Nguyên nhân phát sinh dịch tả lợn Châu Phi

Ngày 18/7/2025, UBND tỉnh Tuyên Quang đã ban hành văn bản số /UBND-KTN về việc tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, tính đến ngày 15/7/2025, bệnh dịch tả lợn Châu Phi (DTLCP) đã xảy ra tại 74 hộ, 34 thôn thuộc 17 xã trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Tổng số lợn mắc bệnh bắt buộc phải tiêu hủy 727 con, khối lượng tiêu hủy là 34.898,5kg.

Nguyên nhân chủ yếu là do chính quyền một số xã, cơ quan chuyên môn chưa quan tâm, tập trung chỉ đạo, giám sát, hướng dẫn công tác phòng chống dịch bệnh động vật nói chung, trong đó có bệnh dịch tả lợn Châu Phi.

Các hộ chăn nuôi lợn chưa chủ động thực hiện nghiêm các biện pháp vệ sinh thú y chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học (đặc biệt là các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ); khi lợn bị bệnh, chết không báo chính quyền địa phương. Đã có hiện tượng bán chạy lợn ốm, vứt xác lợn chết ra sông, suối, mương nước làm lây lan dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường.

Việc tiêm vắc xin phòng bệnh dịch tả lợn Châu Phi chưa được người chăn nuôi chủ động thực hiện; diễn biến tình hình thời tiết phức tạp gây bất lợi cho sức khỏe vật nuôi, là điều kiện thuận lợi cho các loại mầm bệnh phát sinh và lây lan. Nguy cơ bệnh dịch tả lợn Châu Phi tiếp tục lây lan ra diện rộng trong thời gian tới là rất cao.

Để khẩn trương bao vây, khống chế, không để bệnh dịch tả lợn Châu Phi lây lan diện rộng, Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang chỉ đạo và giao trách nhiệm đối với UBND các xã, phường chưa xảy ra bệnh dịch tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện biện pháp phòng, chống bệnh dịch.

Chủ động giám sát dịch bệnh trên vật nuôi để phát hiện sớm, kịp thời cảnh báo, xử lý dứt điểm, đảm bảo đúng quy định khi dịch bệnh mới được phát hiện ở phạm vi nhỏ lẻ. Xử lý nghiêm các trường hợp không báo cáo dịch bệnh, bán chạy, giết mổ động vật mắc bệnh, động vật nghi mắc bệnh, vứt xác động vật ra môi trường dẫn đến lây lan dịch bệnh.

Tuyên truyền, vận động người chăn nuôi tự chủ động kinh phí để mua vắc xin tiêm phòng bệnh dịch tả lợn Châu Phi theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Xem xét bố trí ngân sách của xã, phường để mua vắc xin hỗ trợ tiêm phòng bệnh dịch tả lợn Châu Phi cho đàn lợn trên địa bàn (nếu có).

Tăng cường công tác kiểm soát và quản lý chặt chẽ lợn, sản phẩm từ lợn nhập, vận chuyển, trung chuyển từ nơi khác vào địa bàn quản lý đảm bảo theo quy định; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật.

Tổ chức thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức về tính chất nguy hiểm của bệnh dịch tả lợn Châu Phi, nguy cơ dịch bệnh tái phát, lây lan, các biện pháp phòng dịch bệnh và sử dụng vắc xin dịch tả lợn Châu Phi.

Hướng dẫn người chăn nuôi thực hiện các biện pháp phòng bệnh như vệ sinh, tiêu độc, khử trùng, chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học; đẩy mạnh xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh động vật.

Đối với các xã biên giới phối hợp với các lực lượng chức năng tại khu vực biên giới tăng cường tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật, đặc biệt là lợn, sản phẩm từ lợn trên tuyến biên giới.

Tổ chức thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho người dân khu vực biên giới trong công tác phòng, chống dịch, sự nguy hiểm của dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi và tác hại khi buôn bán, vận chuyển động vật, sản phẩm động vật không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc.

Khống chế không để bệnh dịch tả lợn Châu Phi lây lan diện rộng

Đối với xã, phường đang xảy ra dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi, khẩn trương triển khai các giải pháp khống chế không để bệnh dịch tả lợn Châu Phi lây lan diện rộng. Cần tập trung chỉ đạo thực hiện quyết liệt các biện pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi, cụ thể như: Thực hiện nghiêm việc công bố dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi khi có đủ điều kiện công bố và dịch bệnh xảy ra trong phạm vi xã theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 26 Luật Thú y (được quy định tại khoản 2 Điều 7 Mục 1 Chương II Nghị định số 131/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý Nhà nước thuộc trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch cấp xã, giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên trực tiếp xuống cơ sở kiểm tra, giám sát tình hình dịch bệnh; chỉ đạo, đôn đốc thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện ngay tại cơ sở.

Thành lập Tổ phản ứng nhanh phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi cấp xã bám, nắm địa bàn; tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, vận chuyển lợn và các sản phẩm từ lợn không đúng quy định; vứt xác lợn và các sản phẩm từ lợn ra môi trường làm lây lan dịch bệnh.

Thành lập Tổ thống kê và tiêu huỷ lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh dịch tả lợn Châu Phi cấp xã để thống kê lập biên bản xác định cụ thể số hộ chăn nuôi có lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh dịch tả lợn Châu Phi; số lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh, số lợn chết; khối lượng lợn chết, lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh; tổ chức tiêu huỷ lợn chết, lợn mắc bệnh, lợn nghi mắc bệnh dịch tả lợn Châu Phi trong vùng dịch, vùng uy hiếp.

Chủ động sử dụng kinh phí, vật tư, trang thiết bị tại chỗ để tổ chức công tác phòng, chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi đảm bảo kịp thời, hiệu quả, khống chế và dập tắt ổ dịch trong thời gian ngắn nhất.

Đối với việc xử lý ổ dịch, tiêu hủy bắt buộc lợn, yêu cầu các xã, phường chỉ đạo các tổ, thôn thực hiện việc tiêu hủy phải đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo không làm lây lan dịch bệnh do công tác xử lý tiêu hủy không đảm bảo (chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ vật tư, trang bị bảo hộ đầy đủ cho lực lượng tham gia tiêu hủy, hóa chất, vôi bột để xử lý ổ dịch,...). Tổng vệ sinh, phun thuốc khử trùng, tiêu độc bằng vôi bột, hóa chất... để tiêu diệt mầm bệnh, giải quyết dứt điểm các ổ dịch, không để phát sinh ổ dịch mới.

Đối với việc quản lý vận chuyển lợn, sản phẩm của lợn vào địa bàn phải được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, nghiêm ngặt. Tuyệt đối không để tình trạng vận chuyển lợn và sản phẩm của lợn vào địa bàn không có giấy tờ hợp lệ theo quy định. Giao cho lực lượng Công an, liên ngành có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật.

Thực hiện rà soát, quản lý chặt chẽ các hộ kinh doanh, giết mổ lợn trên địa bàn theo quy định; tiếp tục thực hiện tốt công tác kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y tại các cơ sở giết mổ thuộc địa bàn quản lý.

Khẩn trương rà soát, thống kê tổng đàn lợn hiện có; khoanh vùng dịch bệnh và xây dựng kế hoạch, phương án bố trí nguồn lực để tổ chức đồng bộ các giải pháp chống dịch. Xem xét bố trí ngân sách của xã, phường để thực hiện các giải pháp phòng bệnh DTLCP cho đàn lợn trên địa bàn; hướng dẫn người chăn nuôi tiêm vắc xin phòng bệnh DTLCP cho đàn lợn chưa mắc bệnh trên địa bàn xã.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức, nhất là qua hệ thống đài truyền thanh cơ sở về tính chất nguy hiểm của bệnh dịch tả lợn Châu Phi, nguy cơ dịch bệnh tái phát, lây lan và các biện pháp phòng, chống dịch...