Bảo tồn văn hóa: Từ nghề truyền thống đến sinh kế ổn định

Việc bảo tồn văn hóa không chỉ là câu chuyện của những lễ hội hay trang phục, mà đã trở thành một hướng đi kinh tế đầy tiềm năng. Câu chuyện của chị em phụ nữ dân tộc Mông tại bản Lùng Thàng (phường Đoàn Kết, tỉnh Lai Châu) là một minh chứng rõ nét.

Trước kia, nghề thêu thổ cẩm chỉ phục vụ nhu cầu gia đình, sản phẩm làm ra manh mún, thiếu kỹ thuật và gần như không có đầu ra. Tuy nhiên, nhờ tham gia các lớp tập huấn ngắn ngày, chị em đã được trang bị kiến thức về phối màu, kỹ thuật thêu và đặc biệt là cách thức tiếp cận thị trường qua mạng xã hội.

Các tổ hợp tác thêu thổ cẩm được thành lập, liên kết chặt chẽ từ khâu nguyên liệu đến tiêu thụ. Giờ đây, nhiều phụ nữ Mông có thu nhập ổn định 3 - 5 triệu đồng/tháng chỉ nhờ đôi bàn tay khéo léo của mình.

Như chia sẻ của chị Sùng Thị Xa, bản Lùng Thàng, phường Đoàn Kết: “Thêu váy áo là nghề truyền thống, giờ đây nó không chỉ để giữ gìn nét đẹp của dân tộc mà còn giúp gia đình có thêm thu nhập”. Việc sản xuất tập trung cũng tạo ra môi trường để truyền nghề cho lớp trẻ, góp phần gìn giữ những hoa văn mang đậm bản sắc dân tộc.

Gắn kết văn hóa với du lịch cộng đồng

Em Má Tất Thiên, bản Lùng Thàng, cho biết: "Nghề thêu thổ cẩm có từ thời ông bà để lại, hiện tại bản thân em đang theo học từ mẹ và các bà nét đẹp của nghề. Bản thân em mong muốn các bạn trẻ cùng gìn giữ phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mình gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương".

Bên cạnh nghề truyền thống, việc phát triển du lịch cộng đồng cũng là một hướng đi mới mẻ, giúp đồng bào DTTS khai thác giá trị văn hóa để phát triển kinh tế. Tại phường Tân Phong, phong trào khôi phục và phát triển nghề truyền thống gắn với du lịch cộng đồng đang tạo nên luồng sinh khí mới.

Những mái nhà gỗ truyền thống, nếp sinh hoạt văn hóa bản địa cùng ẩm thực đặc trưng của các dân tộc đã trở thành “điểm nhấn” thu hút du khách. Không ít hộ gia đình đã biết kết hợp bán sản phẩm thủ công với dịch vụ lưu trú, ăn uống tại chỗ, vừa bảo tồn nghề truyền thống, vừa tăng thu nhập.

Theo lãnh đạo UBND phường Đoàn Kết, chính quyền phường mong muốn thông qua các lớp tập huấn ngắn ngày sẽ giúp người dân giữ gìn bản sắc và tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo. Hướng đi này không chỉ đa dạng hóa sinh kế mà còn từng bước hình thành thương hiệu du lịch cộng đồng đặc sắc cho Lai Châu.

Từ chính sách hỗ trợ đến trao quyền, tạo nội lực

Những thành công trên không phải ngẫu nhiên mà có. Đó là kết quả của việc triển khai đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi. Từ năm 2022 đến nay, Lai Châu đã hỗ trợ đất ở, nhà ở cho hàng nghìn hộ dân, tổ chức đào tạo nghề cho trên 8.000 người, giải quyết việc làm cho hơn 9.000 lao động.

Quan trọng hơn, các chính sách này đã giúp thay đổi tư duy của người dân: từ thụ động, trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước sang chủ động học nghề, tìm việc, khởi nghiệp. Tỷ lệ lao động qua đào tạo của toàn tỉnh đã đạt 60,4%, một bước tiến dài so với vài năm trước. Đây chính là nền tảng để các chính sách dân tộc đạt hiệu quả bền vững.

Sự phát triển của Lai Châu không chỉ được đo bằng những con số về hỗ trợ, mà còn được cảm nhận qua sự thay đổi trong nếp sống, tư duy của người dân. Giờ đây, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa không còn là nhiệm vụ riêng của nhà nước hay các tổ chức, mà đã trở thành mục tiêu, động lực của chính người dân trong hành trình giảm nghèo bền vững.