ tục ở Mường Kim

Được thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 xã của huyện Than Uyên cũ: Mường Kim, Tà Mung, Tà Hừa, Pha Mu, xã Mường Kim mới có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp, du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng.

Mở đầu câu chuyện với phóng viên Báo NTNN/Dân Việt/Trang Trại Việt điện tử, bà Nguyễn Thị Việt Hà – Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội xã Mường Kim, phấn khởi cho biết: “Mường Kim là vùng đất giàu truyền thống văn hóa – lịch sử, là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào các dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú. Mường Kim cũng là nơi ra đời Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Lai Châu.

Phát huy truyền thống cách mạng, đồng bào các dân tộc trong xã luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng xây dựng quê hương, giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc trong xã ngày càng cải thiện, nâng cao”.

Qua câu chuyện với Trưởng phòng Văn Hóa – Xã hội xã Mường Kim, được biết: Mặc dù có nhiều nỗ lực trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, song trong đời sống của đồng bào các dân tộc nơi đây vẫn còn một số hủ tục, tập quán lạc hậu cần phải loại bỏ.

Nghị quyết số 15-NQ/TU của Tỉnh ủy Lai Châu về “Xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu, giai đoạn 2024-2030” “ra đời” được ví như “kim bài khai tử” các hủ tục, tập quán lạc hậu ra khởi đời sống đồng bào các dân tộc trong tỉnh.

Để đưa Nghị quyết số 15 của Tỉnh ủy Lai Châu vào cuộc sống, cùng với việc ban hành các quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, kế hoạch thực hiện Nghị quyết trên địa bàn xã, Đảng ủy, chính quyền xã Mường Kim đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc tuyên truyền, vận động, góp phần nâng cao nhận thức cho người dân các bản về tầm quan trọng của Nghị quyết cũng như những ảnh hưởng tiêu cực của các hủ tục, tập quán lạc hậu đến đời sống của bà con.

Ông Vũ Văn Nội - Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho hay: Muốn xóa bỏ hoàn toàn các hủ tục, tập quán lạc hậu ra khỏi đời sống đồng bào các dân tộc trong xã, đòi hỏi phải có sự nỗ lực, kiên trì và quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Bởi lẽ, nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu đã bám rễ sâu trong đời sống của đồng bào các dân tộc trên địa bàn từ nhiều năm qua. Nhận thức rõ điều đó, Mường Kim đã triển khai công tác tuyên truyền một cách đồng bộ, quyết liệt, mang lại hiệu quả rõ rêt.

"Việc tuyên truyền được triển khai thường xuyên, không chỉ qua các hội nghị mà còn qua hệ thống loa truyền thanh ở bản, băng rôn, khẩu hiệu và đặc biệt là phát huy vai trò của Internet và mạng xã hội" - ông Nội chia sẻ.

Theo Chủ tịch UBND xã Mường Kim, công tác tuyên truyền, quán triệt thực hiện Nghị quyết số 15 của Tỉnh ủy Lai Châu được xã Mường Kim đẩy mạnh, không chỉ đa dạng về hình thức, mà nội dung tuyên truyền cũng rất cụ thể, rõ ràng. Các phòng chuyên môn, các tổ chức đoàn thể của xã thường xuyên tăng cường cán bộ xuống các bản, tổ chức tuyên truyền tập trung vào 2 nội dung, đó là: Tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, các mô hình, gương điển hình tiên tiến; phân tích rõ những hạn chế, bất cập của các hủ tục, tập quán lạc hậu ảnh hưởng đến nếp sống văn hóa mới.

Các buổi truyền thông chuyên đề như "Phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết", "Xây dựng nếp sống văn minh trong cưới hỏi, ma chay" hay "Nói không với thả rông gia súc" cũng được xã Mường Kim đẩy mạnh, tạo ra sự lan tỏa sâu rộng, đánh thức ý thức tự giác của người dân.

“Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhận thực của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong xã về việc xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh đã có sự thay đổi rõ rệt” – ông Nội khẳng định.

Chung tay xây dựng nếp sống văn minh

Để tạo sự đồng thuận trong nhân dân, xã Mường Kim đã tiến hành rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy ước, hương ước của 43 bản. Đây là một bước đi căn cơ, biến Nghị quyết của Đảng thành "luật làng" do chính người dân tham gia xây dựng và giám sát. Trước khi chỉnh sửa, bổ sung quy ước, hương ước của các bản, xã Mường Kim đã tổ chức đối thoại, lấy ý kiến cộng đồng. Qua đó tạo được sự đồng thuận, nhất trí cao của bà con các bản trong quá trình thực hiện.

Theo đó, 43/43 bản trong xã đã xác định và đưa vào quy ước những hủ tục cần xóa bỏ. Xã Mường Kim xác định có 6 nội dung hủ tục chính, đó là: Tảo hôn, không đăng ký kết hôn; hủ tục đám tang (làm ma) tốn kém, kéo dài ngày, mất vệ sinh; hủ tục cưới xin còn tốn kém kéo dài; tự sinh con tại nhà; thả rông gia súc; mời thầy mo, thầy cúng đến nhà để cúng chữa bệnh nhưng không đưa đi bệnh viện.

Bản Ngã ba là một trong những bản đi đầu trong việc xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh ở xã Mường Kim. Bản Ngã ba có hơn 140 hộ đồng bào Thái, Kinh cùng sinh sống.

Anh Lường Văn Phúc – Trưởng bản Ngã ba cho biết: Hủ tục viếng vòng hoa, bức trướng trong đám tang của đồng bào Thái trong bản tồn tại từ bao đời nay. Mỗi khi gia đình nào trong bản có việc hiếu, bà con trong bản lại mang vòng hoa, bức trướng đến viếng. Việc này gây tốn kém đến kinh tế của người dân. Khi xã Mường Kim triển khai thực hiện Nghị quyết số 15 của Tỉnh ủy Lai Châu, bản đã họp dân, đưa hủ tục này vào trong quy ước, hương ước của bản để bà con cùng thực hiện.

“Qua công tác tuyên truyền, vận động, bà con trong bản đã nhận thức được sự lãng phí, tốn kém khi viếng nhiều vòng hoa, bức trướng và quyết tâm loại bỏ. Đến nay, bản đã hoàn toàn xóa bỏ hủ tục viếng nhiều vòng hoa, bức trướng trong đám tang. Người dân trong bản cùng nhau thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng bản ngày càng giàu đẹp” – Trưởng bản Ngã ba vui vẻ nói.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính sự cùng với sự đồng thuận, tích cực hưởng ứng của bà con các dân tộc trên địa bàn, tính đến năm 2025, xã Mường Kim đã xóa bỏ hoàn toàn 2/6 hủ tục, đó là: Tảo hôn, không đăng ký kết hôn và mời thầy mo, thầy cúng để cúng chữa bệnh.

Các hủ tục còn lại cũng có sự chuyển biến mạnh mẽ. 36 bản trong xã đã xóa bỏ hủ tục đám tàng tốn kém, kéo dài; 39 bản trong xã đã xóa bỏ hủ tục cưới xin tốn kém, kéo dài… Đặc biệt, đến nay đã có 36/43 bản trong xã xóa bỏ hoàn toàn các hủ tục, đưa Mường Kim trở thành điểm sáng của tỉnh Lai Châu trong phong trào xây dựng nếp sống văn minh.