Xã Chiềng Sinh, tỉnh Điện Biên được thành lập trên cơ sở hợp nhất bốn đơn vị hành chính cấp xã cũ gồm: Nà Sáy, Chiềng Sinh, Mường Thín và Mường Khoong. Trước khi sáp nhập, cả ba xã Nà Sáy, Mường Thín và Mường Khoong đều thuộc diện đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao, đời sống người dân chủ yếu trông vào nương rẫy. Đất rộng nhưng canh tác manh mún, sản xuất theo thói quen cũ, làm nhiều mà thu chẳng được bao nhiêu.

Những năm gần đây, nhờ các dự án hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, cùng sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương, Chiềng Sinh dần tìm được hướng đi phù hợp với điều kiện tự nhiên của mình. Từ chỗ trông chờ vào cây ngô, cây sắn, người dân bắt đầu chuyển sang các loại cây có giá trị kinh tế cao hơn, phù hợp với khí hậu, đất đai của địa phương.

Anh Ly A Sếnh, Bí thư Chi bộ bản Huổi Nôm, xã Chiềng Sinh nhớ lại: “Cả bản có 50 hộ với 348 nhân khẩu. Trước đây bà con khổ lắm, làm nương quanh năm nhưng vẫn thiếu ăn. Đất thì dốc, trồng ngô, sắn năng suất thấp. Mấy năm gần đây, cán bộ xã hay xuống bản, hướng dẫn kỹ thuật, bảo bà con mạnh dạn trồng cây mới. Bà con dần hiểu ra, không làm như cũ nữa”.

Theo anh Sếnh, bản Huổi Nôm hiện nay xác định mắc ca và cà phê là hai cây trồng chính để phát triển kinh tế. Những diện tích nương ngô, sắn kém hiệu quả được vận động chuyển đổi sang trồng mắc ca xen cà phê. Ban đầu, nhiều hộ còn e ngại vì chưa quen cách làm, nhưng khi thấy một số hộ trồng trước có thu nhập tốt, bà con dần tin và làm theo.

Từ thực tế ở các bản, cấp ủy, chính quyền xã Chiềng Sinh đã thống nhất lựa chọn mắc ca và cà phê là cây trồng chủ lực, phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của địa bàn. Đến nay, toàn xã đã hình thành vùng sản xuất với 579ha mắc ca và 11,7ha cà phê; thu hút 26 dự án liên kết trồng mắc ca với 1.595 hộ tham gia. Thu nhập bình quân của người dân đạt 36,4 triệu đồng/người/năm.

Không chỉ hỗ trợ giống cây, các dự án còn giúp người dân tiếp cận kỹ thuật trồng, chăm sóc, bón phân và phòng trừ sâu bệnh. Xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức nhiều lớp tập huấn ngay tại cơ sở. Bà con được cầm tay chỉ việc, được giải thích cặn kẽ từng khâu, từ cách đào hố, trồng cây đến chăm sóc theo từng giai đoạn.

Ngoài ra, các bản còn được tạo điều kiện đi tham quan, học tập mô hình trồng mắc ca, cà phê hiệu quả ở các địa phương lân cận. Qua những chuyến đi thực tế, người dân học được cách làm phù hợp, biết tính toán chi phí, công chăm sóc và đầu ra sản phẩm. Một số hộ làm tốt đã trở thành “điểm tựa” để các hộ khác học theo, cùng nhau phát triển.

Ông Đỗ Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Chiềng Sinh cho biết: “Phát triển mắc ca và cà phê là hướng đi lâu dài của xã. Khi bà con thấy hiệu quả thì tự tin làm, không cần phải vận động nhiều. Xã xác định phải bám sát cơ sở, tháo gỡ khó khăn cho dân từ khâu giống, vốn đến liên kết tiêu thụ. Làm sao để người dân không sản xuất nhỏ lẻ mà từng bước hình thành vùng trồng tập trung”.

Song song với việc duy trì diện tích cây trồng hiện có, xã Chiềng Sinh tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân mở rộng diện tích trồng mới. Đến thời điểm này, người dân trên địa bàn xã đã đăng ký trồng mới gần 135ha mắc ca và 719ha cà phê. Đây là con số cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức và quyết tâm làm kinh tế của người dân.

Để chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo, xã đã tổ chức họp triển khai nhiệm vụ trồng và chăm sóc cây mắc ca, cà phê năm 2026. Tại buổi làm việc, các doanh nghiệp liên kết trực tiếp trao đổi với người dân, giới thiệu thêm một số cây nguyên liệu mới như dứa, sả, chanh leo. Những loại cây này được đánh giá là phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu của Chiềng Sinh và có thị trường tiêu thụ ổn định.

Theo ông Đỗ Văn Sơn, hiệu quả sản xuất chỉ bền vững khi có sự đồng hành của doanh nghiệp. Trên cơ sở làm việc với các đơn vị liên kết, xã đã thống nhất nhiều nội dung phối hợp cụ thể. Doanh nghiệp cam kết hỗ trợ từ khâu cung ứng giống, vật tư, phân bón đến hướng dẫn kỹ thuật và xây dựng mô hình điểm. Nhờ đó, người dân yên tâm đầu tư, không còn lo đầu ra như trước.

Không chỉ trồng trọt, chăn nuôi cũng là hướng phát triển được xã Chiềng Sinh chú trọng. Các bản duy trì đàn trâu, bò sinh sản, phát triển mô hình trâu bò vỗ béo, nuôi dê bản địa. Người dân được khuyến khích chăn nuôi theo hướng an toàn, chủ động phòng, chống dịch bệnh.

Anh Lường Văn Nọi, bản Hiệu, xã Chiềng Sinh chia sẻ: “Gia đình tôi hiện có 3 cặp bò giống, 5 con lợn nái và nhiều gia cầm. Trước đây nuôi theo kinh nghiệm, lúc được lúc mất. Từ khi tham gia tập huấn, tôi biết cách làm chuồng trại, tiêm phòng, chăm sóc khoa học hơn. Nhờ vậy, vật nuôi khỏe, bán được giá, thu nhập ổn định hơn nhiều”.

Nhờ khai thác đồng bộ các lợi thế về đất đai, khí hậu và sự hỗ trợ từ các chương trình, dự án, đời sống người dân xã Chiềng Sinh ngày càng được cải thiện. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm xuống còn 20%. Đây là kết quả của quá trình bền bỉ, không nóng vội, từng bước thay đổi cách nghĩ, cách làm của cả chính quyền và người dân.

Tại Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 – 2030, Chiềng Sinh đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 3%, phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030. Con đường phía trước vẫn còn nhiều việc phải làm, nhưng từ những gì đã và đang diễn ra, Chiềng Sinh đang đi đúng hướng, bằng chính sự cần cù, quyết tâm và niềm tin của người dân nơi đây.