Thị trường cá rô phi và cá tra đang bước vào giai đoạn căng thẳng khi thời hạn áp thuế ngày 9/4 đang đến gần. Một số nhà xuất khẩu đã đẩy mạnh giao hàng trước thời hạn, trong khi những đơn vị khác vẫn đang do dự vì chưa rõ tình hình sẽ diễn biến như thế nào.

Ngành thủy sản cá thịt trắng đang đối mặt với áp lực lớn khi các nhà nhập khẩu và nhà cung cấp gấp rút chuẩn bị cho mức thuế cao mới, được công bố bởi Tổng thống Donald Trump vào ngày 2/4. Cá rô phi và cá tra – hai mặt hàng thủy sản phổ biến nhất tại thị trường Hoa Kỳ – nằm trong danh sách chịu thuế lần này. Cá rô phi nhập từ Trung Quốc có thể đối mặt với mức thuế tích lũy lên đến 79%, trong khi cá tra từ Việt Nam sẽ chịu mức thuế 46% bắt đầu từ ngày 9/4.

Theo Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ, thị trường cá rô phi đã chịu áp lực kéo dài trong nhiều tháng, tuy nhiên giá bán buôn tại Mỹ vẫn giữ ở mức ổn định một cách đáng ngạc nhiên. Hiện tại, cá rô phi Trung Quốc đang chịu mức thuế 25% theo Mục 301 – được áp dụng từ cuộc chiến thương mại năm 2018. Trong năm nay, hai đợt thuế bổ sung 10% đã được triển khai, tiếp theo là mức thuế 34% theo thông báo "Ngày giải phóng", nâng tổng thuế tiềm tàng lên tới 79% nếu được áp dụng đầy đủ.

Tuy nhiên, giá trong nước vẫn chưa phản ánh đúng mức chi phí tăng này. Sự chênh lệch này đến từ nhiều yếu tố: Tồn kho còn ở mức vừa phải, người mua ngần ngại chịu thêm chi phí, và đặc biệt là sự không rõ ràng về cách thức áp thuế, thời điểm thực hiện, ai sẽ gánh chịu chi phí và cách phân loại các lô hàng.

Chính vì vậy, nhiều nhà nhập khẩu hiện vẫn giữ nguyên giá, chờ thêm thông tin rõ ràng trước khi điều chỉnh giá bán ra thị trường. Theo các nguồn tin trong ngành, các nhà cung cấp tại Quảng Đông sẵn sàng giảm giá nhẹ để duy trì sản xuất, trong khi các nhà máy ở Hải Nam kém linh hoạt hơn do nguồn cung khan hiếm. Nhu cầu vận chuyển trước hạn chót ngày 9/4 đang tăng lên, khiến một số nhà nhập khẩu tranh thủ xuất hàng, trong khi số khác chọn cách bảo quản hàng trong kho lạnh và chờ đợi sự rõ ràng về chính sách thuế và khả năng đàm phán thương mại.

Trong khi đó, thị trường cá tra (swai) vẫn duy trì sự ổn định, với giá gần mức cao nhất trong phạm vi báo giá. Các nhà chế biến Việt Nam tiếp tục đối mặt với tình trạng khan hiếm nguyên liệu đầu vào, dự kiến sẽ kéo dài ít nhất đến tháng 6. Các loại phi lê lớn hoặc theo thông số kỹ thuật đặc biệt hiện đang có giá cao hơn, nhưng phần lớn thị trường vẫn kỳ vọng sẽ có biến động trong quý II, tùy thuộc vào tiến độ thu hoạch và lượng hàng tồn kho tại Mỹ.

Tình hình càng thêm phức tạp do thiếu định hướng rõ ràng trong các cuộc đàm phán thương mại. Việt Nam được kỳ vọng sẽ nỗ lực vận động nhằm giảm hoặc xóa bỏ mức thuế 46%. Với vị thế là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của cá tra Việt Nam, việc bị hạn chế tiếp cận có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nhà sản xuất trong nước.

Hiện tại, cả nhà xuất khẩu và nhập khẩu đều đang "nín thở chờ đợi", một số tranh thủ bán hàng trước thời hạn, số khác vẫn tạm hoãn để chờ thêm tín hiệu rõ ràng hơn – trong khi không ít người hy vọng rằng đây có thể chỉ là một phần trong chiến lược đàm phán thương mại ngắn hạn.