Nông nghiệp tuần hoàn – Hướng phát triển bền vững

Trong những năm gần đây, mô hình nông nghiệp tuần hoàn với quy trình sản xuất khép kín, ứng dụng khoa học – công nghệ để tái chế chất thải, phế phụ phẩm thành nguyên liệu cho chu trình mới đang được triển khai tại nhiều địa phương trong tỉnh Sơn La.

Mô hình không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững.

Một trong những điển hình là Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp hữu cơ - vi sinh Micro.Bio (xã Mai Sơn, tỉnh Sơn La), được thành lập từ cuối năm 2024. Với 8 thành viên nòng cốt và liên kết cùng 15 hộ dân tại xã Mai Sơn, Phiêng Cằm và phường Chiềng Sinh. HTX đã xây dựng mô hình nông nghiệp tuần hoàn khép kín với chuỗi liên kết chăn nuôi gia cầm – ruồi lính đen – nuôi cá – trồng cây ăn quả.

Trong đó, ruồi lính đen là mắt xích then chốt, vừa xử lý chất thải, vừa cung cấp nguồn thức ăn giàu protein cho gia cầm, đồng thời sau ủ vi sinh, tạo phân bón hữu cơ cho cây trồng, giúp khép kín và tối ưu hóa chu trình sản xuất.

Bà Phạm Thị Khoa, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ - vi sinh Micro.Bio, cho biết: Nhận thấy mô hình nuôi ruồi lính đen trong chuỗi nông nghiệp tuần hoàn mang lại hiệu quả ở nhiều nơi, chúng tôi đã mạnh dạn đầu tư khu nuôi rộng hơn 2.000 m² để chủ động sản xuất sâu canxi làm thức ăn cho gia cầm và ủ thành phân bón hữu cơ cho cây trồng. Đây là giải pháp cốt lõi giúp hoàn thiện chu trình sản xuất khép kín, giảm đáng kể chi phí đầu vào”.

Nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất của HTX chủ yếu tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp sẵn có tại địa phương như vỏ xoài, vỏ ngô từ Trung tâm DOVECO Sơn La, bã sắn từ các nhà máy tinh bột, rỉ mật từ Công ty Cổ phần Mía đường Sơn La – vừa tiết kiệm, vừa giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường.

Nông dân có thu nhập ổn định từ nông nghiệp tuần hoàn

Là một trong những hộ tham gia chuỗi liên kết, ông Mùa A Già, bản Hẹo (phường Chiềng Sinh), chia sẻ: Tôi hiện quản lý gần 4 ha sản xuất, gồm 1 ha ao nuôi cá, đàn vịt bầu cổ xanh 12.000 con/năm, 1.000 m² nho hạ đen không hạt và 400 cây ăn quả.

Nhờ áp dụng mô hình tuần hoàn, chi phí đầu vào giảm khoảng 30%, không còn mùi hôi, rác thải được xử lý triệt để, trong khi hiệu quả kinh tế vẫn đảm bảo, với doanh thu từ đàn vịt cổ xanh dự kiến đạt khoảng trên tỷ đồng/năm.

Từ hiệu quả thực tế, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xuất hiện ngày càng nhiều mô hình nông nghiệp tuần hoàn như: lúa – nấm – phân hữu cơ; trồng cỏ kết hợp nuôi bò; bò – trùn quế – ngô; cây ăn quả – gia cầm – cá; lúa – cá…. Các mô hình này đều áp dụng men vi sinh, chế phẩm sinh học, nuôi ruồi lính đen, giun quế để xử lý chất thải thành phân bón và thức ăn chăn nuôi, giúp sản phẩm an toàn, thân thiện với môi trường.

Có thể thấy, nông nghiệp tuần hoàn đang trở thành hướng đi tất yếu trong bối cảnh giá vật tư, thức ăn chăn nuôi tăng cao và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp. Mô hình này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, tận dụng tối đa tài nguyên, mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững cho Sơn La nói riêng, cả nước nói chung.