Đưa cà gai leo thành sản phẩm OCOP
Tôi quen Trường nhân dịp tham gia chấm sản phẩm OCOP do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu tổ chức, hôm ấy có dịp phỏng vấn anh về sản phẩm OCOP Trà Cà gai leo và Cao Cà gai leo của Hợp tác xã Thanh niên Trường Thịnh, sau khi chúc mừng 2 sản phẩm của anh đạt chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao, chúng tôi hứa hẹn có dịp vào thăm mô hình trồng cà gai leo của anh. Lời hẹn của chúng tôi dang dở mất mấy năm do mỗi người một công việc, phần vì vùng đất nghèo khó Nậm Nhùn quá xa xôi, cách trở; phần vì Trường mải mê nghiên cứu phát triển mô hình, nên hứa hẹn đành gác lại, mãi mấy năm sau có dịp công tác tại huyện Nậm Nhùn, chúng tôi mới gặp lại.
Trong ngôi nhà bạc tỷ nằm giữa trung tâm thị trấn Nậm Nhùn, huyện Nậm Nhùn, Lai Châu, Trường kể chúng tôi nghe về cơ duyên để anh và gia đình gắn bó với cây cà gai leo và những thành công về loại cây trồng mới này. Chỉ tay vào cơ ngơi tiền tỷ của gia đình, Trường hồ hởi nói: Tôi có được cơ ngơi như này, một phần nhờ thành công trồng cà gai leo.
Sinh ra và lớn lên ở Yên Bái, xuất thân từ gia đình có bố mẹ làm nông nghiệp, đam mê làm giàu từ nghề nông từng ngày thấm sâu trong tâm hồn Nguyễn Cao Trường, sau khi lập gia đình, Trường cùng vợ lên khai phá vùng đất mới ở huyện biên giới Nậm Nhùn, năm tháng định cư ở miền đất nghèo khó này, Trường trăn trở tìm nhiều cách để đất trống không hoang phí, bạc màu.
Những năm 2021, có dịp tham quan cùng các đoàn công tác của huyện Nậm Nhùn thăm các mô hình phát triển nông nghiệp trên cả nước, Trường có thêm cơ hội tìm hiểu những cây trồng mới, vật nuôi có giá trị kinh tế cao, Trường phát hiện cây Cà gai leo với nhiều tính năng tốt cho sức khỏe, được người tiêu dùng trong nước và khu vực tin dùng. Trở về nơi sinh sống, Trường bàn với gia đình thuê đất trồng thử, nhờ sự giúp đỡ từ những người bạn công tác tại Viện Nông nghiệp Việt Nam, từ ngày cây cà gai leo được gieo trồng, qua bàn tay chăm sóc tỉ mỉ của vợ chồng Trường và những người nông dân chịu thương, chịu khó, hợp đồng đất cây cà gai leo lớn nhanh, xanh tốt và cho những lứa thu hoạch ngoài mong đợi.
Có nguyên liệu trong vay, Trường vay mượn tiền từ người thân đầu tư mua máy móc chế biến thành Trà Cà gai leo và Cao Cà gai leo, những ngày đầu có sản phẩm, lượng tiêu thụ bập bõm do thiếu thị trường. Không bó tay trước những khó khăn ấy, Trường và gia đình tìm mọi cách để quảng bá, ngoài quảng bá trên mạng xã hội, Trường thông qua người quen và lượng khách hàng tin dùng giới thiệu; đồng hành với anh có sự giúp đỡ lớn từ chính quyền địa phương, 2 sản phẩm của Trường không chỉ được chứng nhận sản phẩm OCOP mà dần chiếm lĩnh thị trường; lượng tiêu thụ nhờ đó cũng tăng dần theo thời gian, có những lúc khan hiếm hàng không có để bán.
Tạo việc làm, tăng thu nhập cho người nghèo trong vùng
Từ ngày có thương hiệu, Trường xoay sở tìm cách mở rộng vùng trồng, nếu ban đầu anh chỉ trồng trong khu vực vài nghìn mét vuông thì nay đã có vài héc ta. Để có được vùng trồng như vậy, bên cạnh việc thành lập hợp tác xã, anh vận động bà con quanh vùng, nhất là những hộ gia đình thiếu việc làm hay hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo tham gia trồng cùng.
Cứ mỗi kg cà gai leo tươi, Trường thu mua cho bà con với giá 10 nghìn đồng, nếu khô Trường mua với giá 30 nghìn đồng theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm được ký kết giữa Hợp tác xã với người dân; nhờ thế các hộ tham gia cùng với anh đều có thu nhập vài chục triệu mỗi năm. Chia sẻ với chúng tôi, Trường cho hay, đến nay có gần chục hộ dân quanh vùng tham gia trồng cà gai leo với anh, hộ nào nhiều cũng vài nghìn mét vuông. Mỗi vụ trong năm, bà con đều thu hoạch từ 2 – 3 lứa, từ việc bán sản phẩm cho Hợp tác xã, bà con cũng có của ăn của để.
Qua cầu chuyện với anh, chúng tôi hiểu thêm về mô hình trồng Cà gai leo của Hợp tác xã Thanh Niên Trường Thịnh, đây là mô hình trồng theo hướng hữu cơ, không sử dụng phân bón hóa học. Khi gặp sâu bệnh, nhất là loài sâu có chấm đỏ, thường phá hoại vào ban đêm, Trường cho công nhân hòa tỏi nghiền với nước tưới, cứ chịu khó tưới như vậy, loài sâu này sợ và phải lánh xa.
Thăm mô hình sản xuất của hợp tác xã do Trường làm giám đốc, mới thấy hết được sự nỗ lực vượt khó của anh và gia đình khi chỉ mới vài năm đã xây dựng thành công sản phẩm mang thương hiệu Cà gai leo nơi vùng đất khó Nậm Nhùn. Không chỉ làm giàu, anh còn tạo dựng và đóng góp 2 sản phẩm OCOP cho địa phương, tạo thêm việc làm với thu nhập khá cho bà con, không những thế anh đã góp phần để những mảnh đất bỏ trống không bị hoang phí, góp phần cùng chính quyền huyện Nậm Nhùn phát triển kinh tế, từng bước nâng cao đời sống cho bà con.
Chia sẻ thêm với chúng tôi, anh Nguyễn Cao Trường bật mí: "Sắp tới Hợp tác xã chúng tôi sẽ cho "ra lò" sản phẩm thứ 3 từ cây Cà Gai leo và tiếp tục xây dựng thành sản phẩm OCOP, sản phẩm này đặc biệt tốt cho sức khỏe, tin rằng sẽ nối tiếp Trà Cà gai leo, Cao Cà gai leo chiếm lĩnh thị trường".
Chia tay các thành viên Hợp tác xã Thanh niên Trường Thịnh do anh Nguyễn Cao Trường tạo dựng, chúng tôi có một niềm tin, với cách làm của một người có ý chí, nghị lực như anh, trong tương lai sẽ có thêm nhiều sản phẩm mang thương hiệu đặc trưng từ cây Cà gai leo do chính những thành viên chịu thương, chịu khó của Hợp tác xã Thanh niên Trường Thịnh gây dựng.