Vào năm 2019, ông Đỗ Văn Nam có địa chỉ tại xóm Suối Rút (xã Tòng Đậu, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình) đã xây nhà lấn chiếm hành lang giao thông tại xóm Nhót, khiến nhiều người dân bức xúc. Trước tình trạng vi phạm gây mất trật tự an toàn giao thông trên, bà con nhân dân sinh sống ở xóm Nhót đã có đơn trình báo đến UBND xã và lãnh đạo UBND huyện. Mặc cho chính quyền cơ sở lập biên bản đình chỉ, nhưng gia đình ông Nam không hợp tác và vẫn ngang nhiên tiếp tục xây dựng.
Xây nhà lấn chiếm hành lang
Trên tuyến đường ĐH.63 từ thị trấn Mai Châu đi qua 3 xã Nà Phòn, Nà Mèo, Bao La thuộc huyện Mai Châu có gia đình ông Đỗ Văn Nam đã xây nhà lấn chiếm hành lang giao thông tại Km1 + 800 (T). Việc xây nhà trái phép nói trên đã làm khuất tầm nhìn của người tham gia giao thông. Bởi khu nhà ông Nam xây dựng ngay khúc cua, làn đường hẹp khiến các phương tiện di chuyển rất khó khăn và khu vực này thường xuyên xảy ra tai nạn giao thông.
Trước việc xây nhà lấn chiếm hành lang giao thông đó, bà con sinh sống ở trong xóm Nhót và nhiều chủ phương tiện giao thông vận chuyển hàng hóa di chuyển qua đây vô cùng bức xúc và đã có đơn phản ánh lên xã. Nắm bắt được tình hình trên, UBND xã Nà Phòn, phòng Kinh tế - Hạ tầng, đoàn công tác của huyện Mai Châu trực tiếp là đồng chí Chủ tịch UBND huyện đã nhiều lần tuyên truyền giải thích, vận động, nhắc nhở, lập biên bản về vi phạm đối với gia đình ông Đỗ Văn Nam. Tuy nhiên, ông Nam vẫn không chấp hành mà cố tình tiếp tục thi công công trình nhà ở.
Để chấm dứt tình trạng lấn chiếm hành lang an toàn giao thông, ngăn chặn nguy cơ gây mất an toàn giao thông trên địa bàn và giải quyết sự bức xúc của người dân, ngày 21/8/2019 Chủ tịch UBND huyện đã triệu tập cuộc họp, chỉ đạo UBND xã Nà Phòn và các cơ quan liên quan giải quyết vụ việc. Sáng ngày 23/8/2019, tại Hội nghị tiếp xúc đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền của huyện đối với cán bộ và nhân dân, các tổ chức chính trị xã hội ở xã Nà Phòn để giải quyết vấn đề vi phạm của ông Nam.
Ngày 27/8/ 2019, UBND huyện tiếp tục tổ chức làm việc với bà con nhân dân xóm Nhót, xã Nà Phòn. Tại buổi làm việc, đa số người dân đều bày tỏ quan điểm đồng tình ủng hộ với lãnh đạo huyện, xã trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn. Đồng thời bà con nhân dân cùng ký đơn tham gia ý kiến, đề nghị huyện giải quyết dứt điểm vi phạm của gia đình ông Đỗ Văn Nam, tránh để nguy cơ mất an toàn giao thông trến tuyến đường ĐH.63 đi qua địa bàn xã.
Nguồn gốc đất và diện tích sai phạm rõ ràng
Về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình ông Đỗ Văn Nam, có số CO389798 do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình ký ngày 19/6/2019. Trong mục 1/c, diện tích sử dụng 234,9m2. Trong mục 1/g, nguồn gốc sử dụng: Nhận chuyển nhượng đất được công nhận quyền sử dụng đất như giao đất có thu tiền sử dụng đất. Cụ thể, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ban đầu được cấp cho ông Khà Văn Quốc vào ngày 8/12/2000. Sau 3 lần chuyển nhượng, ngày 12/4/2019 ông Đỗ Văn Nam mới nhận chuyển nhượng.
Trong mục 6. Ghi chú: Thửa đất của ông Nam có 186,5m2 đất thuộc quy hoạch hành lang giao thông. Như vậy với tổng diện tích 234,9m2 thì có tới 186,5m2 đất thuộc quy hoạch hành lang giao thông.
Căn cứ vào khoản 7, điều 28, nghị định số 11/2010/NĐ-CP, ngày 24/02/2010 của Chính phủ quy định về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ quy định: "Các công trình xây dựng trên đất hành lang an toàn giao thông đường bộ, chỉ được thi công khi đã được cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền cấp giấy phép thi công và đã tổ chức bảo đảm thi công theo quy định".
Căn cứ vào khoản 4, điều 22, Quyết định số 46/2017/QĐ-UBND ngày 25/12/2017 của UBND tỉnh Hòa Bình về việc ban hành quy định quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đối với đường tỉnh, đường đô thị, đường huyện, đường xã và đường chuyên dùng trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, quy định: "Trường hợp đất ở hợp pháp nằm trong hành lang an toàn giao thông, nếu có nhu cầu cấp thiết về nhà ở hoặc sửa chữa nhà ở đã xuống cấp mà quỹ đất của gia đình không còn, thì được xem xét cho phép sửa chữa hoặc xây dựng nhà tạm. Vị trí xây dựng phải bảo đảm theo quy định về chỉ giới xây dựng tạm thời. Khi có dự án cải tạo, nâng cấp đường, chủ sử dụng công trình phải tự động tháo dỡ và hỗ trợ theo quy định".
Căn cứ Quyết định số 2216/QĐ-UBND ngày 20/11/2013 của UBND huyện Mai Châu, về việc phê duyệt Đề án quy hoạch chi tiết xây dựng khu trung tâm xã Nà Phòn. Khu đất của gia đình ông Đỗ Văn Nam nằm dọc đường ĐH.63, trong khu quy hoạch nông thôn mới của xã Nà Phòn theo MC1-1 và có chỉ giới xây dựng lùi 5m so với chỉ giới đường đó (chỉ giới xây dựng là đường giới hạn cho phép xây dựng nhà, công trình trên đất đó).
Từ hiện trạng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quy định tại các văn bản pháp lý nêu trên, thì gia đình ông Đỗ Văn Nam có quyền sử dụng 234,9m2 đất, nhưng không được phép xây dựng công trình nhà ở, công trình kiên cố khác trong phần diện tích 186,5m2 đã được quy hoạch hành lang an toàn giao thông. Do đó việc gia đình ông Nam xây dựng công trình nhà ở, công trình kiên cố khác trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Km1+800, bên trái tuyến đường ĐH.63 là vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Cưỡng chế đúng quy định pháp luật
Với việc xác minh rõ nguồn gốc đất và căn cứ vào Nghị định 11/2010/NĐ-CP ngày 24/02/2010 của Chính phủ, Quyết định số 46/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh Hòa Bình; Quyết định số 2216/QĐ-UBND ngày 20/11/2013 của UBND huyện Mai Châu đã nêu rõ mức độ sai phạm của gia đình ông Đỗ Văn Nam là đủ cơ sở pháp lý và rõ ràng.
Tuy nhiên, sau gần 1 năm cưỡng chế việc xây nhà trái phép của ông Nam tại xóm Nhót lại xuất hiện 1 số thông tin đăng tải trái chiều, thiếu thông tin đầy đủ khách quan khiến dư luận xôn xao và hiểu sai về bản chất vụ việc.
Để rộng đường dư luận, phóng viên báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt/Trang Trại Việt đã có cuộc trao đổi với ông Đặng Mai Sơn, nguyên Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Ông Sơn cho biết: "Trên cơ sở người dân có ý kiến, kiến nghị lên xã Nà Phòn về việc xây nhà lấn chiếm hành lang giao thông của ông Nam. Sau đó xã tiếp tục báo cáo huyện về vụ việc trên, chúng tôi đã có chỉ đạo ngay các cơ quan chuyên môn xuống kiểm tra và làm việc. Từ thời điểm gia đình ông Nam đổ móng xây nhà, chúng tôi đã có biên bản xử lý nhưng ông Nam không ký. Khi đó có người dân làm chứng và đoàn công tác xuống làm việc, chứ không phải tự nhiên cá nhân ai đó tự làm 1 mình cả.
Với vụ việc này, tất cả các hộ dân ở xóm Nhót và xã Nà Phòn đều đồng tình ủng hộ việc giải quyết của huyện. Bà con đều ký vào đơn tập thể, đề nghị cấp ủy chính quyền tập trung làm rõ và giải quyết việc lấn chiếm hành lang an toàn giao thông của ông Nam. Nếu chúng tôi không làm, không giải quyết, không thực hiện theo quy định thì sẽ gây ra tiền lệ xấu. Bởi đa số người dân ở đây thực hiện rất đúng quy định trong việc bảo đảm hành lang an toàn giao thông. Làm tốt công tác quản lý về trật tự vây dựng như vậy sẽ góp phần vào việc tiết kiệm ngân sách của Nhà nước về giải phóng mặt bằng".
"Để sớm giải quyết dứt điểm, tôi đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn và UBND xã tuyên truyền, vận động giải thích rõ ràng với ông Nam về sai phạm trên. Cá nhân tôi cũng trực tiếp gặp ông Nam 3 lần để đối thoại. Tuy nhiên ông Nam không hợp tác và cố tình xây nhà lên. Tất cả quá trình làm việc, đều được chúng tôi ghi lại bằng hình ảnh từ lúc ông Nam đổ móng đến khi xây nhà.
Việc ông Nam phản ánh với 1 số trang thông tin là cá nhân tôi nói về việc hoán đổi đất với gia đình ông ấy là không đúng. Trong cuộc trao đổi với ông Nam lúc đó, tôi chỉ nói nếu ông nhận thức được việc làm của mình đang vi phạm về hành lang giao thông, thì tự ý tháo dỡ công trình và giao phần đất còn lại cho nhà nước. Sau đó có đơn kiến nghị với nhà nước quan tâm tạo điều kiện cho 1 mảnh đất đảm bảo về diện tích ở để làm nhà theo quy định, thì huyện sẽ xem xét nguyện vọng và giao cho phòng Tài nguyên môi trường và xã Nà Phòn tìm địa điểm cho ông lựa chọn. Theo đó, để đảm bảo quyền lợi của gia đình ông Nam, huyện đã lựa chọn được 3 địa điểm để gia đình ông Nam lựa chọn. Tuy nhiên thời điểm đó, ông Nam không đồng ý, không có đơn và không hợp tác với huyện để thực hiện nội dung này theo quy định.
Trước khi thực hiện cưỡng chế nhà của gia đình ông Nam tại xóm Nhót, chúng tôi đã có văn bản xin ý kiến của Sở Tài nguyên môi trường, Sở giao thông vận tải, xin ý kiến Thanh tra tỉnh. Và việc này, chúng tôi đã báo cáo với Ủy ban mặt trận Tổ quốc để báo cáo lên Thường trực tỉnh ủy, sau đó có đoàn công tác của tỉnh xuống kiểm tra. Tất cả văn bản và đoàn công tác của tỉnh đều nhận định đây là việc cần phải làm và đảm bảo hành lang an toan giao thông và giải quyết kiến nghị của người dân. Sau đó, chúng tôi thực hiện tổ chức cưỡng chế theo đúng quy định của pháp luật và mời các cơ quan báo chí truyền thông đến đưa tin và theo dõi vụ việc. Các khâu thực hiện, đều được chúng tôi thực hiện công khai và minh bạch", ông Đặng Mai Sơn, nguyên Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình thông tin thêm.
Để tìm hiểu rõ hơn về vụ việc, phóng viên đã có cuộc làm việc với ông Nguyễn Văn Dũng, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Mai Châu. Ông Dũng cho hay: "Ngay từ khi ông Đỗ Văn Nam xây nhà lấn hành lang an toàn giao thông, chúng tôi đã có văn bản làm việc và yêu cầu ông Nam dừng thi công công trình. Tuy nhiên ông Nam không hợp tác, cố tình không ký vào văn bản của huyện và xã xuống làm việc, cố tình xây nhà lên diện tích đất vi phạm hành lang an toàn giao thông.
Ngoài ra chúng tôi đã gửi các quyết định của huyện về sai phạm cho ông Nam, nhưng ông Nam đều không nhận. Sau đó huyện đã gửi các văn bản qua đường bưu điện cho ông Nam và niêm yết công khai ở nơi cư trú tại xóm Suối Rút, xã Tòng Đậu theo đúng quy định. Ông Nam nói là không nhận được thông báo của huyện trước khi cưỡng chế là sai sự thật. Để tổ chức cưỡng chế, huyện đã làm đầy đủ các quy trình và đúng theo quy định của pháp luật và công khai rõ ràng".