Sơn La hỗ trợ phát triển nông nghiệp bền vững

Từ một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, sản xuất chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và phụ thuộc thời tiết, Sơn La hôm nay đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành trung tâm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và điểm sáng chế biến nông sản của vùng Tây Bắc.

Những con đường bê tông đến tận bản; những mùa quả được mùa, được giá; những ngôi nhà mới khang trang… cho thấy đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng được nâng cao.

Chuyển đổi sang nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng tất yếu để nâng cao năng suất, chất lượng và đảm bảo phát triển bền vững. Đây là nội dung trọng tâm trong Nghị quyết số 08-NQ/TU ngày 21/1/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Sơn La về phát triển nông, lâm nghiệp và thủy sản tập trung, bền vững, ứng dụng công nghệ cao đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Triển khai hiệu quả Nghị quyết, Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Tổ công tác đã ban hành 115 văn bản chỉ đạo, kế hoạch, nghị quyết, công văn, kết luận, thông báo và đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt rộng rãi đến toàn thể nhân dân.

Đồng thời, áp dụng nhiều chính sách tài chính ưu đãi, cho vay chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn theo Nghị định 55 của Chính phủ và thực hiện Nghị quyết 128/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về quy định một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; miễn, giảm tiền thuê đất; hỗ trợ lãi suất, vốn vay; khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Trong 5 năm qua, Nghị quyết 128 đã hỗ trợ 20,5 tỷ đồng cho 336 lượt doanh nghiệp, HTX phát triển thương hiệu và thị trường; 1,4 tỷ đồng cho 5 HTX đầu tư hạ tầng thiết yếu. Tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn đạt 20.820 tỷ đồng, chiếm 55,51% tổng dư nợ.

Tỉnh cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tập trung vào việc nghiên cứu, chuyển giao giống mới, hỗ trợ áp dụng công nghệ hiện đại như tưới nhỏ giọt, nhà lưới, đưa cơ giới hóa vào sản xuất đạt 100% ở khâu làm đất với mía, chè, cao su; trên 50% với các cây trồng khác. Quan tâm xây dựng, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận, nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản.

5 năm trở lại đây, Sơn La đã phê duyệt 16 dự án chế biến lớn với tổng vốn hơn 5.085 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 9 nhà máy chế biến cà phê, 5 nhà máy rau quả, cùng 75 cơ sở chế biến được hỗ trợ hiện đại hóa công nghệ. Đây chính là yếu tố quyết định để tỉnh tiêu thụ được 100% sản lượng nhãn tươi kể cả trong thời điểm dịch bệnh, giúp nông dân không còn nỗi lo “được mùa mất giá”.

Các trung tâm chế biến lớn cũng mở ra hướng đi mới: thay vì bán quả tươi giá thấp, nông sản Sơn La được đưa vào chế biến sâu, tăng giá trị gấp nhiều lần, ổn định thị trường, tạo việc làm ngay tại địa phương. Mỗi mùa thu hoạch giờ đây không chỉ là mùa trái ngọt, mà còn là mùa nâng tầm kinh tế của đồng bào dân tộc.

Đổi thay từ những mùa trái ngọt

Ở xã Tà Hộc, chúng tôi gặp ông Nguyễn Quang Vinh, Giám đốc HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng khi ông cùng bà con đang tất bật xử lý “chấm mắt hoa” cho vụ thanh long trái vụ.

Ông Vinh cho biết, năm nay năng suất thanh long bình quân của HTX đạt 25 tấn/ha, giá bán ổn định ở mức 16.000 đồng/kg. Với diện tích 1,5 ha, gia đình ông thu về hơn 300 triệu đồng. Điều khiến ông hài lòng nhất là HTX đã chủ động được kế hoạch sản xuất thanh long trái vụ nhằm tận dụng nhu cầu tiêu thụ cao dịp Tết Nguyên Đán - thời điểm giá bán thường tăng gấp rưỡi so với chính vụ.

Để cây thanh long ra quả trái vụ, sau thu hoạch vụ chính, ông Vinh bón phân hữu cơ kết hợp lân để phục hồi bộ rễ. Đến tháng 9 âm lịch, bà con bắt đầu “chấm mắt hoa” - công đoạn quyết định tỷ lệ ra hoa đồng loạt. Hỗn hợp chấm gồm cồn 70 độ, lân và vi lượng được bôi lên mắt hoa 3 - 4 lần tùy độ mở của mầm. “Chấm đúng lúc cây sẽ ra hoa đều, chấm quá sớm thì chỉ ra cành, không có hoa”, ông Vinh cho hay.

HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng hiện trồng giống thanh long TL-5, mật độ 1.300 - 1.700 trụ/ha. Nếu trước đây mỗi năm chỉ thu được 12 - 13 lứa quả, năng suất khoảng 35 tấn/ha thì nay nhờ kỹ thuật ra hoa trái vụ, số lứa thu hoạch tăng lên 24 - 25 lứa/năm, năng suất đạt tới 60 tấn/ha. “Mỗi năm lợi nhuận từ cây thanh long của HTX tăng thêm hàng tỷ đồng nhờ kỹ thuật xử lý ra hoa trái vụ. Năm nào trúng giá vụ Tết, thu nhập của các hộ cao gấp đôi”, ông Vinh chia sẻ.

Điều đáng mừng là sự chuyển đổi này lan rộng khắp các bản làng. Người Thái, người Mông, người La Ha… vốn quen với vài sào ngô, nương sắn, nay mạnh dạn liên kết trồng xoài, mận hậu, cà phê đặc sản, na dai… theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, thậm chí đạt chứng nhận quốc tế như 4C, UTZ.

Nhờ vậy, Sơn La đã hình thành 9 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; hơn 5.596 ha cây trồng đạt VietGAP/GlobalGAP; 8.217 ha sản xuất hữu cơ; 19.200 ha cà phê được cấp chứng nhận quốc tế; 218 mã số vùng trồng và 308 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn. Những con số ấy không chỉ thể hiện sự phát triển của ngành nông nghiệp, mà còn là minh chứng cho nỗ lực vươn lên bền bỉ của đồng bào các dân tộc.

Điều thay đổi rõ nhất trong mỗi bản làng hôm nay không chỉ là đồi cây trĩu quả hay con đường rộng mở, mà là tư duy làm nông đã thực sự đổi khác. Bà con không còn trồng cây mình thích, mà trồng cây thị trường cần; không sản xuất tự phát, mà theo quy trình, theo chuỗi, theo hợp đồng liên kết.

Tỉnh Sơn La cũng xác định rõ mô hình “4 nhà”: Nhà nước kiến tạo – Nhà khoa học chuyển giao – Doanh nghiệp dẫn dắt – Nông dân là chủ thể. Sự kết hợp này tạo nên những chuỗi giá trị bền vững, đưa nông sản Sơn La vươn xa, chinh phục các thị trường lớn.

Không chỉ sản xuất, tỉnh Sơn La còn đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, các thương hiệu như xoài Sơn La, nhãn Sông Mã, cà phê Arabica Sơn La, mận hậu… đã trở thành tên tuổi nổi bật trên thị trường trong và ngoài nước.

Theo ông Vũ Tiến Đĩnh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, Sơn La thông tin: Tỉnh Sơn La tập trung tạo môi trường đầu tư hấp dẫn thông qua ưu tiên quy hoạch, hỗ trợ hạ tầng. Đồng thời, áp dụng nhiều chính sách tài chính ưu đãi, cho vay chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn theo Nghị định 55 của Chính phủ và thực hiện Nghị quyết 128/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về quy định một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, miễn, giảm tiền thuê đất, hỗ trợ lãi suất, vốn vay; khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Phát triển nông nghiệp bền vững không chỉ làm giàu cho đất, cho cây, mà còn làm giàu cho đời sống đồng bào dân tộc. Từng mùa thu hoạch là một mùa đổi mới, từng quả ngọt là một dấu mốc nâng cao đời sống Nhân dân. Qua đó góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.