Bỏ ngô trồng cây ăn quả
Huyện Yên Châu có hơn 24.000ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có đến hơn 2/3 diện tích là đất dốc bạc màu. Trước năm 2015, thu nhập chính của người dân huyện Yên Châu là từ sản xuất ngô, lúa. Cây ngô, cây lúa vốn được xem là những cây trồng chủ lực của huyện ở thời điểm đó. Diện tích trồng ngô của cả huyện có năm lên đến hơn 17.000ha, chủ yếu là đất dốc. Cây ngô tưởng chừng như khó có thể thay thế được trên đất này. Thế rồi, do trồng ngô nhiều năm liền, lại thiếu sự đầu tư, nên diện tích đất đồi của huyện ngày càng trở nên bạc màu. Sản lượng ngô trong huyện cũng vì thế mà giảm sút.
Trong lộ trình phát triển cây ăn quả trên đất dốc, huyện Yên Châu xác định nhãn là một trông những cây trồng chủ lực.
Cùng với sự sụt giảm về năng suất, thì giá bán sản phẩm ngô ra thị trường vào những năm 2013, 2014 cũng giảm mạnh, khiến người trồng ngô ở Yên Châu lao đao. Lúc này, nhiều người dân ở Yên Châu không còn "mặn mà" với cây ngô nữa. "Quay lưng" lại với cây ngô, song nhiều người dân không biết đưa cây trồng nào vào thay thế, nên đành "ngậm ngùi" để đất trống. Đây cũng là tình trạng chung của tỉnh Sơn La, chứ không riêng có ở Yên Châu.
Năm 2016, Tỉnh ủy Sơn La đã đề ra chủ trương phát triển cây ăn quả trên đất dốc. Chủ trương này đã mang đến cho "bức tranh" nông nghiệp của tỉnh Sơn La nói chung, huyện Yên Châu nói riêng những "gam màu" rực rỡ, tươi sáng hơn. Cây ăn quả "chạy" lên đất dốc, thay thế cây ngô, cây sắn, nhanh chóng phủ kín màu xanh trên đất này.
Đến thời điểm này, huyện Yên Châu có hơn ́8.800ha cây ăn quả.
Trò chuyện với phóng viên Báo NTNN/Dân Việt/Trang Trại Việt, ông Hà Như Huệ - Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, cho biết: "Đến thời điểm này, huyện Yên Châu đã giảm diện tích trồng ngô từ 17.000ha (năm 2014) xuống còn khoảng 10.000ha. Khoảng 7000ha đất dốc chỉ trồng ngô 1 vụ trước đây, đã được người dân chuyển sang cây trồng khác có giá trị kịnh tế cao hơn. Trong đó, diện tích trồng cây ăn quả các loại lên đến hơn 6000ha. Điều này cho thấy, chủ trương phát triển cây ăn quả trên đất dốc của Tỉnh ủy Sơn La là hoàn toàn đúng đắn. Chủ trương này đã được người dân huyện Yên Châu tích cực thực hiện, tạo nên phong trào trồng cây ăn quả rộng khắp các xã, bản".
Cây ăn quả phủ xanh đất dốc
Đời sống, thu nhập của người dân huyện Yên Châu được nâng lên đáng kể nhờ trồng cây ăn quả.
Theo ông Huệ, việc vận động người dân trong huyện đưa cây ăn quả lên đất dốc diễn ra khá suôn sẻ. Phần vì người dân không còn thiết tha với cây ngô nữa, phần vì một số diện tích cây ăn quả được người dân một số xã, bản trồng trước đó, bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Một số cây ăn quả như: Xoài, nhãn, mận hậu đã được người dân trong huyện trồng từ nhiều năm trước. Khi đó, người dân chủ yếu trồng giống nhãn cỏ, xoài tròn, xoài hôi ở những vùng đất thuận lợi, diện tích chưa tập trung. Diện tích cây ăn quả trên đất dốc cũng không nhiều. Một số hộ dân ở các bản: Pha Cúng (xã Lóng Phiêng), Lắc Kén (xã Tú Nang), Văng Lùng (xã Chiềng Hặc)... đã mạnh dạn ghép cải tạo lại vườn nhãn, vườn xoài bằng giống mới, đem lại giá trị kinh tế cao. Thấy có hiệu quả, nhiều hộ dân khác đã học theo.
Đất dốc Yên Châu xanh màu cây ăn quả.
Để thúc đẩy phong trào phát triển cây ăn quả trên đất dốc, huyện Yên Châu đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn phối hợp với các xã rà soát diện tích trồng cây lương thực kém hiệu quả. Trên cơ sở đó, huyện chỉ đạo các xã vận động người dân chuyển diện tích trồng ngô sang trồng cây ăn quả. Những cây ăn quả có lợi thế như: Xoài, nhãn, chuối, mận hậu... được huyện lựa chọn phát triển. Các chính sách hỗ trợ của tỉnh được huyện triển khai thực hiện có hiệu quả.
"Không chỉ được tham gia các lớp tập huấn về kĩ thuật trồng, chăm sóc cây ăn quả, nhiều hộ dân ở các xã, bản còn được đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm tại một số mô hình điển hình ngay trên địa bàn huyện. Được "mục sở thị" những vườn nhãn, vườn xoài phát triển xanh tốt và được hỗ trợ theo chính sách của tỉnh, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đưa cây ăn quả vào trồng trên đất dốc, thay thế cây ngô, cây sắn. Phong trào phát triển cây ăn quả trên đất dốc cũng nhờ đó mà lan rộng ra toàn huyện" – ông Huệ cho hay.
Cây xoài là một trong những cây trồng chủ lực của huyện Yên Châu.
Với ưu thế vượt trội về giá trị kinh tế so với các cây trồng khác, cây ăn quả nhanh chóng chiếm được "cảm tình" của người dân huyện Yên Châu. Từ năm 2016 đến nay, toàn huyện Yên Châu đã trồng mới được hơn 6300ha cây ăn quả các loại, nâng tổng diện tích cây ăn quả trên địa bàn lên hơn 8.800ha. Phần lớn diện tích trồng mới cây ăn quả các loại như: Nhãn, xoài, mận hậu... là được chuyển đổi từ diện tích trồng ngô trước đây. Trên địa bàn huyện Yên Châu đã hình thành nhiều vùng trồng cây ăn quả tập trung. Cây ăn quả không chỉ góp phần phủ xanh đất dốc, hạn chế sói mòn, sạt lở mà còn giúp người dân huyện Yên Châu thoát nghèo và từng bước làm giàu trên nương đồi bạc màu.