Lợi thế tự nhiên và phương pháp chăn nuôi lợn đặc sản độc đáo

Trong bối cảnh công cuộc xóa đói giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vẫn còn nhiều thách thức, câu chuyện về xã Tân Pheo, tỉnh Phú Thọ (trước sáp nhập thuộc tỉnh Hòa Bình) nổi lên như một điểm sáng. Nơi đây, người dân không tìm kiếm những mô hình sản xuất xa vời mà đã biết cách làm giàu từ chính mảnh đất và con vật thân thuộc. Đó là con lợn đen bản địa.

Từ một nghề truyền thống nhỏ lẻ, mô hình nuôi lợn đen bán hoang dã đã được nâng tầm thành một chiến lược kinh tế bài bản, không chỉ giúp nông dân thoát nghèo mà còn xây dựng một hướng đi bền vững, tạo ra giá trị kinh tế cao và ổn định.

Sự thành công của Tân Pheo không phải là ngẫu nhiên. Xã hội Tân Pheo được ưu ái với địa hình đồi núi dốc, bao phủ bởi những cánh rừng tự nhiên xanh tốt. Đây là một lợi thế vô cùng quý giá mà nhiều vùng đất khác không có được.

Thay vì cố gắng thay đổi, người dân Tân Pheo đã thuận theo tự nhiên, phát triển mô hình chăn nuôi lợn đen theo hướng bán hoang dã, một phương pháp đã tồn tại qua nhiều thế hệ.

Lợn được thả tự do trên những quả đồi rộng lớn, tự do kiếm ăn, vận động và sống trong môi trường gần gũi nhất với bản năng tự nhiên của chúng. Chính cách chăn nuôi này đã tạo nên sự khác biệt cốt lõi, mang lại chất lượng thịt thơm ngon, săn chắc đặc trưng, trở thành một đặc sản được thị trường ưa chuộng.

Nuôi lợn bản địa, giảm chi phí sản xuất, tối đa hóa lợi nhuận

Ông Hà Văn Vững, một nông dân tâm huyết tại xóm Tràm, chính là minh chứng sống động nhất cho hiệu quả của mô hình này. Ông đã táo bạo đầu tư 3ha đồi độc lập để xây dựng một khu chăn nuôi tự nhiên. Lợn chỉ được quy tụ về những ô chuồng nhỏ để ăn cám và đẻ, còn lại chúng sống hoàn toàn tự do trên đồi.

Điều đáng nói, sự thay đổi trong phương pháp chăn nuôi này đã giải phóng đáng kể sức lao động.

Ông Vững chia sẻ, trước đây để chăm sóc 70 con lợn cần tới 2-3 người, nhưng giờ đây chỉ một mình ông có thể quản lý cả đàn. Hằng ngày, công việc chỉ gói gọn trong việc nấu cám và đưa vào chuồng, lợn sẽ tự tìm về ăn rồi lại lên đồi. Lợi ích của phương pháp này không chỉ dừng lại ở việc tiết kiệm nhân công.

"Nhờ được vận động liên tục và sống trong môi trường tự nhiên, đàn lợn khỏe mạnh hơn hẳn, khả năng chống chọi bệnh tật cao, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và chi phí thuốc men", ông Vững nói.

Bên cạnh đó, mô hình này còn giải quyết bài toán về chi phí thức ăn đầu vào. Thay vì phụ thuộc vào thức ăn công nghiệp đắt đỏ, đàn lợn của ông Vững được nuôi dưỡng chủ yếu bằng các phụ phẩm nông nghiệp có sẵn tại địa phương như rau lang, rau muống, cây chuối, kết hợp với các loại cỏ cây, măng rừng mà chúng tự tìm kiếm. Đây chính là yếu tố then chốt giúp giảm chi phí sản xuất, tối đa hóa lợi nhuận.

Chỉ sau một thời gian áp dụng, mô hình này đã mang lại hiệu quả kinh tế đáng kinh ngạc. Trung bình mỗi năm, gia đình ông thu về hơn 100 triệu đồng. Nhận thấy tiềm năng lớn, ông Vững đang ấp ủ kế hoạch nhân đàn lên tới 300 con, thể hiện niềm tin tuyệt đối vào hướng đi mới này.

Hợp tác xã - bệ phóng vững chắc cho "đặc sản" vùng cao

Tuy nhiên, câu chuyện thành công của lợn đen Tân Pheo không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của từng hộ nông dân. Để biến một sản phẩm truyền thống thành một hàng hóa có giá trị kinh tế cao, cần một “bệ phóng” đủ mạnh mẽ, đó chính là Hợp tác xã (HTX).

Hợp tác xã đa ngành nghề Tâm Cương Tân Minh đã ra đời và đảm nhận vai trò cầu nối, định hướng và phát triển chuỗi chăn nuôi lợn đen bản địa.

Trao đổi với PV Dân Việt, bà Hà Thị Tâm, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX, chia sẻ rằng trước khi có HTX, việc tiêu thụ chỉ diễn ra tự phát. Sau khi thành lập, HTX đã xây dựng một chuỗi cung ứng chặt chẽ từ chuồng trại đến bàn ăn, đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Vai trò của HTX không chỉ dừng lại ở việc bao tiêu sản phẩm. Họ là đơn vị tiên phong trong việc duy trì và phát triển nguồn gen lợn bản địa thuần chủng. Bằng cách tuyển chọn giống từ các hộ chăn nuôi truyền thống, HTX đảm bảo chất lượng con giống trước khi cung cấp cho các xã viên và hộ liên kết. Đến nay, mô hình này đã mở rộng với sự tham gia của 53 hộ, với tổng đàn lên tới khoảng 2.000 con.

Sự liên kết chặt chẽ giữa HTX và người dân đã tạo nên một sức mạnh cộng đồng, giúp mô hình phát triển một cách bền vững và quy mô hơn. Quan trọng nhất, HTX đã giúp ổn định giá đầu ra cho người nông dân.

Nhờ tiếp cận được các thị trường lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên, giá lợn hơi của Tân Pheo luôn cao hơn thị trường, thường trên 100.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu nhập ổn định và hấp dẫn. Đây là một sự bảo đảm quan trọng, giúp nông dân yên tâm đầu tư và sản xuất.

Bên cạnh đó, sản phẩm thịt lợn bản địa của HTX cũng đã được đưa lên sàn thương mại điện tử tỉnh Hòa Bình cũ nay là tỉnh Phú Thọ. Việc này nhằm tăng cường khả năng tiếp cận khách hàng, mở rộng thị trường, thay đổi thói quen tiêu dùng, nâng cao trải nghiệm khách hàng bằng tiện ích mua sắm trực tuyến, và gia tăng doanh thu, đồng thời xây dựng thương hiệu thịt sạch để tạo sự khác biệt.

Hướng đi bền vững cho công cuộc giảm nghèo

Thành công của mô hình lợn đen Tân Pheo mang ý nghĩa lớn hơn cả câu chuyện kinh tế. Nó là minh chứng cho một chiến lược giảm nghèo hiệu quả, dựa trên việc phát huy nội lực và thế mạnh sẵn có của địa phương. Thay vì trông chờ vào sự hỗ trợ từ bên ngoài, người dân đã chủ động tạo ra sinh kế bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương mình.

Mô hình này không chỉ tạo ra thu nhập cao hơn mà còn góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho người dân vùng cao, ngăn chặn làn sóng di cư tìm kiếm công việc ở các thành phố lớn. Khi người dân có thể làm giàu trên chính quê hương, họ sẽ gắn bó hơn với mảnh đất của mình, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.

Đây không chỉ là một mô hình kinh tế, mà còn là một câu chuyện về sự bền bỉ, sáng tạo và tinh thần đoàn kết của cộng đồng, mở ra một hướng đi mới đầy tiềm năng để giúp bà con vùng đất khó này vươn lên làm giàu, giảm nghèo bền vững.