Những ngày giữa tháng 9, tại xã Thượng Lâm, giữa khung cảnh hùng vĩ của núi rừng Na Hang – Lâm Bình, gần 100 nhà báo, phóng viên từ các cơ quan báo chí trung ương và địa phương đã có một cuộc hội ngộ đặc biệt.

Chương trình "Đa dạng sinh học qua ống kính và ngòi bút: Từ vẻ đẹp đến trăn trở" không phải là một sự kiện mang tính hình thức, mà là một cuộc đối thoại thẳng thắn, nơi vẻ đẹp của thiên nhiên và những nỗi lo mất mát được thảo luận, chia sẻ tại đây.

Các chuyên gia, những cán bộ kiểm lâm ngày đêm bám rừng và cả những người dân địa phương đã trở thành nhân viên tuần rừng, đã cho chúng tôi thấy một Tuyên Quang rất khác. Đó không chỉ là miền đất của lịch sử hào hùng, mà còn là một “kho báu” đa dạng sinh học vô giá.

Thống kê sơ bộ đã xác định được trên 2.000 loài thực vật, trong đó có những cái tên nghe đã thấy trân quý như trai, mun, nghiến, hoàng đàn…; cùng với đó là một hệ động vật phong phú với 90 loài thú, hàng trăm loài chim, bò sát.

Và ngôi sao sáng nhất trong “kho báu” ấy chính là đàn voọc mũi hếch (tên khoa học Rhinopithecus avunculus), loài đặc hữu chỉ có tại Việt Nam và đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp.

Việc ghi nhận được một quần thể lên tới 72 cá thể tại Tát Kẻ - Bản Bung là một thành quả phi thường. Nó không chỉ khẳng định giá trị độc nhất của khu vực này mà còn là minh chứng cho những nỗ lực không mệt mỏi của lực lượng chức năng và chính quyền địa phương.

Con số 72 không tự nhiên mà có. Nó được đánh đổi bằng những giọt mồ hôi, bằng những chuyến tuần tra xuyên rừng, đối mặt với hiểm nguy của những người giữ rừng.

Chương trình đã không chỉ mang đến những khung hình đẹp về voọc đen má trắng, về những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn. Sâu xa hơn, nó đã gióng lên một hồi chuông, một lời nhắc nhở đầy sức nặng về trách nhiệm của mỗi chúng ta. Trách nhiệm đó không chỉ thuộc về những cán bộ kiểm lâm hay các nhà khoa học.

Trách nhiệm đó thuộc về các cơ quan báo chí, trong việc lan tỏa những câu chuyện như thế này, biến những con số khô khan thành những thông điệp lay động, khơi dậy tình yêu và ý thức bảo vệ thiên nhiên trong cộng đồng.

Trách nhiệm đó thuộc về mỗi người dân, trong việc thay đổi nhận thức, nói không với việc tiêu thụ sản phẩm từ động vật hoang dã. Và trách nhiệm đó thuộc về các nhà hoạch định chính sách, trong việc tạo ra những cơ chế bền vững hơn để bảo vệ rừng và cải thiện sinh kế cho người dân địa phương.

Câu chuyện về đàn voọc mũi hếch ở Tuyên Quang là một minh chứng sống động cho thấy, khi có sự quyết tâm và hành động đúng đắn, chúng ta có thể cứu vãn những gì quý giá nhất của tự nhiên. Nhưng đây mới chỉ là khởi đầu.

Để 72 cá thể ấy không chỉ là một con số ấn tượng nhất thời mà sẽ tiếp tục sinh sôi, phát triển, để những cánh rừng Tuyên Quang mãi mãi là ngôi nhà an toàn cho chúng và vô vàn loài sinh vật khác, chúng ta cần một sự chung tay mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn.

Hành trình từ “trăn trở” đến “hành động” cụ thể phải bắt đầu ngay từ hôm nay. Bởi lẽ, đánh mất “báu vật” của thiên nhiên cũng chính là đánh mất đi một phần tương lai của chính chúng ta.