Nông dân Vạn Mai thuần hóa "cá thần" ở suối thành cá ao

Thuần hóa cá thần chậm lớn thành cá nuôi

Trong chuyến công tác đến xã Vạn Mai, huyện Mai Châu, tỉnh Hoà Bình, chúng tôi được người dân nơi đây rỉ tai về việc thành công loài "cá thần" sinh sống trên dòng sông Mã và suối Sia. Đó là tên gọi khác của cá Dầm xanh - một trong những loài cá nước ngọt đặc sản tiến vua trong văn hoá ẩm thực của Việt Nam.

Gia đình chị Hà Thị Lan ở xóm Lọng, xã Vạn Mai, một trong những hộ có truyền thống nuôi cá thần từ cách đây khoảng 50 năm. Hiện, gia đình chị là địa chỉ đỏ cung cấp giống cá "thần" uy tín trên địa bàn huyện Mai Châu.

Trao đổi với chúng tôi, chị Lan bảo: Người dân xã Vạn Mai, huyện Mai Châu gọi đây là cá dầm xanh. Cách đây khoảng 50 năm trở về trước, loài cá này xuất hiện trên dòng suối Sia trong xanh ở Vạn Mai và được ông bà cụ nhà tôi đánh bắt về nuôi trong ao. Từ đó đến nay, nghề nuôi cá dầm xanh đã được con cháu duy trì và phát triển theo hướng hàng hoá.

Theo chị Lan, thực chất đây là giống cá thần sinh sống nhiều trên dòng sông Mã ở Thanh Hoá. Tuy nhiên, mỗi vùng lại có một cách gọi tên khác nhau.

Tiết lộ bí quyết nuôi thành công cá dầm xanh trong ao, chị Lan cho biết: Cá dầm xanh là giống cá quen sống trong môi trường tự nhiên nên không thể nuôi được trong ao tù. Để nuôi được loài cá này, ao nuôi bắt buộc phải có nước chảy vào và lối thoát ra liên tục như suối.

Xã Vạn Mai có mạng lưới sông, suối nhiều, nước sạch, mát lạnh quanh năm. Vì vậy, cá dầm xanh nuôi ở Vạn Mai sinh trưởng và phát triển rất tốt. Cá bố mẹ để trứng tự nhiên trong ao. Sau đó, người dân nơi đây vớt trứng ra cho vào ao khác và lại tiếp tục đẻ ra con giống.

Khi cá mới nở, bà con nghiền bột ngô, bột sắn đem nấu và khuấy thả xuống ao cho cá ăn. Khi cá đủ 1 năm tuổi, bắt đầu cho ăn rau. Loài cá này ăn thức ăn có sẵn tại địa phương như: Các loại cỏ, lá chuối, lá sắn nên rất dễ nuôi. Bên cạnh đó, cá dầm xanh có sức đề kháng tốt so với các loài cá khác nên hầu như không bị bệnh.

Cá dầm xanh nuôi càng lâu và trọng lượng càng lớn thì giá trị kinh tế càng cao. Hiện nay, thương lái mua tại ao với giá 250.000 đồng/kg đối với loại từ 1 – 2,5 kg; 300.000 đồng/kg đối với loại từ 3 kg trở lên. Trung bình mỗi năm, chị Lan xuất bán khoảng 4 tạ cá dầm xanh ra thịt trường. Với mức giá bán như trên, gia đình chị thu nhập khoảng 100 triệu đồng.

Cá thần được giới nhà giàu săn tìm

Anh Lường Văn An, xóm Củm chia sẻ: Cá dầm xanh là giống cá chậm lớn. Từ lúc nuôi cá con đến lúc đủ trong lượng xuất bán đạt kích cỡ từ  2 – 3 kg phải mất từ 3 – 4 năm. Cá dầm xanh nuôi trong ao cho thịt săn chắc, thơm ngon không kém gì cá sinh sống trên sông, suối. Vì vậy, loại cá này luôn được giới nhà giàu và thực khách săn tìm.

Theo anh An, mỗi năm gia đình xuất bán ra thị trường hơn 2 tạ cá dầm xanh và thu về khoảng 60 triệu đồng.

Trao đổi thêm với chúng tôi, chị Lan và anh An cho biết: Do thời gian nuôi lâu nên trước đây, cá dầm xanh luôn trong tình trạng khan hiếm mỗi khi khách ở xa đặt mua. Bởi, số lượng cá chỉ đủ cung cấp cho các nhà hàng và khu du lịch bản Lác, huyện Mai Châu.

Nhưng trong 5 năm trở lại đây, người dân trên địa bàn xã Vạn Mai đã chuyển sang phương thức nuôi gối nên đã phần nào đáp ứng được nhu cầu của khách hàng ở Hà Nội và một số địa phương khác.

Theo ông Cà Văn Hiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Mai, cá dầm xanh được nuôi nhiều ở các xóm: Nghẹ, Lọng, Củm… với tổng diện tích ao nuôi hơn 6 ha. Trong vài năm trở lại đây, nghề nuôi cá dầm xanh hay còn gọi là cá thần trên địa bàn xã đã giúp bà con nông dân nâng cao thu nhập.

Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện Mai Châu tập huấn kỹ thuật, tạo điều kiện cho vay vốn để hỗ trợ người dân mở rộng diện tích nuôi. Qua đó, góp phần đưa nghề nuôi cá dầm xanh thành sản phẩm chủ lực của địa phương.