Tăng cường lực lượng cơ sở, phát huy hiệu quả “4 tại chỗ”

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên đã phát huy vai trò nòng cốt trong công tác tham mưu, xây dựng văn bản và tổ chức triển khai các nhiệm vụ PCCCR. Trong 9 tháng qua, đơn vị đã tham mưu ban hành 10 văn bản ở cấp Sở và UBND tỉnh, bao gồm 6 văn bản trình UBND tỉnh và 4 văn bản trình Sở Nông nghiệp và Môi trường.

Ngoài ra, Chi cục cũng ban hành 18 văn bản chuyên môn khác liên quan đến PCCCR, trong đó có 5 văn bản chỉ đạo trọng tâm, 1 kế hoạch, 1 chương trình làm việc và nhiều thông báo định kỳ, đột xuất.

Song song với đó, Chi cục đã chỉ đạo các Hạt Kiểm lâm khu vực phối hợp chặt chẽ với UBND các huyện, xã để triển khai công tác quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả, tạo nên một hệ thống chỉ đạo xuyên suốt, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở.

Một điểm sáng trong công tác PCCCR là việc kiện toàn lực lượng chữa cháy rừng tại cơ sở. Với phương châm “4 tại chỗ”, các lực lượng ngay tại thôn, bản có vai trò then chốt trong việc dập tắt đám cháy ngay từ khi mới phát sinh. Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh Điện Biên đã thành lập và công nhận 1.299 tổ đội PCCCR cấp thôn, bản, cùng 45 Ban Chỉ huy PCCCR cấp xã. Việc này góp phần đảm bảo năng lực ứng phó kịp thời với các tình huống cháy rừng, nhất là tại các khu vực rừng trọng điểm, địa bàn phức tạp.

Điện Biên đã ứng dụng hiệu quả công nghệ trong công tác dự báo và giám sát cháy rừng. Chi cục Kiểm lâm đã ban hành 8 thông báo dự báo cấp cháy rừng khi nguy cơ ở mức cao (cấp III, IV, V), giúp các địa phương chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa.

Đặc biệt, nhờ hệ thống theo dõi điểm cháy qua vệ tinh, trong 9 tháng đầu năm, ngành Kiểm lâm đã phát hiện 873 điểm có dấu hiệu cháy. Trong đó, 400 điểm nghi ngờ là cháy rừng đã được chuyển đến các Hạt Kiểm lâm để kiểm tra, xác minh và xử lý kịp thời, ngăn chặn hiệu quả nguy cơ lan rộng.

Giữ vững màu xanh của đại ngàn Tây Bắc

Ông Hà Lương Hồng, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên, cho biết: “Nhờ sự chủ động và kịp thời trong công tác phòng cháy chữa cháy, 9 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh chỉ xảy ra 2 vụ cháy rừng, giảm 20 vụ so với cùng kỳ năm 2024, tương đương giảm 90,9%. Diện tích rừng bị cháy là 0,72 ha, cũng giảm 95,93% so với năm trước”.

Hai vụ cháy xảy ra tại địa phương Tủa Chùa (cũ) và Mường Chà (cũ), trong đó diện tích rừng sản xuất bị cháy là 0,59 ha và rừng phòng hộ là 0,13 ha. Các đơn vị liên quan đã hoàn tất hồ sơ, xử lý nghiêm các đối tượng gây cháy theo đúng quy định của pháp luật.

Bước vào mùa khô 2025–2026, công tác bảo vệ rừng của tỉnh Điện Biên tiếp tục đứng trước nhiều thách thức, nhất là trước tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu và tình trạng người dân đốt rừng làm nương rẫy.

Với diễn biến thời tiết ngày càng cực đoan, hanh khô kéo dài, nắng nóng bất thường khiến nguy cơ cháy rừng tại nhiều địa phương như Mường Nhé, Nậm Pồ, Tủa Chùa, Mường Chà… có xu hướng tăng cao. Các cấp độ cảnh báo cháy được dự báo có thể đạt mức nguy hiểm (cấp IV) và cực kỳ nguy hiểm (cấp V), đòi hỏi hệ thống PCCCR phải ở mức sẵn sàng cao nhất.

Mặc dù đã được tuyên truyền nhiều năm, tình trạng người dân đốt nương làm rẫy vẫn là nguyên nhân tiềm ẩn gây cháy rừng phổ biến. Phần lớn các điểm cháy ghi nhận qua vệ tinh đều có liên quan đến hoạt động xử lý thực bì và canh tác nông nghiệp. Tình trạng lấn chiếm đất rừng để canh tác cũng đang đặt ra nhiều thách thức trong quản lý rừng bền vững.

Trước tình hình đó, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực, tập trung vào ba nhóm chính: Tăng cường cảnh báo và giám sát công nghệ: Hệ thống theo dõi điểm cháy vệ tinh sẽ tiếp tục được cập nhật liên tục, khoanh vùng các điểm nóng và cảnh báo sớm đến các địa phương.

Các địa bàn có nguy cơ cao sẽ được ưu tiên bố trí lực lượng túc trực, chuẩn bị đầy đủ phương tiện, hậu cần. Siết chặt quản lý, kiểm tra và xử lý vi phạm: Công tác kiểm tra hiện trường, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi phá rừng, đốt nương trái phép, lấn chiếm đất rừng sẽ tiếp tục được đẩy mạnh. Các Hạt Kiểm lâm sẽ phối hợp với chính quyền cấp xã, thôn bản để giám sát địa bàn, ngăn ngừa vi phạm ngay từ gốc.

Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thay đổi tập quán: Việc tuyên truyền phòng cháy chữa cháy rừng sẽ không chỉ dừng lại ở thông tin đơn thuần mà hướng đến vận động thay đổi hành vi và tập quán. Các buổi đối thoại tại cơ sở, làm việc trực tiếp với trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số là một trong những giải pháp then chốt, giúp nâng cao nhận thức và trách nhiệm bảo vệ rừng từ chính người dân.

Từ những kết quả đạt được, có thể khẳng định: Điện Biên đang đi đúng hướng trong công tác phòng cháy, chữa cháy và bảo vệ rừng. Tuy nhiên, để giữ vững màu xanh của rừng giữa những thách thức ngày càng lớn, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực sinh kế từ người dân, công tác PCCCR vẫn cần được duy trì ở mức độ cao, với tinh thần cảnh giác thường trực, hành động quyết liệt và phối hợp đồng bộ.

Bảo vệ rừng không chỉ là nhiệm vụ của ngành Kiểm lâm, mà là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn thể cộng đồng. Chỉ có sự chung tay của toàn xã hội mới có thể giữ được sự bình yên cho những cánh rừng, lá phổi xanh quý giá của vùng Tây Bắc.