Thơm mùi lúa nếp ở hội giã cốm xã Ngọc Chiến

Hội giã cốm mở đầu cho vụ thu hoạch những bông lúa chín đầu tiên trên cánh đồng Ngọc Chiến

Nằm trong khuôn khổ Lễ hội mừng cơm mới xã Ngọc Chiến, huyện Mường La năm 2024, phần thi làm cốm thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến xem, cổ vũ. Hội giã cốm mở đầu cho vụ thu hoạch những bông lúa chín đầu tiên trên cánh đồng Ngọc Chiến với ước muốn cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, bội thu.

Giống lúa nếp tan là một đặc sản của vùng đất Ngọc Chiến với hương thơm đặc trưng không phải nơi nào cũng có, được người Thái trắng trồng từ bao đời nay. Khi những ruộng lúa bắt đầu chín những bông lúa đầu tiên, cũng là lúc người Thái ở Ngọc Chiến xuống ruộng chọn ngắt những bông lúa chất lượng ngon nhất về làm cốm.

Để làm được cốm ngon, thóc phải được chọn từ giống lúa nếp tan, đặc sản của địa phương, không nên chọn lựa quá già hay quá non. Sau đó, đưa thóc vào chảo rang trong khoảng thời gian 20 – 30 phút cho thóc chín, rồi để nguội.

Với sự chuẩn bị chu đáo, 8 đội thi đến từ các bản đã thể hiện sự khéo léo, kinh nghiệm qua các công đoạn làm cốm. Cốm được tuốt bằng tay, sau đó được rang trên bếp lửa độ nóng vừa phải. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo, cốm phải rang đều tay liên tục, hạt lúa non được chín từ từ; sau đó, đem giã bằng cối, đến khi hạt gạo được tách dần ra khỏi vỏ, lộ ra hạt cốm màu xanh non. Để giữ được màu sắc và hương vị tự nhiên, cốm được gói bằng lá dong hoặc lá chuối, buộc bằng thân lúa khô.

Hội giã cốm mang nét đẹp văn hóa của đồng bào Thái

Theo lãnh đạo xã Ngọc Chiến cho biết: Xã Ngọc Chiến hiện trên 660 ha lúa, trong đó có khoảng 50 ha lúa nếp tan. Hội giã cốm của đồng bào Thái trắng nằm trong khuôn khổ lễ hội "mừng cơm mới". Đây là nghi thức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không thể thiếu của ngày hội, mang nét đẹp văn hóa truyền thống trong đời sống sinh hoạt của đồng bào Thái. Cốm cũng là thực phẩm không thể thiếu trên mâm cúng mừng cơm mới của mỗi gia đình ở xã Ngọc Chiến.

Lúa làm cốm phải là lúa nếp tan, được trồng ở khoảnh ruộng riêng biệt với thổ nhưỡng tốt, nguồn nước sạch, chỉ dùng phân hữu cơ để bón cho cây lúa. Qua ngày hội, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân, thu hút du khách đến với vùng đất tươi đẹp Ngọc Chiến.