Trong 2 ngày (20-21/11), tại phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai đã tổ chức toạ đàm giải pháp phòng, chống rét cho gia súc tại các tỉnh miền núi phía Bắc.

Những mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật khuyến nông phòng, chống rét cho gia súc

Tại buổi toạ đàm, đại diện Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, công tác khuyến nông về phòng, chống rét cho gia súc thời gian qua đã đạt nhiều kết quả nổi bật, tập trung vào các mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật đó là: Thứ nhất, trong quản lý chuồng trại, các mô hình đã tập trung vào việc cải tạo và che chắn chuồng trại nhằm hạn chế gió lùa và giữ ấm cho vật nuôi. Nhờ đó, đàn gia súc sinh trưởng ổn định, không xảy ra hiện tượng chết rét và tỷ lệ tăng trọng đạt 8-10% so với phương thức truyền thống.

Thứ hai, mô hình sản xuất, chế biến và bảo quản thức ăn thô xanh cho gia súc mùa đông được chú trọng. Các hộ chăn nuôi đã chủ động nguồn thức ăn thông qua phát triển vùng cỏ nguyên liệu và tận dụng phụ phẩm nông nghiệp (thân ngô, rơm rạ). Kỹ thuật ủ chua bằng men vi sinh và ủ rơm xử lý urea được áp dụng đồng bộ, tạo nguồn thức ăn giàu năng lượng, giúp vật nuôi khỏe mạnh đạt 80-90%, giảm sụt cân và mắc bệnh, đảm bảo nuôi dưỡng trong 2–4 tháng.

Thứ ba, việc ứng dụng công nghệ và thông tin dự báo thời tiết sớm trở thành giải pháp quan trọng. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã triển khai hệ thống cảnh báo rét sớm qua khuyến nông số, Zalo và Website, giúp nông dân kịp thời triển khai các biện pháp phòng chống. Giai đoạn 2022-2025, công tác đào tạo và truyền thông cũng được tăng cường nhằm chuyển đổi tư duy từ sản xuất truyền thống sang chăn nuôi bền vững.

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rét cho gia súc tại miền núi phía Bắc, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia yêu cầu các địa phương, cán bộ khuyến nông cơ sở và người dân cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp như: Tập trung cải tiến, hoàn thiện các mô hình chuồng trại ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè, phù hợp điều kiện địa hình, nguồn vật liệu và tập quán từng vùng; đổi mới mạnh mẽ công tác truyền thông khuyến nông; kết hợp linh hoạt mạng xã hội, hệ thống truyền thanh cơ sở và các video hướng dẫn thao tác tại hiện trường, giúp kiến thức kỹ thuật đến với nông dân nhanh hơn, trực quan hơn và dễ áp dụng hơn.

Viện Chăn nuôi cũng giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật mới như bò lai hướng thịt Senepol để nâng cao năng suất và sức đề kháng cho đàn vật nuôi. Để giảm thiểu thiệt hại, người chăn nuôi cần thực hiện đồng bộ các biện pháp từ chuẩn bị chuồng trại, thức ăn, vật liệu chống rét, đến theo dõi thời tiết và cung cấp dinh dưỡng/nước uống ấm tại chuồng.

Tại tỉnh Lào Cai, hiện tổng đàn gia súc có hơn 1,5 triệu con; 13,1 triệu con gia cầm các loại. Có 1.176 cơ sở chăn nuôi đạt quy mô chăn nuôi trang trại theo quy định của Luật Chăn nuôi; có 8 chuỗi liên kết chăn nuôi gia súc, gia cầm; 51 cơ sở chăn nuôi trang trại ứng dụng công nghệ cao đang phát triển tốt.

Thời gian qua, tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương, Chi cục tập huấn, hướng dẫn các biện pháp phòng chống đói, rét và chuẩn bị vật tư, thức ăn, củng cố chuồng trại bảo vệ vật nuôi cho người dân.

Nhờ đó, nhận thức của người chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đã được nâng lên rõ rệt, đặc biệt là sau các đợt rét kéo dài những năm trước. Nhiều hộ dân đã chủ động dự trữ thức ăn, che chắn chuồng trại, áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong chăm sóc và nuôi dưỡng vật nuôi mùa đông.

Những khó khăn trong công tác phòng, chống rét cho gia súc tại cơ sở

Ông Nguyễn Thái Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai cho biết: Điều kiện tự nhiên và địa hình của tỉnh Lào Cai còn nhiều bất lợi đối với công tác phòng, chống rét. Nhiều xã vùng cao ở độ cao 1.200 – 2.000m thường xuất hiện rét đậm, rét hại, sương muối, băng tuyết, có thời điểm nhiệt độ xuống dưới 0°C.

Khó khăn chủ yếu đến từ điều kiện địa hình khiến việc vận chuyển thức ăn khó khăn, nhận thức và tập quán chăn nuôi của một bộ phận người dân còn hạn chế vẫn thả rông trâu, bò, không làm chuồng kiên cố. Nguồn thức ăn dự trữ còn thiếu và chưa đa dạng chủ yếu rơm khô...

Tỉnh Lào Cai cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham mưu Chính phủ có cơ chế hỗ trợ đặc thù về kinh phí cho các hộ chăn nuôi vùng cao, biên giới để kiên cố hóa chuồng trại và tiếp tục xây dựng các mô hình chăn nuôi trâu, bò an toàn nhằm bảo đảm sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Tham luận tại buổi toạ đàm, ông Bùi Hồng Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Trạm Tấu, tỉnh Lào Cai cho rằng, xã Trạm Tấu cách trung tâm tỉnh Lào Cai 90 km, được thành lập trên cơ sở sát nhập của 4 xã cũ gồm Trạm Tấu, Pá Hu, Pá Lau, Túc Đán, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái cũ. Đến nay, trên địa bàn xã có 14.030 con gia súc; gia cầm 39.500 con.

Mặc dù công tác phòng, chống rét cho đàn vật nuôi được xã Trạm Tấu triển khai đồng bộ, cụ thể tới từng thôn, bản nhưng một bộ phận người dân chưa chủ động phòng chống đói, rét, dịch bệnh cho đàn gia súc, không thực hiện tiêm phòng vắc xin cho đàn vật nuôi, còn hiện tượng thả rông trâu, bò ở bãi chăn thả trong những ngày rét đậm, rét hại chưa chủ động quản lý chăm sóc đàn gia súc, chuồng trại không được che chắn.

Công tác chủ động giám sát, phát hiện dịch bệnh nhiều nơi chưa nắm bắt kịp thời, chậm báo cáo tình hình dịch bệnh.

Trên địa bàn xã dân cư sống rải rác, không tập trung, xã giáp ranh với nhiều phường, xã do vậy khó khăn trong việc kiểm soát lợn, các sản phẩm của lợn từ địa phương khác đưa vào xã.

Hiện nay, không có lực lượng cán cán bộ thú Y xã lên công tác phòng, chống dịch gặp nhiều khó khăn.

Ông Bùi Hồng Anh mong muốn Trung ương, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ người dân phát triển chăn nuôi bền vững ở vùng cao; hỗ trợ máy cắt cỏ, chế biến thức ăn cho người dân chăn nuôi; tăng cường đội ngũ cán bộ khuyến nông cơ sở...

Tại chương trình toạ đàm, các đại biểu tham dự đã nêu lên nhiều ý kiến tâm huyết về những vấn đề về khó khăn trong quá trình chăn nuôi gia súc bền vững ở vùng cao; công tác tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, phòng chống rét, nhất là chăn nuôi gia súc vỗ béo; các giải pháp phòng, chóng đói, rét cho đàn gia súc; một số chính sách khuyến khích người dân chăn nuôi, chính sách hỗ trợ người dân trong chăn nuôi và khi đàn gia súc bị thiệt hại do thiên tai, thời tiết...

Theo đó, những câu hỏi, khó khăn, vướng mắc đã được các chuyên gia, lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Sở Nông nghiệp và Môi trường... giải đáp, tháo gỡ, định hướng cho các đại biểu, bà con nông dân hiểu rõ hơn.

Phát biểu kết luận tọa đàm, ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã tiếp thu các ý kiến đóng góp từ bà con nhân dân và cán bộ Khuyến nông cơ sở, khẳng định đây là cơ sở quan trọng để xây dựng đề án triển khai hoạt động khuyến nông hiệu quả trong thời gian tới.

Đồng thời, ông Hồng đề nghị Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lào Cai cần tham mưu kịp thời cho Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh về việc đưa các mô hình chế biến thức ăn trong chăn nuôi vào thực tế, nhằm giúp bà con chủ động tích lũy thức ăn tốt hơn.

"Để đạt được mục tiêu phát triển chăn nuôi bền vững và chống chọi tốt với thiên tai, người dân cần lựa chọn các giống vật nuôi có sức đề kháng tốt, phù hợp với khí hậu vùng miền, và tích cực theo dõi tình hình thời tiết để chủ động phòng, chống rét.

Đối với chuồng trại, bà con cần che chắn kín nhưng đồng thời phải lưu ý đảm bảo thông gió; đặc biệt, việc đốt sưởi ấm cho gia súc phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn phòng cháy và không gây hại đến sức khỏe trâu, bò". Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh.