Làm giàu từ loài “cây cũ”

Chia sẻ với phóng viên, ông Tô Trọng Thiện, Bí thư Đảng ủy xã Mường Ảng cho biết: “Cây cà phê tuy cũ nhưng mà là loài cây mới. Cây cũ là cà phê được trồng từ những năm 1970. Cây mới là giai đoạn từ năm 2010 đến nay khi người dân bắt đầu nhận thức rõ tiềm năng của loại cây này, cà phê mới thực sự được đầu tư phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Chính cây cà phê đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc trong xã”.

Theo ông Tô Trọng Thiện thì sự chuyển mình diễn ra trên mảnh đất cằn cỗi trước kia chỉ trồng lúa nương, ngô, sắn theo mùa vụ. Những ruộng lúa, nương ngô năng suất thấp giờ đã nhường chỗ cho những vườn cà phê xanh mướt, từng bước tạo nên sinh kế ổn định với mức thu nhập bền vững cho đồng bào các dân tộc.

Gia đình anh Lường Văn Thoan ở bản Na Luông là một điển hình tiêu biểu vươn lên thoát nghèo từ cây cà phê. Trước đây, anh Thoan cùng vợ con sống chật vật với nghề trồng cây lương thực ngắn ngày, thu nhập bấp bênh, quanh năm “giật gấu vá vai”. Nhưng kể từ khi chuyển toàn bộ hơn 2ha đất sang trồng cà phê, cuộc sống của gia đình anh đã sang trang mới.

“Mỗi năm, tôi thu về trên 300 trăm triệu đồng từ bán cà phê. Nhờ đó mà gia đình có điều kiện sửa nhà, mua sắm vật dụng, cho con cái ăn học đầy đủ”, anh Thoan hồ hởi chia sẻ. Theo anh Thoan thì cà phê thực sự là cây xóa nghèo cho bà con nơi đây, nhà nào không có đất trồng cà phê thì đi thu hái, làm cỏ cho các hộ trong xã cũng có thu nhập trên 6 triệu đồng/tháng. Hộ nào có vài nghìn mét cà phê thì cũng có thu nhập gần trăm triệu đồng/năm.

Không riêng gia đình anh Thoan, hàng nghìn hộ dân tại Mường Ảng cũng đang gặt hái trái ngọt từ giống cà phê Arabica chất lượng cao. Tính đến thời điểm hiện tại, toàn xã đã có 1.662ha diện tích cà phê, tạo ra sản lượng lớn, mang lại doanh thu trên 260 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Hà Văn Hoan, Chủ tịch Hội Cà phê Mường Ảng, cho biết: “Nhờ cây cà phê, đời sống của bà con được cải thiện rõ rệt. Nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả, xây nhà mới, đầu tư cho con cái học hành, có điều kiện phát triển kinh tế gia đình”.

Cà phê "trả ơn" người chăm sóc

Một trong những điểm sáng của quá trình phát triển cà phê tại Mường Ảng là sự thay đổi trong tư duy sản xuất của người dân. Nếu trước kia sản xuất cà phê chủ yếu mang tính tự phát, nhỏ lẻ, thì hiện nay, nhiều hộ đã chủ động liên kết với nhau thành các tổ hợp tác, hợp tác xã. Từ khâu trồng trọt, chăm sóc, thu hái đến sơ chế và tiêu thụ sản phẩm đều được thực hiện bài bản, có sự phối hợp chặt chẽ nhằm tối ưu hóa hiệu quả kinh tế và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Ông Trần Minh Giáp – Phó Chủ tịch UBND xã Mường Ảng chia sẻ: “Việc tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị đã giúp người dân giảm thiểu rủi ro, ổn định đầu ra và tăng thu nhập. Đây cũng là nền tảng để xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại, chuyên canh và bền vững”.

Đồng thời, chính quyền địa phương cũng tích cực hỗ trợ người dân trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, quy trình canh tác sạch, thân thiện môi trường và phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng đặc thù của vùng núi cao.

Dù cà phê Mường Ảng có chất lượng cao và tiềm năng lớn, nhưng không thể phủ nhận rằng, trong một thời gian dài, giá trị thương hiệu của sản phẩm vẫn chưa được phát huy đúng mức. Nguyên nhân chủ yếu đến từ khâu quảng bá, xây dựng thương hiệu còn hạn chế; mẫu mã sản phẩm chưa thật sự hấp dẫn; chế biến sâu còn ít; trong khi giá cả lại phụ thuộc vào thị trường, khiến nhiều hộ chùn bước, thậm chí có thời điểm đốn bỏ cây cà phê để chuyển sang trồng các loại cây ăn quả khác.

Trước thực trạng đó, cấp ủy và chính quyền xã Mường Ảng đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp để giữ vững vùng nguyên liệu, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm. Trong đó, công tác truyền thông được đẩy mạnh, giúp người dân hiểu rõ hơn về tiềm năng dài hạn của cây cà phê, cũng như vai trò quan trọng của việc bảo vệ và phát triển thương hiệu địa phương.

Từ năm 2021 đến nay, cà phê Mường Ảng đã nhiều lần “xuất ngoại” khi tham gia các sự kiện lớn như Hội chợ triển lãm chuyên ngành cà phê tại Buôn Ma Thuột, các hội nghị xúc tiến thương mại tại tỉnh Điện Biên, Hội nghị Quốc hội khóa XV, và gần đây nhất là Hội chợ quốc tế ngành cà phê tại Côn Sơn (Trung Quốc)… Nơi cà phê Mường Ảng vinh dự giành giải thưởng “Cà phê đặc sản”.

Ông Trần Minh Giáp cho biết thêm: “Chúng tôi đang tập trung xây dựng vùng nguyên liệu quy mô lớn, kết hợp phát triển chế biến sâu để gia tăng giá trị sản phẩm. Đồng thời, đang xúc tiến thủ tục đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cà phê Mường Ảng nhằm bảo vệ quyền lợi người sản xuất, nâng cao uy tín thương hiệu.”

Hiện nay, hồ sơ đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho cà phê Mường Ảng đã được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong hành trình phát triển nông sản chủ lực của địa phương.

Với những nền tảng vững chắc và tầm nhìn chiến lược, giai đoạn 2025–2030, xã Mường Ảng đặt mục tiêu đầy tham vọng là duy trì và khai thác hiệu quả 1.662ha cà phê hiện có; đồng thời trồng mới 638ha, nâng tổng diện tích lên 2.300ha. Cùng với đó là kế hoạch tái canh 300ha cà phê già cỗi, kém hiệu quả nhằm đảm bảo chất lượng và năng suất ổn định.

Cây cà phê đã, đang và sẽ tiếp tục là “cây chủ lực”, “cây làm giàu” của người dân nơi đây. Với sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, cùng hướng đi đúng đắn và chiến lược phát triển rõ ràng, cà phê Mường Ảng không chỉ dừng lại ở những con số doanh thu, mà còn là biểu tượng của khát vọng vươn lên, của niềm tin về một cuộc sống ấm no, bền vững giữa núi rừng Tây Bắc hùng vĩ.